Istota struktury ekonomicznej

• Autorzy: Henryk Sobolewski

Warianty tytułu

The Essence of Economic Structure

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ogólne procesy ekonomiczne, zachodzące w różnych systemach ekonomicznych, wyjaśnia teoria systemów ekonomicznych. Teoria ta, badając zjawiska i procesy ekonomiczne występujące we wzajemnej więzi i wzajemnie się warunkujące, rozpatruje gospodarkę narodową jako złożony system, stanowiący całość. Gospodarkę narodową jako system ekonomiczny cechuje określony skład. Oznacza to, że tworzące ją elementy różnią się cechami ilościowymi i jakościowymi. Całokształt więzi, łączący elementy gospodarki narodowej, nazywamy strukturą systemu ekonomicznego albo krócej strukturą ekonomiczną. Struktura ta stanowi o budowie systemu, o sposobie, w jaki powiązane są elementy gospodarki narodowej w całości. Kiedykolwiek jednak i gdziekolwiek natkniemy się w nauce na problem struktury spotykamy się od razu z rozległą skalą różnicy interpretacji, a niekiedy nawet z zamianą pojęć takich, jak "struktury", "strukturalizacja" i "strukturalizm". Aby chociaż w części tego uniknąć, spróbowano dokonać w tym miejscu kilku wstępnych, krótkich, a więc jeszcze nie wyczerpujących ustaleń. Przez strukturę rozumiemy określoną własność części w stosunku do całości. Strukturalizacją jest proces, w którym wytwarza się struktura systemu, np. krystalizacja struktury minerału, gdzie proces ten powstaje bez udziału człowieka, lub proces, w którym świadomie budujemy określoną strukturę za pomocą rozumu ludzkiego. Natomiast przez strukturalizm rozumiemy doktrynę, która ze struktury zjawisk lub z metody strukturalnej wywodzi absolutne, jednostronne, niezmienne i zamknięte twierdzenia lub dogmaty. Wspomniane fakty skłoniły autora do podjęcia próby przedstawienia i uporządkowania poglądów różnych autorów na temat struktury ekonomicznej. Autor zmierza również do sformułowania definicji, która byłaby przydatna do przeprowadzenia empirycznych badań struktury ekonomicznej jako całości bądź któregoś z jej elementów, oraz do zaproponowania jej klasyfikacji. Zamierza się to osiągnąć głównie w oparciu o analizę wybranych i uporządkowanych fragmentów dostępnej literatury przedmiotu. Za przedmiot opracowania przyjęto w szczególności pojęcie i rodzaje struktury ekonomicznej. Artykuł niniejszy nie pretenduje bynajmniej do miana opracowania w pełni wyczerpującego ogółu kwestii związanych z pojęciem, a szczególnie klasyfikacją struktury ekonomicznej. W obrębie przedmiotu rozważań skoncentrowano się głównie na podstawowych merytorycznych różnicach w poszczególnych definicjach, pomijając inne bardziej formalne. Świadomie również zrezygnowano z rozważań nawiązujących do charakteru i roli poszczególnych grup czynników wpływających na przemiany w strukturze ekonomicznej. Zaskoczył autora zakres tego problemu. Okazał się on tak rozległy, że jego rozwiązanie zasługuje ze wszech miar na odrębne potraktowanie. (fragment tekstu)

EN

The paper is an attempt at systematisation of opinions concerning economic structure and formulates its definition which can be useful for empirical research. This definition is the following: Economic structure consists of measurable, constantly changing, interdependent elements performing certain functions in the process of development of economy. Classification of economic structure from the point of view of: (1) forms of division of labour, (2) kind, (3) time and (4) the phase of social reproduction, is also presented. In the context of the carried out arrangement of the basic concepts existing in the literature of the subject two substantial approaches to the definition of economic structure are differentiated. One from the point of view of quantitative sciences such as mathematics or cybernetics, and the second one from the point of view of social sciences. The analysis of these approaches shows that if empirical research takes into account qualitative changes which characterize particular elements of economic structure, and such - according to Marxist methodology - should also be taken into account, then for this type of research only such definitions of economic structure should be considered in which authors assume the point of view of social sciences (political economics). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Struktura gospodarcza; System gospodarczy; Rozwój społeczno-gospodarczy; Teoria systemów

EN

Economic structure; Economic system; Social economic development; Theory of systems

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 194 Z badań nad pomiarem i oceną działalności gospodarczej przedsiębiorstw przemysłowych
• Strony: 150--163

Twórcy

autor

Henryk Sobolewski

Bibliografia

• A. Papandreou, Economics as a Science, Chicago-New York-Philadelphia 1958.
• A. Tarski, Uvoddo logiky, Nakladatelstvi Svoboda, Praha 1966.
• B. Gliński, Zarządzanie w gospodarce socjalistycznej, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1985.
• B. Minc, Postęp ekonomiczny, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1967.
• B. Minc, Systemy ekonomiczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa 1975.
• B. Winiarski, Polityka regionalna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1976.
• G. Hoell, K.H. Horn G. Licht, K. Mueller-Bulow, E. Muschwitz, G. Neelsen, R. Sieber, Zur volkswirtschaftlichen Strukturveranderungen unter den Bedingungen der wissenschaftlich-technischen Revolution und des Staatsmonopolistichen Systems in Westdeutschland, Wissenschaftliche Zeitschrift der Hochschule fur Okonomie in Berlin, nr 1, 1969.
• H. Gawron, Mechanizm regulacji odnowy środków pracy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1983.
• J. Kmita, Kilka uwag na marginesie dyskusji o strukturalizmie, Studia Metodologiczne, nr 16, 1976.
• J. Kmita, Strukturalizm jako koncepcja metodologiczna, Kultura i Społeczeństwo, nr 2, 1968.
• J. Kramer, Przestrzenna struktura konsumpcji w Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
• J. Piaget, Strukturalizm, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1972.
• J. Piasny, Konsumpcja w teorii i praktyce gospodarki socjalistycznej, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971.
• K. Marks, Kapitał, t. I, Książka i Wiedza, Warszawa 1956.
• K. Marks, Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej, Książka i Wiedza, Warszawa 1953.
• K. Secomski, Polityka społeczno-ekonomiczna. Zarys teorii, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1977.
• K.E. Boulding, Economics as a Science, Nowy Jork 1970.
• Klasyfikacja gospodarki narodowej, Zeszyty metodyczne, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1985.
• L. Zacher, Zmiany strukturalno-jakościowe w gospodarce w dobie rewolucji naukowo-technicznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.
• M. Klamut, Struktury społeczno-ekonomiczne a struktury przestrzenne, w pracy zbiorowej: Problemy sterowania rozwojem społeczno-gospodarczym w układzie terytorialnym. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984.
• O. Kyn, P. Pelikan, Cybernetyka a ekonomia, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1967.
• O. Lange, Ekonomia polityczna, t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1968.
• O. Tenzer, Zasadnicze typy określania naukowego, w pracy zbiorowej: Wstęp do metodologii ekonomii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.
• P. Sulmicki, Planowanie i zarządzanie gospodarcze, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971.
• S. Marciniak, Struktura produkcji a dynamika wzrostu gospodarczego, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1970.
• W. Balicki, Porównawcza analiza cykli gospodarczych w kapitalizmie i socjalizmie, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 3, 1984.
• W. Jurek, Przemiany strukturalne w gospodarce Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Wstęp do metodologii ekonomii, praca zbiorowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.
• Z. Czerwiński, Matematyka na usługach ekonomii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.