Kredyt konsumpcyjny jako instrument sterowania spożyciem

• Autorzy: Henryk Mruk
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W gospodarce planowej zakłada się wykorzystywanie wielu różnorodnych instrumentów w celu kształtowania określonego poziomu i struktury spożycia. Wśród dużej liczby narzędzi oddziaływania na konsumpcję, można wyodrębnić pięć ich zasadniczych grup: ekonomiczne, finansowe, społeczne, psychologiczne i administracyjne. W grupie instrumentów ekonomicznych wyróżnić można dochody nominalne i realne, ceny, płace, marże, podaż dóbr oraz usług itp. Narzędzia finansowe obejmują natomiast oszczędności, podatki pośrednie i bezpośrednie, cła oraz kredyty. Wśród instrumentów społecznych dominują środki pochodzące z funduszów społecznych. Psychologiczne narzędzia sterowania spożyciem związane są ze stosowaniem reklamy, edukacji a także oddziaływaniem mody czy różnorodnych efektów (naśladownictwa, pokazowego). Nierzadko wykorzystywane są instrumenty administracyjne, bazujące na stosowaniu reglamentacji, nakazów czy zakazów. W rozwoju gospodarczym Polski w okresie 1945-1987 w niepełnym zakresie wykorzystywane były instrumenty ekonomiczne i finansowe. W grupie tych ostatnich marginesowo korzystano z opodatkowania bezpośredniego dla korygowania rozmiarów i rozkładu dochodów ludności. Natomiast na szeroką skalę stosowano opodatkowanie pośrednie, które z kolei osłabia działanie instrumentów ekonomicznych. Przykładem może być tutaj wykorzystywanie cen głównie w ich funkcji redystrybucyjnej. Podobny zakres ma wykorzystanie oszczędności jako instrumentu sterowania spożyciem. Oszczędności mają zwykle w naszych warunkach charakter przymusowy a w znacznej mierze stanowią środki pieniężne przechowywane przez ludność we własnym zakresie. W przypadku kredytu mamy jedynie do czynienia z wąskim i wybiórczym działaniem tego instrumentu na pewne grupy społeczne. Stosowane ograniczenia administracyjne powodują, że paraliżowane są klasyczne cechy tego instrumentu finansowego. W większym zakresie obserwuje się naginanie tego narzędzia do realizacji celów społeczno-politycznych. Cała zatem grupa instrumentów finansowych odgrodzona została pewnymi barierami od pozostałych narzędzi. Z całego bogactwa środków poważnie wyeliminowane zostały instrumenty finansowe, które tym samym nie mogą wspomagać działania pozostałych instrumentów, w tym głównie ekonomicznych. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Kredyt konsumpcyjny; Wielkość spożycia; Konsumpcja; Struktura konsumpcji; Struktura dochodów i wydatków gospodarstw domowych; Sprzedaż detaliczna

EN

Consumer credit; Volume of consumption; Consumption; Structure of consumption; Structure of income and expenditure of households; Retail sales

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 183 Sterowanie obrotem i spożyciem
• Strony: 46--54

Twórcy

autor

Henryk Mruk

Bibliografia

• A. Gomułowicz, kredyt konsumpcyjny jako źródło finansowania potrzeb ludności, UAM, Poznań 1979.
• A. Wadowska, Zasady udzielania i rozmiary kredytów dla młodych małżeństw w Polsce w latach 1973-1985, AE Poznań, maszynopis pracy magisterskiej.
• D. Sackiewicz, Kredyt konsumpcyjny jako źródło finansowania i narzędzie kształtowania popytu, IHW, Warszawa 1966.
• H. Mruk, Makroekonomiczne przesłanki polityki rynkowej, IRWiK Warszawa 1980.
• Kształtowanie konsumpcji indywidualnej, praca zbiorowa pod red. B. Kołodziejka, PWE, Warszawa 1980.
• Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 1986.