Zobowiązanie ubezpieczyciela z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych do zwrotu spełnionych przez kierującego świadczeń pieniężnych w wykonaniu środka karnego o charakterze kompensacyjnym

• Autorzy: Paweł Wawszczak

Warianty tytułu

Insurer's Obligation of Refund of Compensational Penal Fines Paid by Driver Resulting from Obligatory Motor Third Party Liability Insurance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wyrządzenie szkody w związku z ruchem pojazdu mechanicznego w wielu przypadkach rodzi nie tylko odpowiedzialność deliktową sprawcy (art. 436 k.c.), lecz również odpowiedzialność karną za spowodowanie przestępstwa wypadku komunikacyjnego (art. 177 § k.k.). Do instytucji procesu karnego, które służą naprawieniu szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu przestępstwem, zalicza się między innymi środki karne o charakterze kompensacyjnym, w postaci obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązki (art. 46 § 1 oraz art. 46 § 2 k.k.). Środki karne w postaci obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązki (art. 46 § 1 i § 2 k.k.) mają przede wszystkim charakter kompensacyjny - zmierzają do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. Niewątpliwie ich zasadniczym celem jest stworzenie pokrzywdzonemu możliwości rekompensaty szkody lub naprawienia krzywdy bez konieczności uruchamiania alternatywnego procesu adhezyjnego lub odrębnego powództwa cywilnego. Korzystanie przez sprawcę przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów nie wyłącza ani nakazu orzeczenia obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 k.k.), ani możliwości orzeczenia nawiązki określonej w art. 46 § 2 k.k. Regresem sprawcy wypadku komunikacyjnego, stanowiącego od strony prawa karnego przestępstwo komunikacyjne, a od strony prawa cywilnego czyn niedozwolony, objęta jest nie tylko kwota spełniona w wykonaniu środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdę (art. 46 § 1 k.k.), lecz także nawiązki (art. 46 § 2 k.k.). Kierujący nie może jednak żądać od ubezpieczyciela zapłaty za niego kwot tytułem orzeczonego obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdę albo nawiązki. Ubezpieczyciel może w pełni podnosić zarzuty redukujące jego odpowiedzialność z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli środek karny o charakterze kompensacyjnym został orzeczony w zakresie większym niż szkoda lub dotyczył roszczenia już przedawnionego. (abstrakt oryginalny)

EN

Causing damage in connection with the movement of a motor vehicle in many cases not only raises tort liability of the offender (Article 436 of the Polish Civil Code), but also penal liability for causing the crime of a road accident (Article 177 of the Polish Penal Code). One of institutions of the penal process that aim at compensation of damage is obligation to pay damages, just satisfaction for injury or sanction imposing compensatory damages (Article 46 § 1 and § 2 of the Polish Penal Code). Obligation to pay damages, just satisfaction for injury or sanction imposing compensatory damages (Article 46 § 1 and § 2 of the Polish Penal Code) are penal measures that are primarily compensatory in nature - they aim at compensation of damage resulting from a crime. Undoubtedly, their primary purpose is to provide compensation to the victim without having to file an alternative adhesive procedure or a separate civil action. The fact that the perpetrator of a crime against safety of transportation uses obligatory third party liability insurance for damages resulting from the movement of a motor vehicle does not exclude possibility of imposing penal sanctions regulated by Article 46 § 1 of the Polish Penal Code nor by Article 46 § 2 of the Polish Penal Code. The driver is not allowed to claim refund of penal measures from the insurer. The insurer however may raise objections as to its liability resulting from obligatory third party liability insurance in case the penal measure had been ordered to a greater extent than the injury or concerns a claim that already expired. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia komunikacyjne OC; Samochody; Szkody; Wypadki komunikacyjne; Odpowiedzialność deliktowa

EN

Motor insurance; Automobiles; Damages; Traffic accidents; Tort liability

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1(16)
• Strony: 54--69

Twórcy

autor

Paweł Wawszczak

• Biuro Rzecznika Ubezpieczonych

Bibliografia

• M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, LexisNexis,Warszawa 2008, s. 169
• Z. Gostyński, Obowiązek naprawienia szkody w nowym ustawodawstwie karnym, Zakamycze, Kraków 1999, s. 130.
• J. Misztal-Konecka, Roszczenia majątkowe osób najbliższych dla pokrzywdzonego, LexisNexis, Warszawa 2008, s. 196.
• T. Grzegorczyk, Zobowiązanie sprawcy przestępstwa do naprawienia szkody lub uiszczenia nawiązki w trybie art. 46 k.k., "Przegląd Sądowy" 2009, z. 1, s. 57.
• M. Łukasiewicz, A. Ostapa, Obowiązek naprawienia szkody - wybrane zagadnienia, "Prokuratura i Prawo" 2001, nr 9, s. 55.
• W. Daszkiewicz, Naprawienie szkody w prawie karnym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972, s. 17 i nast.
• M. Łukasiewicz, A. Ostapa, Nawiązka i karnoprawny obowiązek naprawienia szkody a roszczenie cywilnoprawne, "Prokuratura i Prawo" 2002, nr 2, s. 75.
• W. Daszkiewicz, Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego, "Państwo i Prawo" 1974, nr 6, s. 117-118
• Z. Gostyński, Karnoprawny obowiązek naprawienia szkody, Uniwersytet Śląski, Katowice 1984, s. 148-149.
• K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Komentarz do art. 1-116, Zakamycze, Kraków 2006, s. 643.
• M. Bączyk, J. Janiszewska, Obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne a prawnokarny obowiązek naprawienia szkody, "Przegląd Sądowy" 2006, nr 10, s. 47.