Factors Affecting Health in Young and Old Men and Women's Beliefs

• Autorzy: Krystyna Dzwonkowska-Godula , Emilia Garncarek

Warianty tytułu

Czynniki wpływające na zdrowie w przekonaniach młodych i starych kobiet i mężczyzn

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The purpose of this article is to compare beliefs concerning factors affecting human health expressed by women and men in two age categories: young (20-37 years) and old (above 63 years). These beliefs constitute one of the aspects of the cognitive component of the attitude towards health. Science provides several models pointing to different types of determinants of the psychophysical condition of individuals. A question arises, what ideas concerning this topic function in popular awareness and does gender and age differentiate these beliefs (and more broadly, the approach towards health). The interest in influence of gender and age on health awareness stems from differences in evaluating the state of one's own health and health-related behaviour of men and women of different age that were observed in social research (Dzwonkowska-Godula et al. 2012; CBOS 2012a). The basis here is the hypothesis about the influence of cultural definitions of femininity and masculinity (gender), differentiated in relation to people being in different phases of life (gendered age), on attitudes towards health, including health awareness. (original abstract)

Celem artykułu jest porównanie przekonań dotyczących czynników wpływających na zdrowie człowieka, wyrażanych przez kobiety i mężczyzn w dwóch kategoriach wiekowych: młodych (20-37 lat) oraz starych (powyżej 63 lat). Przekonania te stanowią jeden z aspektów poznawczego komponentu postawy wobec zdrowia. Nauka dostarcza wielu modeli wskazujących na różne rodzaje uwarunkowań kondycji psychofizycznej jednostek. Pojawia się pytanie, jakie wyobrażenia na ten temat funkcjonują w świadomości potocznej oraz czy płeć i wiek różnicują te przekonania (i szerzej postawy wobec zdrowia). Zainteresowanie wpływem płci i wieku na świadomość zdrowotną wynika ze stwierdzanych w badaniach społecznych różnic w ocenie własnego stanu zdrowia oraz zachowaniach zdrowotnych kobiet i mężczyzn w różnym wieku (Dzwonkowska-Godula i in. 2012, CBOS 2012a). Punktem wyjścia jest tu założenie o wpływie na postawy wobec zdrowia, w tym także świadomość zdrowotną, kulturowych definicji kobiecości i męskości (gender) zróżnicowanych w odniesieniu do ludzi będących w różnych fazach życia (gendered age). (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Health; Medicine; Society; Youth; Elderly people

PL

Zdrowie; Medycyna; Społeczeństwo; Młodzież; Ludzie starsi

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 55 Zdrowie i wygląd w przekonaniach, zachowaniach i doświadczeniach kobiet i mężczyzn
• Strony: 127--148

Twórcy

autor

Krystyna Dzwonkowska-Godula

• University of Łódź

autor

Emilia Garncarek

• University of Łódź

Bibliografia

• Barrett A. (2005), Gendered Experiences in Midlife: Implications for Age Identity, "Journal of Aging Studies", Vol. 19, pp. 163-183.
• Borowiec A., Lignowska I. (2012), Czy ideologia healthismu jest cechą dystynktywną klasy średniej w Polsce?, "Kultura i Społeczeństwo", Vol. 3, pp. 95-111.
• Buczkowski A. (2005), Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• CBOS (2005), Upodobania kulinarne, nawyki żywieniowe i zachowania konsumenckie Polaków, Research Statement BS/173/2005.
• CBOS (2010), Postawy wobec alkoholu, Research Statement BS/116/2010.
• CBOS (2011), Postawy wobec narkotyków, Research Statement BS/89/2011.
• CBOS (2012a), Zdrowie w wymiarze osobistym i instytucjonalnym. Samooceny, zachowania, opinie, "Opinie i Diagnozy", No. 24.
• CBOS (2012b), Polacy wobec własnej starości, Research Statement BS/94/2012.
• CBOS (2012c), Postawy wobec palenia papierosów, Research Statement BS/107/2012.
• CBOS (2013), Aktywność fizyczna Polaków, Research Statement BS/129/2013.
• CBOS (2014), Diety Polaków, Research Statement BS/113/2014.
• Crawford R. (1980), Healthism and the medicalization of everyday life, "International Journal of Health Services", Vol. 10, No. 3, pp. 365-368.
• Dahlgren G., Whitehead M. (1991), Policies and Strategies to Promote Social Equity in Health, Institute for Futures Studies, Stockholm.
• Deaux K., Lewis L. L. (1984), Structure of gender stereotypes: Interrelations among components and gender label, "Journal of Personality and Social Psychology", Vol. 46, pp. 991-1004.
• Dzwonkowska-Godula K., Garncarek E., Malinowska E. (2012), Wykształcenie, zdrowie i wygląd jako komponenty kapitału ludzkiego kobiet i mężczyzn, [in:] P. Starosta (ed.), Zróżnicowanie zasobów kapitału ludzkiego i społecznego w regionie łódzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, pp. 111-132.
• Frąckowiak-Sochańska M. (2011), Zdrowie psychiczne kobiet i mężczyzn. Płeć społeczno-kulturowa a kategorie "zdrowia psychicznego" i "chorób psychicznych", "Nowiny Lekarskie", Vol. 80, No. 5, pp. 394-408.
• Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość, PWN, Warszawa.
• Hakim C. (2010), Erotic Capital, "European Sociological Review", Vol. 26, No. 5, pp. 499-518.
• Kimmel M. (2004), The Gendered Society, Oxford University Press, New York.
• Lalonde M. (1974), A New Perspective on the Health of Canadians: A Working Document, Department of Health and Welfare, Ottawa.
• Lizak D., Seń M., Kochman M. (2014), Healthizm - afirmacja promocji zdrowia czy współczesne zagrożenie behawioralne?, [in:] R. Żarow (ed.), Człowiek w zdrowiu i chorobie. Promocja zdrowia. Leczenie i rehabilitacja, Instytut Ochrony Zdrowia, Tarnów.
• Malinowska E. (2011), Kapitał ludzki w ujęciu genderowym - koncepcja teoretyczna, "Acta Universitatis Lodzensis", Folia Sociologica, No. 39, pp. 3-16.
• Mandal E. (2000), Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Miluska J. (1996), Tożsamość kobiety i mężczyzny w cyklu życia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Nowak S. (1973), Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, [in:] idem, Teorie postaw, PWN, Warszawa.
• Nowak-Starz G., Markowska M., Król H., Zięba E., Szpringer M. (2013), Medyczne koncepcje struktury zdrowia, jego ochrony i promocji, "Zdrowie i Dobrostan", Vol. 1, http://www.neurocentrum.pl/dcten/wp-content/uploads/Zdrowie-i-dobrostan.pdf.
• Ostrowska A. (2006), Kobiety i mężczyźni. Jak styl i warunki życia różnicują zdrowie, "Rocznik Lubuski", No. 36, part 2, pp. 113-129.
• Pierożek Z. (2015), Czynniki warunkujące zdrowie i dbałość ludzi o zdrowie, http://www.academia.edu/6100639/Promocja_i_edukacja_zdrowotna_Czynniki_warunkujace_Pierozek (14.12.2015)
• Puchalski K. (2005), Medykalizacja promocji zdrowia, [in:] K. Binkiewic z, A. Siewruk (eds), Zdrowie i choroba w społeczeństwie. Interdyscyplinarna Konferencja Warsztatów Analiz Socjologicznych, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Słońska Z. (2005), Socjologiczna krytyka promocji zdrowia. Wybrane problemy, [in:] W. Piątkowski, W. A. Brodniak (eds), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn.
• Słońska Z., Misiuna M., Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów, http://zakladepidemiologiiikard.pl/slownik.html (10.06.2015).
• Speller V. (2007), Collective and individual responsibilities for health, both physical and mental, http://www.healthknowledge.org.uk/public-health-textbook/disease-causation-diagnostic/2h-principles-health-promotion/responsibilities-health-physical-mental (15.12.2015).
• Synowiec-Piłat M. (2002), Zróżnicowania i nierówności społeczne a zdrowie, [w:] J. Barański, W. Piątkowski (red.), Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław.
• Szpunar M. (2009), Dbałość o zdrowie jako styl życia współczesnego człowieka, [in:] W. Muszyński (ed.), Małe tęsknoty? Style życia w czasie wolnym we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Tobiasz-Adamczyk B. (2000), Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Whitehead M. (1995), Tackling inequalities: a review of policy initiatives, [in:] K. Judge, M. Benzeval, M. Whitehead (eds.), Tackling inequalities in health: an agenda for action London, King's Fund Institute, London.
• Whitehead M., Dahlgren G., Gilson L. (2001), Developing the policy response to inequities in Health: a global perspective, [in:] Challenging inequities in health care: from ethics to action, Oxford University Press, New York, pp. 309-322, http://www.ais.up.ac.za/med/scm870/developingpolicychallen-ginginequitieshealthcare.pdf (1.12.2015).
• Woynarowska B. (2008), Czynniki warunkujące zdrowie i dbałość o zdrowie, [in:] B. Woynarowska (ed.), Edukacja zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Woynarowska B. (2013), Edukacja zdrowotna, wyd. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.18778/0208-600X.55.08