Instrumenty sterowania obrotem środkami produkcji

• Autorzy: Maria Sławińska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obrót środkami produkcji różni się od obrotu dobrami konsumpcyjnymi zarówno przeznaczeniem dóbr, jak i formami przemieszczania towarów z miejsc produkcji do miejsc zużycia czy użytkowania. Przedmiotem tego obrotu są między innymi surowce, materiały, elementy kooperacyjne oraz środki pracy takie, jak: narzędzia, urządzenia, maszyny. W ujęciu działowym gospodarki głównymi dostawcami środków produkcji są przemysł i rolnictwo, natomiast odbiorcami są wszystkie działy produkcji materialnej. Wśród nich dominuje przemysł, na który przypada 66,6% ogólnej wartości zużycia środków produkcji, natomiast na rolnictwo - 12,7%. Jeżeli chodzi o surowce pochodzenia rolniczego to są one w 52,3% zużywane w przemyśle a w 47,2% w rolnictwie. Inna istotna różnica pomiędzy obrotem środkami produkcji a obrotem dobrami konsumpcyjnymi występuje w sposobach sterowania podziałem i przemieszczaniem środków produkcji w porównaniu z artykułami konsumpcyjnymi. W naszej gospodarce istnieje dotychczas większe ograniczenie samodzielności decyzyjnej jednostek obrotu środkami produkcji niż uczestników rynku dóbr konsumpcyjnych. Wdrażana od 1982 roku reforma gospodarcza zakładała wprowadzenie jednakowych reguł gry dla wszystkich podmiotów gospodarczych. Znalazło to swój wyraz w rozwiązaniach systemowych wynikających z podstawowych uregulowań prawnych reformy. Celem artykułu jest analiza rozwiązań w zakresie kształtowania obrotu środkami produkcji w latach 1982-1986. Podjęcie tego problemu jest uzasadnione faktem, że relacje między podażą a zapotrzebowaniem na środki produkcji, a także formy gospodarowania istniejącymi zasobami wpływają na funkcjonowanie rynku dóbr konsumpcyjnych. Krańcowo ujmując jeżeli nie dojdzie do zawarcia transakcji na rynku środków produkcji, to po upływie pewnego czasu, tj. po wyczerpaniu rezerw, zapasów danych materiałów czy surowców nie wystąpi oferta ze strony producentów dóbr konsumpcyjnych. Z kolei rynek dóbr konsumpcyjnych stwarza mniejsze lub większe szanse dynamizacji działania uczestników rynku środków produkcji. Zależy to od stopnia jego zrównoważenia. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Środki produkcji; Obrót towarowy; Zaopatrzenie materiałowe; Zaopatrzenie

EN

Means of production; Commodity turnover; Material supply; Supplies

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 183 Sterowanie obrotem i spożyciem
• Strony: 31--40

Twórcy

autor

Maria Sławińska

Bibliografia

• A. Karczykowski, Programy operacyjne i zamówienia rządowe w 1986 roku, Gospodarka Materiałowa 1985, nr 23-24.
• A. Podsiadło, System zamówień rządowych, Gospodarka Materiałowa nr 1-2, 1984.
• Ankieta Konsultacyjnej Rady Gospodarczej na temat barier wzrostu produkcji przemysłowej, Życie Gospodarcze nr 11, 1987.
• Informacja o realizacji zamówień rządowych na rzecz rynku w 1986 roku oraz stan wdrożeń zamówień rządowych na 1987 r., MHWiU, 1987.
• M. Sławińska, Powiązania między rynkiem dóbr konsumpcyjnych a rynkiem środków produkcji, ZN Seria II, AE w Poznaniu, Poznań 1981.
• M. Zarzycki, Zamówienia rządowe - główny instrument oddziaływania na wielkość i strukturę produkcji oraz kierunki rozwoju, Gospodarka Materiałowa 1984, nr 6.
• Narodowy plan społeczno-gospodarczy na lata 1986-1990, Reforma gospodarcza, dodatek do Rzeczypospolitej nr 93 z 1986 roku.
• Raport o stanie wdrażania reformy gospodarczej w sferze gospodarki materiałowej, Warszawa 1986.
• Raport o stanie wdrażania reformy gospodarczej w sferze zaopatrzenia materiałowo-technicznego, Instytut Gospodarki Materiałowej, Warszawa 1984.
• Rocznik Statystyczny GUS 1986, Warszawa 1986.
• Tezy w sprawie II etapu reformy gospodarczej zakładają zniesienie do 1990 r. reglamentacji zarówno artykułów konsumpcyjnych, jak i materiałów, surowców, maszyn, urządzeń, środków transportu z wyłączeniem paliw i energii oraz najbardziej deficytowych wyrobów, Reforma gospodarcza, dodatek do Rzeczpospolitej nr 102, z 17 kwietnia 1987 roku.
• Uchwała 124 Rady Ministrów z 19.VII.1985. ws. zasad i organizacji procesu zaopatrzenie materiałowo-technicznego w latach 1986-1990, Monitor Polski nr 22/1985, poz. 124.
• Uchwała 226 Rady Ministrów z 8.XI.1982 r. ws. zasad zaopatrzenia materiałowo-technicznego na 1983 r., Monitor Polski nr 28/83, poz. 248.
• Uchwała nr 142 Rady Ministrów z dnia 24.10.1983 r., Monitor Polski nr 37, 1983, poz. 206.
• Uchwała nr 151 Rady Ministrów z dnia 4 listopada 1983 roku w sprawie zamówień rządowych na materiały i wyroby.
• Ustawa o cenach z dnia 20.02.1982 r., Dziennik Ustaw nr 7, 1982.
• Ustawa z 21.XII.1983 roku o zmianie niektórych ustaw wprowadzających reformę gospodarczą, Dz. Ustaw nr 71, poz. 318.
• Ustawa z 26 lutego 1982 roku o planowaniu społeczno-gospodarczym, Dziennik Ustaw z 1982 roku, nr 7.
• W.B. Sztyber, Ceny a efektywność, Ekonomista nr 5, 1981.
• Z. Krasiński, H. Mruk, H. Szulce, Ceny a rynek, PWE, Warszawa 1985.
• Zasady funkcjonowania systemu zaopatrzenia materiałowo-technicznego w latach 1986-1990, Uchwała 124/85 Rady Ministrów, reforma gospodarcza, dodatek do Rzeczpospolitej, nr 65 z 1985 roku.