Aksjologiczne podstawy zrównoważonego i inteligentnego rozwoju

• Autorzy: Tadeusz Borys

Warianty tytułu

Taxiological Basis of Balanced and Intelligent Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zatem aksjologia usiłuje zidentyfikować i nazwać przedmiot wartości w odczuwaniu (emocje, uczucia), myśleniu i działaniu ludzi, szuka różnych konfiguracji wartości, także w układzie hierarchicznym (na przykład: w teorii potrzeb ludzkich)1. I tu pojawia się pewien paradoks. Mimo, że aksjologia przenika swoim specyficznym stanowiskiem poznawczym całą rzeczywistość ludzką jest nadal wąską i raczej niszową częścią filozofii, rzadko uprawianą w uniwersytetach, a przecież - w ocenie autora tej pracy - powinna mieć rangę kluczową i zakres badawczy określony zarówno uniwersalnie (walor teorii ogólnej), jak i w sposób wyspecyfikowany (szczegółowe teorie wartości). Aktualnie w tym drugim wydaniu aksjologia wchodzi jednak nadal w skład poszczególnych, pozafilozoficznych dziedzin naukowych (ekonomicznych, socjologicznych i innych) z reguły nieformalnie i w sposób uznawany przez filozofów za samozwańczy. Coraz częściej, poza osiągnięciami aksjologii ogólnej, podkreśla się z coraz większą odwagą dorobek takich aksjologii "specjalistycznych", jak: aksjologia społeczna, aksjologia kultury czy - będąca przedmiotem tego artykułu - aksjologia rozwoju.(fragment tekstu)

EN

The article presents the concept of development as the key category in the social, economic and environmental sphere. A positive assessment of changes from the point of view of a specific criterion is recognised as a constructive attribute of the definition referring to development. The interrelation between such positive value and defining the criterion in clear and concise terms becomes the decisive factor regarding relativity of this category. The general definition and core subject matter of development become the basis for establishing a homogenous terminological convention of derivative concepts, consisting most frequently in adding various prefi xes to the word "development" (e.g. "eco-development") or adjectives (e.g. durable development") and assigning the due meaning to these new notions. Establishing the meaning substance of any paradigm of development is related to defining certain sets of principles reflecting a given system of values. The axiological system should play the role of a decisive criterion in evaluating the positive nature of changes with regard to human development, as well as to social, economic and environmental development.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój zrównoważony; Aksjologia

EN

Sustainable development; Axiology

• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 3 (58)
• Strony: 35--46

Twórcy

autor

Tadeusz Borys

• Uniwersytet Zielonogórski

Bibliografia

• Acan F. (red.), Logique de la volonté, Paris 1902
• Barczak A., Borys T., Polski system wskaźników ZR - problemy metodyczne i aplikacyjne, w: B. Pawełek (red.), Modelowanie i prognozowanie zjawisk społeczno-gospodarczych - aktualny stan i perspektywy, Kraków 2012
• Borys T., Kategoria jakości w statystycznej analizie porównawczej, "Prace Naukowe AE. Seria Monografie i opracowania" 1984 nr 23
• Borys T., Kategoria rozwoju a systemy wartości, w: B. Piontek (red.) Rozwój - godność człowieka - gospodarowanie - poszanowanie przyrody, Warszawa 2007
• Borys T., Ład zintegrowany jako punkt docelowy rozwoju zrównoważonego, w: F. Piontek (red.), Zagrożenia cywilizacyjne a kategoria rozwój, Warszawa-Gliwice 2007
• Borys T., Wybrane problemy metodologii pomiaru nowego paradygmatu rozwoju - polskie doświadczenia, "Optimum. Studia Ekonomiczne" 2014 nr 3(69)
• Burchard-Dziubińska M., Rzeńca A., Drzazga D., Zrównoważony rozwój - naturalny wybór, Łódź 2014
• Czerny J., Aksjologiczne podstawy ekonomii i biznesu, Bytom 2004
• Fiedor B., Antropologiczna podstawy koncepcji zrównoważonego rozwoju z perspektywy ekonomicznej: od homo oeconomicus do homo sustinens, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Ekonomia" 2006 nr 1131
• Hull Z., Aksjologia ekonomii a ekologia, w: W. Tyburski (red.), Ekonomia - Ekologia, Toruń 1996
• Kietliński K., Reyes V., Oleksyn T., Etyka w biznesie i zarządzaniu, Kraków 2005 Klimczak B., Etyka gospodarcza, Wrocław 2006
• Kołodziejski J., Koncepcja metodologii kształtowania strategii ekorozwoju w procesach transformacji systemowej, w: Europejskie studia bałtyckie, Gdańsk 1994
• Kozłowski S., Droga do ekorozwoju, Warszawa 1994
• Nowak E., Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, Warszawa 1990
• Ossowska M., Normy moralne, Warszawa 2001
• Papuziński A., Polityka edukacyjna na rzecz zrównoważonego rozwoju w Polsce w świetle aksjologii zrównoważonego rozwoju, w: K. Kalka, A. Papuziński (red.), Etyka wobec współczesnych dylematów, Bydgoszcz 2006
• Piontek F., Nowak A.J., Osobowy aspekt wartości w procesie rozwoju, Bytom 2004 Piontek F., Piontek B., Teoria rozwoju, Warszawa 2016
• Piontek F., Refleksja nad nauką i edukacją w aspekcie urzeczywistniania rozwoju, w: T. Borys (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju, Jelenia-Góra-Białystok 2006
• Skowroński A., Wartości ekologiczne dla zrównoważonego rozwoju, w: A. Pawłowski (red.), Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, "Monogra fie nr 16 Komitetu Inżynierii Środowiska PAN", Lublin 2003
• Solomon R.C., Etyka biznesu, w: P. Singer (red.), Przewodnik po etyce, Warszawa 1998
• Założenia strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, Warszawa, 17 maja 2016
• Zaufal B., O potrzebach kodeksu ekorozwoju, "Aura" 1987 nr 12