Współpraca i przepływy wiedzy w organizacjach klastrowych w świetle polityki klastrowej UE : przykład badania relacji łączących przedsiębiorstwa z wykorzystaniem analizy sieciowej

• Autorzy: Wojciech Dyba

Warianty tytułu

Cooperation and Knowledge Flows in Cluster Organisations in the Context of EU Cluster Policy : a Study of Relations Among Enterprises Using a Network Analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powszechnie uważa się, że do zjawisk zachodzących w klastrach gospodarczych należą współpraca i przepływy wiedzy. Ich generowanie stało się w ostatnim czasie jednym z głównych celów zakładania i promowania sformalizowanych inicjatyw i organizacji klastrowych (które można określić wspólnym mianem porozumień klastrowych). Poprzez politykę klastrową UE (która stanowi jedno z międzynarodowych uwarunkowań kształtowania innowacyjności i rozwoju polskiego przemysłu) tematyka ta stała się aktualna również w Polsce. W publikacjach podejmujących to zagadnienie nie podejmowano dotychczas próby analizy mechanizmów powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami tworzącymi porozumienia klastrowe. Celem tego artykułu jest przedstawienie przykładowego sposobu badania relacji współpracy i przepływów wiedzy pomiędzy przedsiębiorstwami w porozumieniach klastrowych. Badaniem empirycznym objęto przedsiębiorstwa Swarzędzkiego Klastra Producentów Mebli oraz Klastra Spożywczego Leszczyńskie Smaki, w których przeprowadzono wywiady z właścicielami lub osobami na kierowniczych stanowiskach. Do przeanalizowania odpowiedzi wykorzystano ostatnio coraz popularniejszą w badaniach metodę analizy sieciowej, zwaną też analizą sieci społecznych (ang. Social Network Analysis, SNA). Wyniki badania prowadzą do kilku wniosków. Po pierwsze, firmy chętniej współpracowały ze sobą niż dzieliły się wiedzą przydatną w działalności gospodarczej. Po drugie, jakkolwiek w badanych porozumieniach istniał związek pomiędzy intensywnością współpracy i dzieleniem się wiedzą w parach przedsiębiorstw, nie zachodził związek pomiędzy tymi wielkościami a bliskością geograficzną między firmami (gdyż wpływ na badane procesy miały również czynniki pozageograficzne). Wreszcie wykazano, że im bardziej centralna była pozycja przedsiębiorstw w sieciach współpracy i dzielenia się wiedzą (tzn. im bardziej aktywne były przedsiębiorstwa w nawiązywaniu relacji wewnątrz porozumień klastrowych), tym większa była ich innowacyjność. Na podstawie udowodnionych zależności sformułowane zostały rekomendacje dla koordynatorów porozumień klastrowych. Wskazano także propozycje dalszych badań empirycznych procesów zachodzących w klastrach, obejmujące również inne funkcjonalności analiz sieciowych.(abstrakt oryginalny)

EN

Cooperation and knowledge flows are widely believed to be phenomena taking place in economic clusters, and their generation has recently become one of the main aims of establishing and promoting formalised cluster initiatives or cluster organisations (called cluster agreements). EU cluster policy has caused that the issue of clusters has recently been brought to attention also in Poland. Among the many publications concerning clusters, only a few discuss mechanisms of relations among firms engaged in cluster agreements. The aim of this article is to present an example of an investigation of relations concerning cooperation and knowledge sharing among firms in such agreements. An empirical study was based on interviews with the owners or managers of firms in two cluster organisations operating in Western Poland: the Swarzędz Cluster of Furniture Producers and the Leszno Flavours Food Cluster. Their answers were then analysed using the Social Network Analysis method, which is becoming more and more popular in scientific research nowadays. The results allow for formulating several conclusions. First, while there is a correlation between the intensity of cooperation and knowledge sharing for every pair of firms inside a cluster agreement, there is no correlation between those two processes and the geographical proximity between pairs of firms (because other factors also influence the inclination to cooperate and share knowledge). Secondly, firms are more ready to cooperate than to exchange knowledge. Finally, the more central the position of an enterprise in cooperation and knowledge-flow networks (i.e., the more active it is in establishing relations within cluster agreements), the higher its innovativeness. On the basis of the observed relations, recommendations for coordinators of cluster agreements were formulated. Further empirical studies of processes in clusters that could employ other functionalities of network analysis are also proposed.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Klastry; Współpraca przedsiębiorstw; Badania empiryczne; Studium przypadku; Analiza sieci społecznych; Analiza sieciowa; Przepływ wiedzy

EN

Business cluster; Enterprises cooperation; Empirical researches; Case study; Social Network Analysis (SNA); Network analysis; Knowledge flows

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2016
• Tom: 30
• Numer: nr 1 Międzynarodowe i krajowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw = International and National Conditions of Enterprises Development
• Strony: 124--142

Twórcy

autor

Wojciech Dyba

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Allen, J.T. (1984). Managing the Flow of Technology: Technology Transfer and the Dissemination of Technological Information within the R&D Organization. Cambridge: MIT Press.
• Bathelt, H., Malmberg, A., Maskell, P. (2004). Clusters and knowledge: local buzz, global pipelines and the process of knowledge creation. Progress in Human Geography, 28(1), 31-56.
• Benneworth, P., Henry, N. (2004). Where is the value added in the cluster approach? Hermeneutic theorising economic geography and clusters as a multiperspectival approach. Urban Studies, 41(5/6), 1011-1023.
• Bergman, E.M. (2008). Cluster life-cycles: an emerging synthesis. W: C. Karlsson (red.) Handbook of research on cluster theory. Cheltenham: Edward Elgar, 114-132.
• Borgatti, S.P. (2002). Netdraw: Network Visualization. Harvard, MA: Analytic Technologies.
• Borgatti, S.P., Everett, M.G., Freeman, L.C. (2002). Ucinet for Windows: Software for Social Network Analysis. Harvard, MA: Analytic Technologies.
• Boschma, R.A. (2005). Proximity and Innovation: a Critical Assessment, Regional Studies, 39(1).
• Breschi, S., Lissoni, F. (2001). Knowledge Spillovers and Local Innovation Systems: A Critical Survey. Industrial and Corporate Change, 10(4), 975-1005.
• Brodzicki, T., Szultka, R. (2002). Koncepcja klastrów a konkurencyjność przedsiębiorstw. Organizacja i Kierowanie, 4(110), 45-60.
• Cruz, S.C.S., Teixeira, A.A.C. (2010). The Evolution of the Cluster Literature: Shedding Light on the Regional Studies - Regional Science Debate. Regional Studies, 44(9), 1263-1288.
• Czakon, W. (2010). Hipoteza bliskości. Przegląd Organizacji, 9, 16-21.
• Dahl, M.S., Petersen, C.R. (2004). Knowledge Flows through Informal Contacts in Industrial Clusters: Myths or Realities? DRUID Working Paper, 03-01.
• Dutkowski, M. (2005). Klastry w rozwoju regionalnym. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 219, 57-73.
• Dyba, W.M. (2012). Klasyfikacja rodzajowa i polityka wspierania klastrów gospodarczych w województwie wielkopolskim. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 20, 73-85.
• Dyba, W.M. (2015). Rozmieszczenie przestrzenne oraz cykl życia najaktywniejszych organizacji klastrowych w województwie wielkopolskim. W: M. Liro, J. Liro, P. Krąż (red.). Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 29-44.
• Dyba, W.M. (2016). Przepływy wiedzy w organizacjach klastrowych w Polsce Zachodniej. Rozprawa doktorska napisana w Instytucie Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM w Poznaniu pod kierunkiem prof. T. Stryjakiewicza (niepublikowana).
• Dyba, W.M., Stryjakiewicz, T. (2014). Inicjatywy klastrowe jako szansa rozwoju przemysłu meblarskiego w Polsce w warunkach kryzysu - przykład Swarzędzkiego Klastra Producentów Mebli. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 27, 181-196.
• Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (2010). Bruksela: Komisja Europejska.
• European Cluster Observatory (2010) (2015, 12 lipca). Cluster policy. Clusters at your fingertips. Pozyskano z http://www.clusterobservatory.eu/index.html