Zrównoważona Karta Wyników jako instrument strategicznego zarządzania finansami w polskich gospodarstwach rolniczych - wyzwania i szanse

• Autorzy: Michał Soliwoda

Warianty tytułu

Balanced Scorecard as an Instrument of Strategic Financial Management in Polish Farms: Challenges and Opportunities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Celem opracowania jest próba rozpoznania możliwości wdrożenia BSC jako instrumentu strategicznego zarządzania finansami w polskich gospodarstwach rolniczych. Cele szczegółowe obejmują: 1) wskazanie cech świadczących o specyfice społeczno-ekonomicznej sektora rolnego, mogących potencjalnie utrudniać wdrożenie Zrównoważoną Kartę Wyników; 2) ocenę dotychczasowych wdrożeń BSC, pod kątem wyzwań (trudności) i możliwości wynikających z wykorzystania, szczególnie w praktyce strategicznego zarządzania finansami. Metodologia badania - Artykuł ma charakter studium przeglądowego, jako dominująca metoda badawcza został wykorzystany krytyczny przegląd literatury. Wyeksponowane zostało ujęcie komparatystyczne. Wynik - Ocena dotychczasowych propozycji wdrożeń wskazuje, że potrzebne jest elastyczne dopasowanie "architektury" BSC (tj. układu perspektyw, ich powiązań oraz listy celów wraz z miarami i inicjatywami) do specyfiki konkretnych typów produkcyjnych gospodarstw rolniczych. Wykorzystanie w gospodarstwie systemu ewidencji księgowej, a w ślad za nim sprawozdawczości finansowej sprzyja operacjonalizacji "perspektywy finansowej" BSC. Implementacja w gospodarstwie rolniczym wymaga zwykle współpracy z doradcą rolnym, czy tworzenia sojuszy z jednostkami naukowymi. Oryginalność/Wartość - Wartością dodaną opracowania jest próba uporządkowania dotychczasowego stanu badań empirycznych (w tym relatywnie niewielkiej liczby studiów wdrożeniowych) dotyczących wdrażania BSC w podmiotach sektora rolnego. Wskazane zostały także trudności i możliwości związane z wdrożeniem tego rodzaju instrumentu, co jest istotne z punktu widzenia dalszych prac aplikacyjnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The aim of the study is to identify opportunities to implement the BSC as an instrument of strategic financial management in the Polish farms. The specific objectives include: (1) to present socio-economic specifics of the agricultural sector, which could potentially hinder the implementation of BSC; (2) to assess current implementations of the BSC, in terms of challenges (problems) and opportunities, particularly in practice of financial management. Design/Methodology/approach - This article is a review study, so the critical literature review was used as the dominant research method. A comparative approach was exposed. Findings - Evaluation of existing proposals for implementation of BSC indicates the need for a flexible adjustment of "architecture" of BSC (the set of perspectives, linkages, targets and initiatives) to the specifics of particular types of farms. Employing accounting systems, followed by business reporting, may promote operationalization of the "financial perspective" of BSC. Implementation of this instrument at farm-level typically requires cooperation with the agricultural advisor, or creating alliances with research units. Originality/value - The added value of this paper is an attempt to organize the current state of empirical research (including a relatively small number of studies) on the implementation of the BSC entities in the agricultural sector. We identified difficulties and opportunities associated with the implementation of this type of instrument, which is important from the point of view of further work applications. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Strategiczna Karta Wyników; Zarządzanie finansami; Gospodarstwa rolne

EN

Balanced Scorecard (BSC); Financial management; Arable farm

• Czasopismo: Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 5 (83) Cz.2 Uwarunkowania rynkowe mikro, małych i średnich przedsiębiorstw: Mikrofirma.
• Strony: 139--149

Twórcy

autor

Michał Soliwoda

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB, Warszawa

Bibliografia

• Andersen, H., Cobbold, I., Lawrie, G. (2001). Balanced Scorecard implementation in SMEs: reflection in literature and practice. 2GC Conference Paper, Presented at SMESME Conference, Denmark, Copenhagen. Pobrano z: http://www.csudh.edu/dearha bermas/smebal01.pdf (1.12.2015).
• Andersson, P. (2002). Competence development program for the farmer with reference to life as well as business, Proceedings of the 13th International Farm Management Congress, Wageningen, Netherlands. Pobrano z: http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/7007/2/cp02an03.pdf (2.12.2015).
• Byrne, A., Ruane, D.J., Kelly, Th. (2004). The Development and Application of the Balanced Scorecard for the Irish Dairy Farm Manager. AIAEE 2004. Proceedings of the 20th Annual Conference Dublin, Ireland. Pobrano z: https://www.aiaee.org/attachments/article/1122/086.pdf (1.12.2015).
• Chechelski, P., Grochowska, R., Wigier, M. (red.). (2012). Wsparcie publiczne i konkurencyjność polskiej gospodarki żywnościowej. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• FADN (2016). Organizacja Europejskiego FADN. Pobrano z: http://fadn.pl/organizacja/europejskifadn/ organizacja-europejskiego-fadn/ (12.01.2016).
• Food Chain Centre, Writtle College (2005). Improving Competitive Advantage On-Farm Scorecard - A Guide for Livestock Farmers. Pobrano z: http://www.foodchaincentre.com/Food Chain- Files/NEW foodchainfiles/Improving Competitive Advantage/a) Complete Folder Improving Competitive Advantage.pdf (2.11.2015).
• Goraj, L. (2015). EU-FADN - 50 years of providing essential information for the CAP. 2004 enlargement: Polish farmers income after accession to the EU and future prospects. Brussels, 11.06.2015. Pobrano z: http://ec.europa.eu/agriculture/rica/pdf/50th_Anniversary_20150612/02_Lech Goraj% 20 Incomes in Poland-finalny.pdf (10.01.2016).
• GUS (2011). Raport z wyników. Powszechny Spis Rolny 2010.
• GUS (2015). Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2014.
• Jack, L. (red.). (2009). Benchmarking in Food and Farming: Creating Sustainable Change. Gower Publishing Limited.
• Jaworski, J., Kondraszuk, T. (2012). Kierunki poszukiwań rozwiązań ewidencyjnych dla gospodarstw rolniczych w świetle wyników badań potrzeb informacyjnych menedżerów małych przedsiębiorstw w Polsce. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 97, 287-298.
• Jaworski, J., Kondraszuk, T. (2013). Ramy koncepcyjne zastosowania strategicznej karty wyników w gospodarstwie wiejskim. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 74 (130), 45-63.
• Józwiak, W. (2012). Polskie rolnictwo i gospodarstwa rolne w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Kaplan, R.S., Norton, D.P. (1992). The Balanced Scorecard: Measures That Drive Performance. Harvard Business Review, January-February, 71-79.
• Kaplan, R.S., Norton, D.P. (1996). Using the Balanced Scorecard as a Strategic Management System. Harvard Business Review, January-February, 75-85.
• Kay, R.D., Edwards, W.M., Duffy, P.A. (2008). Farm Management. New York: McGraw-Hill.
• Kowalak, R. (2013). Controlling strategiczny jako system wspierania planowania w zakładach mięsnych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 757. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 58, 213-221.
• Kowalczyk, S., Sobiecki, R. (2011). Europejski model rolnictwa - uwarunkowania ewolucji. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, 3 (98), 9-20.
• Kulawik, J. (2015). Globalne i europejskie determinanty WPR. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4, 38-58.
• Laurenzani, W.L., Quiroz, T.R., de Souza Filho, H.M. (2005). Strategic mapping of the rural firm: a Balanced Scorecard Approach. Proceedings form IFMA 15th Congress Developing Entrepreneurship Abilities to Feed the World in a Sustainable Way, Brazil. Pobrano z: http://ageconsearch .umn.edu/bitstream/24263/1/cp05lo01.pdf (1.12.2015).
• Lissitsa, A. (2005). The balanced scorecard implementation in farm enterprise-a case study from Ukraine, Proceedings from IFMA 2005, 15th Congress - Developing Entrepreneurship Abilities to Feed the World in a Sustainable Way. Pobrano z: http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/24272/1/ cp05li02.pdf (1.12.2015).
• Majewski, E., Ziętara, W. (1997). System celów w rolniczych gospodarstwach rodzinnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 6.
• McConnell, D.J., Dillon, J.L. (1997). Farm Management for Asia: a Systems Approach. FAO Farm Systems Management Series 13. Pobrano z: http://www.fao.org/docrep/w7365e/w7365e00.htm

Identyfikatory

DOI

10.18276/frfu.2016.5.83/2-13