Pomiar zróżnicowania odchyleń w kontroli budżetowej

• Autorzy: Joanna Dynowska , Zdzisław Kes

Warianty tytułu

The Measuring Diversity Deviations in Budgetary Control

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - analiza odchyleń w kontroli budżetowej powinna dostarczać m.in. informacje dla potrzeb oceny poziomu realizacji planów przez poszczególne ośrodki. Aby uzyskać takie informacje możliwe jest wykorzystanie klasycznych miar takich jak: odchylenie standardowe, rozstęp, współczynnik zmienności itp. Jednakże do porównań w czasie oraz między centrami odpowiedzialności nalży stosować mierniki znormalizowane. Takie właściwości mają współczynniki Giniego, Theila oraz Herfindahla-Hirschmana. Autorzy stawiają tezę, że można za ich pomocą mierzyć poziom zróżnicowania odchyleń budżetowych. Artykuł został poświęcony badaniu możliwości zastosowania tych wskaźników w analizie odchyleń. Metodologia badania - cel artykułu został osiągnięty dzięki zastosowaniu oryginalnej procedury badawczej. Zakłada ona wykorzystanie metody parametrycznej i macierzy korelacji określających pojemność informacyjną badanych wskaźników zróżnicowania odchyleń budżetowych. Wynik - na podstawie oceny zróżnicowania odchyleń budżetowych za lata 2011 i 2012 przedsiębiorstwa produkcyjnego ustalono mierniki o największej pojemności informacyjnej, tj. współczynnik zmienności oraz Theila. Biorąc pod uwagę specyfikę działań podejmowanych w kontroli budżetowej oraz możliwość standaryzacji wartości współczynnika Theila został on wskazany jako najlepszy do oceny wykonani budżetów. Oryginalność/Wartość - artykuł wpisuje się w dorobek autorów, który koncentruje się na wkładzie do badań nad systemami kontroli budżetowej. Przedstawiony w opracowaniu sposób oceny odchyleń budżetowych nie był wczesnej prezentowany. Zastosowanie zestandaryzowanego współczynnika Theila do pomiaru zróżnicowania odchyleń pozwala na dokonywanie porównań poziomu wykonania budżetów między centrami odpowiedzialności, planowanymi pozycjami oraz między kolejnymi okresami. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - the analysis of deviations in budgetary control is one of the most important stages of budgeting. On the basis of the analysis significant differences between the budgets and their implementation are determined. Then, the differences are referred to their causes, the persons responsible for them and the reaction procedures to the identified interference. This type of analysis should also provide information for assessing the level of implementation plans by individual centers. To obtain such information, it is possible to use conventional measures such as standard deviation, range, coefficient of variation, etc. However, comparisons over time and between centers of responsibility should use standardized measures. Such properties have the Gini index and Theil and the Herfindahl-Hirschman index. The authors of the article pose the argument that one can use them to measure the level of diversification of budgetary slippages. The article was to the study of the possibility of the use of these indicators in the analysis of deviations. Design/Methodology/Approach - purpose of the article was achieved by using the original test procedure. It assumes the use of parametric method and the correlation matrix identifying the information capacity of indicators of the examined diversity budgetary slippages. Findings - based on the evaluation of differentiation of deviations budget for the years 2011 and 2012, the production company established measures with the most information capacity, ie. the coefficient of variation and Theil index. Taking into account the specific actions taken in budgetary control and the ability to standardize values the Theil index was selected as the best to assess the implementation of budgets execution. Originality/Value - article is part of the achievements of the authors, which focuses on the contribution to the study of systems of budgetary control. Shown in the paper the assessment of deviations budget was not presented before. The use of standardized Theil index to measure the diversity of deviations allows to make comparisons between: the level of budgetary implementation of the centers of responsibility, the planned positions as well as the consecutive periods. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Analiza odchyleń kosztów; Kontrola; Współczynnik Giniego; Kontrola finansowa; Współczynnik Theila

EN

Cost deviation analysis; Control; Gini coefficient; Financial control; Theil coefficient

• Czasopismo: Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 2 (80) Cz.2 Rachunkowość w zarządzaniu jednostkami gospodarczymi
• Strony: 325--335

Twórcy

autor

Joanna Dynowska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Zdzisław Kes

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Aczel, A. (2011). Statystyka w zarządzaniu. Warszawa: PWN.
• Antczak, E., Żółtaszek, A. (2009). Mierniki koncentracji przestrzennej w analizie aktywności ekonomicznej ludności w Polsce. Taksonomia, 27.
• Buga, J., Kassyk-Rokicka, H. (2003). Podstawy statystyki opisowej. Warszawa: Wyższa Szkoła Menedżerska SIG. Oficyna Wydawnicza.
• Kowalewski, G. (2002). Metody ekonometryczno-statystyczne. W: K. Jajuga (red.), Ekonomietria. Metody i analiza problemów ekonomicznych. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
• Marcinkowska, I., Ruzik, A., Strawiński, P. (2008). Badanie struktury i zmian rozkładu wynagrodzeń w Polsce. Warszawa: Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz.
• Nita, B. (2008). Rachunkowość w zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwem. Warszawa: Wolters Kluwer SA.
• Panek, T. (2007). Statystyka społeczna,. Warszawa: PWE.
• Panel, T., Zwierzchowski, J. (2013). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Teoria i zastosowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
• Paradysz, J. (2009). Spisy jako źródło informacji o warunkach życia ludności w Polsce. Wiadomości statystyczne, 7 (578).
• Wichman, B., Hill, I. (1987). Building a Random-Number Generator. Byte, marzec, 127-128.
• Wierzbiński, J. (2006). Statystyka opisowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
• Zimny, A. (2010). Statystyka opisowa. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Konin: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie.

Identyfikatory

DOI

10.18276/frfu.2016.2.80/2-34