Ekonomiczna odrębność opłat za usługi socjalno-kulturalne

• Autorzy: Jerzy Piwosz

Warianty tytułu

Different Economic Character of Charges for Social-Cultural Services

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opłaty za usługi socjalno-kulturalne są rozpatrywane bądź jako daniny publiczne (gdy się je zalicza do opłat publicznych), bądź jako ceny, najczęściej można się jednak spotkać z dopatrywaniem się w nich zarówno cech właściwych daninom, jak i cech właściwych cenom, z rozmaitym ich nasileniem. Wiąże się z tym wyprowadzanie w literaturze opłat za usługi bądź z kategorii daniny publicznej, bądź z kategorii ceny. Bliższe ustosunkowanie się do powyższego problemu wymaga rozpatrzenia charakteru usług, do których się te opłaty odnoszą, a zwłaszcza zasad, na których opiera się ich podział na rzecz użytkowników, zależności opłat od kosztów świadczenia usług itd. O ile bowiem świadczone usługi mają charakter niepodzielny lub jeśli nawet mają one charakter podzielny, ale nie da się ustalić jednostkowego kosztu ich świadczenia (co jest dosyć częste w przypadku usług socjalno-kulturalnych), to podział usług może być przeprowadzany tylko in natura, a sens pobieranych przy tym opłat jest zbliżony do danin publicznych. Natomiast w przypadku, gdy można ustalić jednostkowy koszt świadczonych usług i można oprzeć na tym koszcie opłaty za usługi, a podział tych usług może być obejmowany wymianą rynkową, to pobierane opłaty upodabniają się do cen. Przedmiotem tego opracowania są opłaty za świadczone przez instytucje państwowe usługi socjalno-kulturalne, które mają znaczenie nie tylko fiskalne, lecz także, lub nawet głównie, regulacyjne, przez co uzyskują one charakter zbliżony do cen, o dużo jednak bardziej od cen ograniczonym znaczeniu jako regulatora spożycia tych usług. Wynika to z braku uzależnienia w większości przypadków opłat za usługi od warunków podaży i popytu, a zwłaszcza od warunków podaży czyli kosztów świadczenia usług, inaczej stałyby się one po prostu cenami. Wiążąc z tym ekonomiczną odrębność opłat za usługi socjalno-kulturalne, wyjaśnia się ją w tym opracowaniu, wychodząc od cech wyróżniających te opłaty od cen, ze zwróceniem szczególnej uwagi na znaczenie opłat w normowaniu ze strony organów państwowych spożycia w tyra zakresie, a pomijając regulacyjne oddziaływanie za pomocą opłat na podaż usług (byłoby to niezbędne w przypadku traktowania tych opłat jako cen, czego nie można w szerszej mierze odnosić do opłat za usługi socjalno-kulturalne. (fragment tekstu)

EN

The author expresses an opinion that common identifying of charges for social-cultural services with public charges is not justified in the case when they do not fulfill the conditions of their market valuation. The author points out the features which differentiate charges for social-cultural services used as an instrument of regulating the social consumption of these services, both from public charges and from the prices of these services. This inclines him to consider in turn: the criteria of establishing the sphere of social consumption of the social-cultural services, and the economic conditions of efficient impact of charges on the consumption of the social-cultural services. The author ends his considerations with an attempt at formulating social and macroeconomic conditions of the development of charges for social-cultural services. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Usługi społeczne niematerialne; Kultura; Płatność; Ceny usług; Koszty usług; Finansowanie usług społecznych; Instrumenty finansowe; Konsumpcja usług

EN

Non-material social services; Culture; Payment; Services prices; Cost of services; Social services finance; Financial instruments; Services consumption

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 167 Studia ekonomiczno-finansowe z działalności socjalno-kulturalnej (2)
• Strony: 33--50

Twórcy

autor

Jerzy Piwosz

Bibliografia

• Finansowanie przedsiębiorstw gospodarki komunalnej, mieszkaniowej i budownictwa komunalnego, Wyd. 5. Wrocław: PTE 1977.
• Informator finansowy. Warszawa: PWE 1973.
• J. Jaśkiewicz: Elementy podatkowe opłat publicznych w Polsce. W: Studia podatkowe i budżetowe. Red. Z. Jaśkiewicz, Toruń: Wyd. UMK 1964.
• J. Kaleta: Gospodarka budżetowa. Warszawa: PWE 1977.
• J. Sobiech: Finansowanie i odpłatność usług społecznych. Polityka Społeczna 1985 nr 3.
• J. Wierzbicki: Inwestycje w człowieka oraz ich efektywność. Poznańskie Roczniki Ekonomiczne 1973. T. 26. Warszawa-Poznań 1975.
• J. Wierzbicki: Usługi socjalne w systemie finansowym państwa. Opolskie Roczniki Ekonomiczne, T. 7. Warszawa-Wrocław: PWN 1975.
• L. Adam: Podatki i opłaty w kapitalizmie. Warszawa: PWE 1962.
• L. Kurowski, M. Weralski: Prawo finansowe. Warszawa: PWN 1973.
• M. Nieduszyński: Ekonomiczne aspekty odpłatności za usługi socjalne. Instytut Finansów, Zakład Budżetu Państwa 1970 (maszynopis powielony).
• M. Nieduszyński: Odpłatność za usługi socjalne w aspekcie realizacji polityki społecznej. Instytut Finansów, Zakład Budżetu Państwa (maszynopis powielony).
• M. Pohorille: Preferencje konsumentów a postulowany wzorzec spożycia. Warszawa: PWN 1978.
• M. Pohorille: Spożycie zbiorowe i świadczenia. Warszawa: PWE 1975.
• M. Weralski: Nowe metody budżetowe w Stanach Zjednoczonych. Finanse 1968 nr 5.
• M. Weralski: Rewolucja budżetowa na Zachodzie? Finanse 1971 nr 5.
• M. Weralski: Socjalistyczne instytucje finansowe. Warszawa: PWE 1973.
• P. Sulmicki: Planowanie i zarządzanie gospodarcze. Warszawa: PWE 1978.
• R. Krzyżewski: Konsumpcja społeczna w gospodarce socjalistycznej. Warszawa: PWN 1968.
• R. Zieliński: Preferencje społeczne w stanowieniu cen. Finanse 1982 nr 1/2.
• S. Golinowska: Odpłatność ludności za usługi społeczne, Finanse 1982 nr 7.
• Z. Fedorowicz: Finanse w gospodarce socjalistycznej. Wyd. 9. Warszawa: PWE 1981.
• Z. Morecka: Społeczny fundusz spożycia a problem równości, Ekonomista 1971 nr 2.
• Z. Pirożyński: Finansowe aspekty rozwoju i upowszechniania kultury. W: Problemy organizacji i ekonomiki kultury. Finansowanie działalności kulturalnej. Warszawa: Centralny Ośrodek Upowszechniania Kultury 1974.
• Z. Rutkowski, Analiza korzyści i nakładów na przedsięwzięcia publiczne państwa kapitalistycznego na przykładzie kształcenia, w tym zeszycie.