Zmiany klimatu jako wyzwanie dla zarządzania ryzykiem w polskim rolnictwie

• Autorzy: Michał Soliwoda

Warianty tytułu

Climate Change as a Challenge for Risk Management in Polish Agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem głównym artykułu było podkreślenie znaczenia zmian klimatu jako istotnego wyzwania dla zarządzania ryzykiem w polskim rolnictwie. Uwypuklony został mechanizm oddziaływania tych procesów na rolnictwo. Dokonano oceny "perspektywicznych" instrumentów zarządzania ryzykiem, dostosowanych do tempa zmian klimatycznych, z uwzględnieniem koncepcji zrównoważonego rozwoju. Opracowanie ma charakter studium przeglądowego, z pewnymi elementami metaanalizy. Czynnikami utrudniającymi wprowadzenie i implementację "perspektywicznych" rozwiązań w zakresie zarządzania ryzykiem są: bardzo ograniczone dane ekonomiczne i finansowe zyskiwane z gospodarstw, a także dość luźne powiązanie gospodarstw z infrastrukturą oferowaną przez sektor finansowy. Występuje potrzeba uwzględniania przy konstrukcji nowych produktów ubezpieczeniowych uwarunkowań związanych z sytuacją ekonomiczno-finansową gospodarstw, w tym wrażliwości uzyskiwanych dochodów na niekorzystne zdarzenie klęskowe. Zmiany klimatyczne mogą dostarczać bodźców do udoskonalenia obecnych rozwiązań instytucjonalnych w zakresie zarządzania ryzykiem, a także pogłębienia oferty narzędzi, uwzględniając ubezpieczenia częściowo dotowane ze środków publicznych.(abstrakt oryginalny)

EN

The main aim of the article was to emphasize the importance of climate change as a major challenge for risk management in Polish agriculture. We underlined a mechanism of the impact of these processes on agriculture. We evaluated "prospective" risk management instruments adapted to the pace of climate change, including the concept of sustainable development. The paper is a review study, with some elements of meta-analysis. Factors hindering the process of introduction and implementation of "prospective" risk management instruments included: (1) very limited economic and financial data, collected by farm households, (2) a fairy loose link between farms and infrastructure infrastructure offered by the financial sector. There is a need to take into account the construction of modern insurance product conditions related to economic and financial situation of households, including their income sensitivity to disaster events. Climate change may provide incentives to improve the current institutional arrangements for risk management, as well as deepening offer tools, including insurance products partially subsidized from public funds. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie ryzykiem; Finansowanie rolnictwa; Klimat; Zmiany klimatyczne

EN

Risk management; Agricultural finance; Climate; Climate change

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 437 Finanse na rzecz zrównoważonego rozwoju Gospodarka - etyka - środowisko
• Strony: 411--425

Twórcy

autor

Michał Soliwoda

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB, Warszawa

Bibliografia

• Antón J., Kimura Sh., Lankoski J., Cattaneo A., 2012, A Comparative Study of Risk Management in Agriculture under Climate Change, OECD Food, Agriculture and Fisheries Papers, no. 58, OECD Publishing.
• Bielza M., Conte C., Dittmann Ch., Gallego J., Stroblmair J., 2006, Agricultural Insurance Schemes, European Commission. Final Report December, 2006, Modified February 2008.
• Błażejczyk K., Bański J., 2005, Globalne zmiany klimatu - wpływ na rozwój rolnictwa na świecie, [w:] Dybowski G. (red.), Wpływ procesu globalizacji na rozwój rolnictwa na świecie, IERiGŻ-PIB.
• Catlett L.B, Libbin J.D., 2007, Risk Management for Agriculture, A Guide to Futures, Options, and Swaps, Thomas Delmar Lerning, Clifton Park.
• Climate Risk Management Limited for the Association of British Insurers, 2005, Financial Risks of Climate Change, June 2005.
• Flejterski S., 2007, Metodologia finansów, WN PWN, Warszawa.
• Flejterski S., Solarz J.K., 2015, Komparatystyka finansów, C.H. Beck, Warszawa.
• Florek J., Czerwińska-Kayzer D., 2013, Sposoby zarządzania ryzykiem działalności gospodarczej w gospodarstwach rolnych, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, t. 15, z. 5, s. 70-75.
• Fuhrer J., 2014, Klimawandel - Wasser - Landwirtschaft: Künftige Risiken und Handlungsoptionen, Eidgenössisches Departement für Wirtschaft, Bildung und Forschung WBF Agroscope, 23. Januar 2014.
• Guha-Sapir D., Santos I. (red.), 2013, The Economic Impacts of Natural Disasters, Oxford University Press, New York.
• Hallegatte S., 2013, Challenges Ahead. Risk Management and Cost-Benefit Analysis in a Changing Climate, [w:] The Economic Impacts of Natural Disasters, D. Guha-Sapir, I. Santos (red.), Oxford University Press, New York.
• Iglesias A., Garrote L., Quiroga S., Moneo M., 2009, Impacts of climate change in agriculture in Europe. PESETA-Agriculture study. JRC 55386, JRC Scientific and Technical Reports, http://ftp.jrc.es/EURdoc/JRC55386.pdf (10.01.2016).
• Iglesias A., Garrote L., Quiroga S., Moneo M., 2012, A regional comparison of the effects of climate change on agricultural crops in Europe, Climatic Change, vol. 112, no. 1, s. 29-46.
• IPCC, 2014, Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R.K. Pachauri and L.A. Meyer (eds.)], IPCC, Geneva.
• Janowicz-Lomott M., Łyskawa K., 2014, Kształtowanie indeksowych ubezpieczeń upraw oparte na indywidualizmie w postrzeganiu ryzyka przez gospodarstwa rolne w Polsce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 371, s. 123-136.
• Józwiak W. (red.), 2015, Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne wobec zmian klimatu i polityki rolnej (1), Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Kölling Ch., Knoke Th., Schall P., Ammer Ch., Überlegungen zum Risiko des Fichtenanbaus in Deutschland vor dem Hintergrund des Klimawandels, Forstarchiv, no. 80 (2), s. 42-54.
• Kolstad Ch.D., 2011, Intermediate Environmental Economics, International Second Edition, Oxford University Press, New York/Oxford.
• Kozyra J., 2012, Wpływ zmian klimatu na rolnictwo, http://www.klimat.iung.pulawy.pl/informacje-podstawowe/ogolna-charakterystyka-wplywu-zmiany-klimatu-na-rolnictwo (10.01.2016).
• Kozyra J., Doroszewski A., Nieróbca A., 2009, Zmiany klimatyczne i ich przewidywany wpływ na rolnictwo w Polsce, Studia i Raporty IUNG-PIB, 14, s. 243-257.
• Kozyra J., Nieróbca A., Mizak K., 2013, Adaptacja rolnictwa wobec zmiany klimatu, http://www.klimat.iung.pulawy.pl/assets/files/1_Adaptacja rolnictwa wobec zmian klimatu.pdf
• Kulawik J., Soliwoda M., Góral J., 2014, How to Deal with Catastrophic Risk in Agriculture?, [w:] International Scientific Days 2014 Improving Performance of Agricultural and the Economy: Challenges for Management and Policy, May 21-23, High Tatras, Slovak Republic, Slovak University of Agriculture in Nitra, red. I. Zentkova, http://spu.fem.uniag.sk/fem/mvd2014/proceedings/tableofcontents.html (10.01.2016).
• Kunreuther H.C., Pauly M.V., McMorrow S., 2013, Insurance and Behavioral Economics.Improv- ing Decisions in the Most Misunderstood Industry, Cambridge University Press, New York.
• Lorant A., Fekete Farkas M., 2015, More insurance subsidies for European farmers - is it needed?, Applied Studies in Agribusiness and Commerce, vol. 09, no. 4, s. 33-38.
• Ministerstwo Środowiska, 2012, Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, Wersja 23 z dnia 22.03.2013, Warszawa, grudzień 2012.
• Munich RE, 2009, Munich Re newables - Our contribution to a low-carbon energy supply.
• Munich RE, 2015, Climate Change, https://www.munichre.com/us/weather-resilience-and-protection/rise-weather/statement-climate-change/index.html (10.01.2016).
• Ogurtsov V.A., Van Asseldonk M.A.P.M., Huirne R.B.M., 2008, Assessing and modelling catastrophic risk perceptions and attitudes in agriculture:. a review, NJAS, no. 56-1/2, s. 39-58.
• Olesen J.E., Trnka M., Kersebaum K.C., Skjelvåg A.O., Seguin B., Peltonen-Sainio P., Rossi F., Kozyra J., Micale F., 2011. Impacts and adaptation of European crop production systems to climate change, European Journal of Agronomy, no. 34, s. 96-112.
• Olkiewicz A., 2015, Ryzyko w działalności rolniczej i ubezpieczeniowe instrumenty jego ograniczania, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, t. 17, z. 2, s. 176-182.
• Perman R., Ma Y., Common M., Maddison D., McGilvray J., 2011, Natural Resource and Environmental Economics, Fourth Edition, Pearson Education Limited, Harlow.
• Preś J., 2007, Zarządzanie ryzykiem pogodowym, CeDeWu, Warszawa.
• Rogall H., 2010, Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Zysk i S-ka, Poznań.
• Sobiech J., Kurdyś-Kujawska A., 2014, Ryzyko działalności rolniczej na obszarze Pomorza Środkowego I jego wpływ na podejmowane przez rolników decyzje finansowe i inwestycyjne, [w:] Zawadz- ka D., Sobiech J. (red.), Wzrost i alokacja aktywów finansowych i rzeczowych rolników (przedsiębiorstw rolniczych i gospodarstw domowych) Pomorza Środkowego, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin.
• Soliwoda M., 2013, Rolnicze ubezpieczenia gospodarcze w Kanadzie i USA jako składnik systemu zarządzania ryzykiem w nowoczesnym agrobiznesie, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4, s. 41-59.
• Soliwoda M., 2014, Obligacje katastroficzne jako finansowy instrument zarządzania ryzykiem - perspektywy wykorzystania w sektorze rolnym, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 3, s. 65-83.
• Stempel R., 2011, Ryzyko w uprawach polowych na terenie Polski Północnej i wykorzystane ubezpieczenia, Zeszyty Naukowe Uniwersytety Ekonomicznego w Poznaniu, nr 182, s. 86-96.
• Sulewski P., Czekaj S., 2015, Zmiany klimatyczne oraz instytucjonalne a przewidywane wyniki ekonomiczne gospodarstw, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, s. 74-100.
• Sulewski P., Majewski E., Meuwissen M., 2014, Fundusze ubezpieczeń wzajemnych jako forma ograniczania ryzyka w rolnictwie, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 2, s. 127-144.
• Sweeting P., 2011, Financial Enterprise Risk Management, Cambridge University Press, Cambridge.
• Tietenberg T., Lewis L., Environmental & Natural Resource Economics, 10th Edition, Global Edition, Pearson Education Limited, Harlow.
• United Nations Development Programme, 2012, A Climate Risk Management Approach to Disaster Reduction and Adaptation to Climate Change, UNDP Expert Group Meeting, Integrating Disaster Reduction with Adaptation to Climate Change, Havana, June 19-21.
• Van Asseldonk M.A.P.M., Meuwissen M.P.M., Huirne R.B.M., 2008, Economic impact of prospective risk management instruments under alternative policy scenarios, [w:] M.P.M. Meuwissen, M.A.P.M. Van Asseldonk, R.B.M. Huirne (red.), Income stabilisation in European agriculture. Design and economic impact of risk management tools, Wagening Academic Publishers, Wageningen, the Netherlands.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2016.437.40