Rachunkowość zarządcza w zarządzaniu łańcuchem dostaw w świetle wyników badań literaturowych i ankietowych

• Autorzy: Justyna Dobroszek

Warianty tytułu

Management Accounting in Supply Chain Management - Literature Review and Survey Results

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw ewoluowała w szybkim tempie w praktyce gospodarczej, a także w badaniach naukowych, przede wszystkim z zakresu logistyki i łańcuchów dostaw. Stanowi ona również punkt odniesienia dla badaczy specjalizujących się w tematyce rachunkowości, zwłaszcza rachunkowości zarządczej. W rezultacie w ostatnich latach zwiększyła się liczba publikacji dotyczących tego obszaru badawczego na świecie, w tym w Polsce. Dotychczas brakuje jednak publikacji, które prezentowałyby w kompleksowy sposób aspekty rachunkowości zarządczej w kontekście zarządzania łańcuchem dostaw. W związku z tym w artykule został sformułowany następujący cel badawczy: rozpoznanie w badaniach naukowych i praktyce stopnia rozwoju rachunkowości zarządczej na potrzeby wspierania zarządzania łańcuchem dostaw. Jako metody badawcze zastosowano przegląd treści artykułów naukowych i własne badania ankietowe przeprowadzone wśród przedsiębiorstw w Polsce. Wyniki badania ankietowego i literaturowego ukazały, że najczęściej popularyzowane zagadnienia w biznesie i teorii to zarządzanie kosztami i pomiar dokonań za pomocą wskaźników finansowych. W przypadku pozostałych analizowanych zagadnień występują rozbieżności między teorią a praktyką gospodarczą. W rezultacie oznacza to potrzebę poprawy komunikacji i integracji obu płaszczyzn w zakresie implementacji instrumentów i metod rachunkowości zarządczej dla wspierania zarządzania łańcuchem dostaw. Wyniki zaprezentowane w artykule mogą być podstawą dalszych, pogłębionych badań naukowych z tego zakresu. (abstrakt oryginalny)

EN

The concept of supply chain management has been evolving at a rapid pace in economic practice as well as in scientific research, mainly in the field of logistics and supply chains. It also constitutes a reference point for researchers specializing in accounting, especially in management accounting. As a result, in recent years there has been an increasing number of publications on this research in the world, including in Poland. So far, however, there is a lack of publications that would present comprehensively the aspects of management accounting in the context of supply chain management. Therefore, this article has the following research objective: identification of the degree of development of management accounting, in research and practice, for the purposes of supply chain management. As research methods were used: review of the content of scientific articles and surveys conducted among companies in Poland. The results of survey study and literature review revealed that the most frequently addressed issues in business and in theory include cost management and performance measurement using financial indicators. In the case of other issues addressed in the publications there are discrepancies between theory and business practice. In effect, this means the need to improve the communication and integration of these two dimensions in the context of implementation of management accounting tools and methods for supply chain management support. The results presented in the article could be the basis for further, in-depth research in this area. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość zarządcza; Zarządzanie łańcuchem dostaw; Łańcuch dostaw

EN

Management accounting; Supply Chain Management (SCM); Supply chain

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2016
• Tom: 89
• Numer: nr 145
• Strony: 29--54

Twórcy

autor

Justyna Dobroszek

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Agndal H., Nilsson U. (2010), Different open book accounting practices for different purchasing strategies, "Management Accounting Research", 21 (3), s. 147-166.
• Anderson S.W., Dekker H.C. (2009), Strategic cost management in supply chains. Part 2 i 1: Executional cost management, "Accounting Horizons", 23 (3), s. 289-305.
• Askarany D., Yazdifar H., Askary S. (2010), Supply chain management, activity-based costing and organisational factors. Supply chain planning and configuration in the global arena, "International Journal of Production Economics", 127 (2), s. 238-248.
• Bacher M.R. (2000), Outsourcing als strategische Marketing-Entscheidung, DUV, Wiesbaden.
• Bacher A. (2004), Instrumente des Supply Chain Controlling - theoretische Herleitung und Überprüfung der Anwendbarkeit in der Unternehmenspraxis, DUV, Wiesbaden.
• Bacik R., Kubański M. (2011), Technologie wspomagające zarządzanie łańcuchem dostaw, "Logistyka", 4.
• Besthorn T. (2005), Selektives IT-Outsourcing - mehr Flexibilität und Freiheit für den IT-Leiter, [in:] W. Köhler-Foster (Hrsg.) (2005), Outsourcing - Schlüsselfaktoren der Kundenzufriedenheit, Erich Schmidt Verlag, Berlin, s. 117-128.
• Balachandran K.R., ShuhsingL., Taychang W., Hsiaowen J.W. (2010), The role of transfer-pricing schemes in coordinated supply chains, "Journal of Accounting, Auditing & Finance", 25 (3), s. 375-404.
• Biernacki M., Kowalak R. (2010), Rachunek kosztów logistyki w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Blaik P. (2001), Logistyka, PWE, Warszawa.
• Bruch H. (1998), Outsourcing - Konzepte und Strategien, Chancen und Risiken, Gabler Verlag, Wiesbaden.
• Bowersox D., Closs D.J., Bixby Cooper M. (2010), Supply Chain Logistics Management, New York.
• Caglio A., Ditillo A. (2012), Opening the black box of management accounting information exchanges in buyer-supplier relationships, "Management Accounting Research", 23 (2), s. 61-78.
• Callado A., Cunha A., Lisa J. (2015), Balanced scorecard metrics and specific supply chain roles, "International Journal of Productivity & Performance Management", 64 (2), s. 288-300.
• Christ K.L., Burritt R.L. (2015), Material flow cost accounting: a review and agenda for future research, [in:] Material Flow Cost Accounting, "Journal of Cleaner Production", 108, part B: 1378-1389. Christopher M. (2005), Logistics and Supply Chain Management, Prentice Hall.
• Coyle J.J., Bardi E.J., Langley C.J. Jr. (2002), Zarządzanie logistyczne, PWE, Warszawa.
• Dekker H.C. (2016), On the boundaries between intrafirm and interfirm management accounting research, 25th Anniversary Conference, "Management Accounting Research", 31, s. 86-99.
• Dekker H. C. (2003), Value chain analysis in interfirm relationship: a field study, "Management Accounting Research", 1(14), s. 1-23.
• Dobija D., Kucharczyk M. (2014), Rachunkowość zarządcza. Analiza i interpretacja, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Dobroszek J. (2014), Pomiar kosztów i wyników w systemie controllingu w przedsiębiorstwach usług logistycznych, rozprawa doktorska, Uniwersytet Łódzki.
• Dobroszek J. (2012a), Review of sample concepts of supply chain performance measurement, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 68 (123), SKwP, Warszawa.
• Dobroszek J. (2012b), Pomiar efektywności dokonań działalności logistycznej, "Acta Universitatis Lodzensis. Folia Oeconomica", 263, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Dobroszek J., Szychta A. (2015), Indicators as an instrument of measurement in management accounting in logistics enterprises in Poland, "Management and Business Administration. Central Europe", 23 (4), s. 11-33.
• Duraccio V., Elia V., Forcina A. (2015), An Activity Based Costing Model for Evaluating Effectiveness of RFID Technology in Pallet Reverse Logistics System, "AIP Conference Proceedings", 1648 (1), s. 1-4.
• Ellram L.M. (2002), Supply management's involvement in the target costing process, "European Journal of Purchasing & Supply Management", 8, s. 235-244.
• Fayard D., Lee L.S., Leitch R.A., Kettinger W.J. (2012), Effect of internal cost management, information systems integration, and absorptive capacity on interorganizational cost management in supply chains, "Accounting, Organizations and Society", 37 (3), s. 168-187.
• Frankel R., Bolumole A.Y., Eltantawy R.A., Paulraj A., Gundlach G.T. (2008), The domain and scope of SCM's foundational disciplines - insights and issues to advance research, "Journal of Business Logistics", 29 (1), s. 1-30.
• Fu J., Fu Y. (2015), An adaptive multi-agent system for cost collaborative management in supply chains, "Engineering Applications of Artificial Intelligence", 44, s. 91-100.
• Fu J., Fu Y. (2012), Case-Based Reasoning and Multi-Agents for Cost Collaborative Management in Supply Chain, International Workshop on Information and Electronics Engineering, "Proceedia Engineering", 29, s. 1088-1098.
• Gołembska E. (1994), Logistyka jako zarządzanie łańcuchem dostaw, AE, Poznań.
• Göpfert I. (2013), Logistik. Führungskonzeption und Management von Supply Chains, Vahlen, München.
• Gunasekaran A., Patel C., McGaughey R.E. (2004), A framework for supply chain performance measurement, "International Journal of Production Economics", 87, s. 333-347.
• Gunasekaran A., Patel C., Tirtiroglu E. (2001), Performance measure and metrics in a supply chain environment, "International Journal of Operations & Production Management", 21 (1-2), s. 71-87.
• Jamal N.M., Tayles M. (2010), Management accounting in a supply chain environment: case study insight, "Asia-Pacific Management Accounting Journal", 5 (1), s. 41-67.
• Jaruga A.A., Kabalski P., Szychta A. (2014), Rachunkowość zarządcza, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Jarzębowski S. (2002), Zarządzanie procesami w łańcuchu dostaw, "Logistyka", 2.
• Jehle M. (2005), Wertorientiertes Supply Chain Management und Supply Chain Controlling. Modelle, Konzeption und Umsetzung, Frankfurt a.M. Jeszka A.M. (2009), Sektor usług logistycznych. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa.
• Hewitt F. (1994), Supply chain redesign, "The International Journal of Logistics Management", 5 (2).
• Hoffjan A., Lührs S., Kolburg A. (2011), Cost transparency in supply chains: demystification the cooperation tent, "Schmalenbach Business Review" , 63 (3), s. 230-251.
• Hung S.J. (2011), An integrated system of activity-based quality optimisation and economic incentive schemes for a global supply chain, "International Journal of Production Research", 49 (24), s. 7337-7359.
• Kajüter P., Kulmala H. (2005), Open-book accounting in networks. Potential achievements and reasons for failures, "Management Accounting Research", 16 (2), s. 179-204.
• Karmańska A., Szumielewicz W. (2003), Rachunkowość zarządcza grup kapitałowych - nowe wyzwanie, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 13 (69), SKwP, Warszawa.
• Kirche E.T., Kadipasaoglu S.N., Khumawala B.M. (2005), Maximizing supply chain profits with effective order management: integration of activity-based costing and theory of constraints with mixed-integer modelling, "International Journal of Production Research", 43 (7), s. 1297-1311.
• Klaus P. (1998), Supply Chain Management, [in:] P. Klaus. W. Krieger (Hrsg.) (1998), Gabler Lexikon Logistik, Stuttgart.
• Kokubu K., Kitada H. (2015), Material flow cost accounting and existing management perspectives, [in:] Material Flow Cost Accounting, "Journal of Cleaner Production", 108, part B: 1279-1288.
• Kosłowski M. (2015), Koncepcja rachunku kosztów logistyki wspomaganego metodą Activity Based Costing, "Logistyka", 3.
• Kot S., Starostyka-Patyk M., Krzywda D. (2009), Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo Politech-niki Częstochowskiej, Częstochowa.
• Kulmala H.I., Paranko J., Uusi-Rauva E. (2002), The role of cost management in network relationships, "International Journal of Production Economics", 79 (1), s. 33-43.
• Kummer S., Schramm H.J. (2004), Internationales Transport- und Logistikmanagement, Wien.
• Kurien G.P., Qureshi M.N. (2011), Study of performance measurement practices in supply chain management, "International Journal of Business, Management and Social Sciences", 2 (4), s. 19-34.
• Lambert D.M., Cooper M.C., Pagh J.D. (1998), Supply chain management: implementation issues and research opportunities, "The International Journal of Logistics Management", 9 (2), s. 1-20.
• Lambert D.M., Emmelhainz M.A., Gardner J.T. (1996), Developing and implementing supply chain partnership, "The International Journal of Logistics Management", 7 (2).
• Lockamy I., Smith A., Wilbur I. (2000), Target costing for supply chain management: criteria and selection, "Industrial Management & Data Systems", 100 (5-6).
• Lorentz H., Töyli J., Solakivi T., Ojala L. (2015), The effect of low-cost country sourcing on supply chain administration cost, "International Journal of Logistics: Research & Applications", 18 (1), s. 1-15.
• Mahama H. (2006), Management control systems, cooperation and performance in strategic supply relationships: a survey in the mines, "Management Accounting Research", 17 (3), s. 315-339.
• Majerčák P., Klieštik T., Masárová G., Buc D., Majerčáková E. (2013), System approach of logistic costs optimization solution in supply chain, "Nase More", 60 (5-6), s. 95-98.
• Marbacher A. (2001), Demand & Supply Chain Management. Zentrale Aspekte der Gestaltung und Überwachung unternehmesübergreifender Leistungserstellungsprozesse betrachtet aus der Perspektive eines Markenartikelhersellers, Bern.
• Matiaske W., Mellewigt T. (2002), Motive, Erfolge und Risiken des Outsourcings - Befunde und Defizite der empirischen Outsourcing-Forschung, "Zeitschrift für Betriebswirtschaft", 72 (6).
• Meira J., Kartalis N.D., Tsamenyi M., Cullen J. (2010), Management controls and inter-firm relationships: a review, "Journal of Accounting & Organizational Change", 16 (1), s. 149-169.
• Michalak J. (2013), Rachunkowość zarządcza w sieciach - tworzenie map powiązań w nurtach badawczych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości"", 72 (128), SKwP, Warszawa, s. 95-115.
• Möller K., Windolph M., Isbruch F. (2011), The effect of relational factors on open-book accounting and inter-organizational cost management in buyer-supplier partnerships, "Journal of Purchasing and Supply Management", 17 (2), s. 121-131.
• Myers J.K., Le Moyne C. (2009), Traditional versus activity-based product costing methods: a field study in a defense electronics manufacturing company, "ASBBS Annual Conference", 16 (1), Las Vegas.
• Nakajima M., Kimura A., Wagner B. (2015), Introduction of material flow cost accounting (MFCA) to the supply chain: a questionnaire study on the challenges of constructing a low carbon supply chain to promote resource efficiency, [in:] Material Flow Cost Accounting, "Journal of Cleaner Production", 108, part B: 1302-1309.
• Nita B. (2014), Zintegrowane zarządzanie kosztami w łańcuchu dostaw, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 345, s. 74-84.
• Pfohl H.-Ch. (1997), Logistikkanal, [in:] G. Ihde, J. Bloech (1997), Vahlens Grosses Logistik Lexikon, München.
• Prox M. (2015), Material Flow Cost Accounting Extended to the Supply Chain - Challenges, Benefits and Links to Life Cycle Engineering, The 22nd CIRP Conference on Life Cycle Engineering, "Proceedia CIRP", 29, s. 486-491.
• Ramos M.M. (2004), Interaction between management accounting and supply chain management, "Supply Chain Management - An International Journal", 9 (2), s. 134-138.
• Rieckhof R., Bergmann A., Guenther E. (2015), Interrelating material flow cost accounting with management control systems to introduce resource efficiency into strategy, [in:] Material Flow Cost Accounting, "Journal of Cleaner Production", 108, part B: 1262-1278.
• Rui F., Pinho C., Borges G. (2015), Supply chain networks design and transfer-pricing, "International Journal of Logistics Management", 26 (1), s. 128-146.
• Seppala T., Kenney M., Ali-Yrkko J. (2014), Global supply chains and transfer pricing. Insights from a case study, "Supply Chain Management - An International Journal", 19 (4), s. 445-454.
• Schulze M., Seuring S., Ewering Ch. (2012), Applying activity-based costing in a supply chain environ-ment, [in:] Green Manufacturing and Distribution in the Fashion and Apparel Industries, "International Journal of Production Economics", 135 (2), s. 716-725.
• Seuring S.A. (2006), Supply Chain Controlling - review literature, "Supply Chain Management - An International Journal", 11 (1), s. 10-14.
• Simchi-Levi D., Kaminsky Ph., Simchi-Levi E. (2000), Designing and Managing the Supply Chain. Concepts, Strategies, and Case-Studies, Boston.
• Shi M., Yu W. (2013), Supply chain management and financial performance: literature review and future directions, "International Journal of Operations & Production Management", 33 (10), s. 1283-1317.
• Sobańska I. (2013), Lean accounting - geneza, zasady, metody, [w:] I. Sobańska (red.), Lean accounting - integralny element lean management, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Sobańska I. (2008), Relacje międzyorganizacyjne - nowe spektrum rachunkowości zarządczej, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 42 (98), SKwP, Warszawa.
• Sobańska I. (2004), Problemy rachunkowości zarządczej w grupie kapitałowej - nowy obszar badawczy, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 17 (73), SKwP, Warszawa.
• Spence L.J., Rinaldi L. (2014), Governmentality in accounting and accountability: a case study of embedding sustainability in a supply chain, "Accounting, Organizations and Society", 39 (6), s. 433-452.
• Stewart G. (1995), Supply chain performance benchmarking study reveals keys to supply chain excellence, "Logistics Information Management", 8 (2), s. 38-44.
• Stölze W. (1999), Industrial Relationships, München, Wien.
• Surowiec A. (2013), Rachunek kosztów docelowych w zarządzaniu łańcuchem dostaw, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 289, s. 517-525.
• Syrzysko W. (2007), Supply Chain Controlling. Eine Integration von Advanced Planning Systems und SCOR-Modell, Saarbrücken.
• Szadziewska A. (2002), Rachunek kosztów w przedsiębiorstwach produkcyjnych północnej Polski - stan i kierunku zmian, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 9 (65), SKwP, Warszawa, s. 90-112.
• Szychta A. (2008), Etapy ewolucji i kierunki integracji metod rachunkowości zarządczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szychta A. (2002), Rozwój i uwarunkowania implementacji systemu kosztów docelowych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 12 (68), SKwP, Warszawa, s. 66-93.
• Śliwczyński B. (2011a), Operatives Controlling - ein Instrument für die Übersetzung der Strategie in Wirkung, "LogForum", 7 (1), s. 46-59.
• Śliwczyński B. (2011b), Controlling operacyjny łańcucha dostaw w zarządzaniu wartością produktu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Wagner S.M., Grosse-Ruyken P.T., Erhun F. (2012), The link between supply chain fit and financial performance of the firm, "Journal of Operations Management", 30 (4), s. 340-353.
• Wang Z., Sarkis J. (2013), Investigating the relationship of sustainable supply chain management with corporate financial performance, "International Journal of Productivity & Performance Management", 62 (8), s. 871-888.
• Weber J., Wallenburg C.M. (2010), Logistik und Supply Chain Controlling, Schaffer Poeschel, Stuttgart.
• Witkowski J. (2003), Zarządzanie łańcuchem dostaw. Koncepcje, procedury, doświadczenia, PWE, Warszawa.
• Wullenkord A. (2005), Praxishandbuch Outsourcing, Vahlen Verlag, München. Unsöld M. (2007), Supply Chain Management. Strukturierte Bewertung der logistischen Prozesse, VDM Verlag Dr. Müller, Saarbrücken.
• Urata T., Yamada T., Itsubo N., Inoue M. (2015), Modeling and Balancing for Costs and CO2 Emissions in Global Supply Chain Network among Asian Countries, 12th Global Conference on Sustainable Manufacturing - Emerging Potentials, "Proceedia", CIRP, s. 664-669.
• Yuanlue F. (2007), Strategic cost management in e-supply chain, "Asia-Pacific Management Accounting Journal", 12 (1), s. 89-119.
• Definicja SCM, https://cscmp.org/supply-chain-management-definitions (dostęp 1.06.2016).

Identyfikatory

DOI

10.5604/16414381.1218242