Finansowe instrumenty ochrony środowiska w systemie finansowym przedsiębiorstw - przesłanki, struktura i funkcje

• Autorzy: Marek Mazurkiewicz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ochrona środowiska jest dziedziną, w której praktyczne stosowanie rachunku ekonomicznego nie jest rzeczą łatwą. Skuteczne stosowanie środków ekonomicznych w tej dziedzinie komplikuje, obok trudności technicznych także okoliczność, że prawny obowiązek ponoszenia nakładów spoczywa w zasadzie na sprawcach naruszania równowagi środowiska, podczas gdy korzyści osiągane w rezultacie podejmowanych przedsięwzięć ochronnych mają z reguły charakter korzyści ogólnospołecznych. W praktyce działa zasada braku kompensacji, tzn. ten kto powoduje koszty zewnętrzne, tj. naruszenie środowiska, nie ponosi ich bezpośrednich konsekwencji, natomiast ten kto kreuje korzyści nie jest za nie w wyraźny sposób nagradzany. Dylemat stosowania środków ekonomicznych w dziedzinie ochrony środowiska związany jest z naturalną sprzecznością pomiędzy wąsko pojętymi interesami poszczególnych podmiotów gospodarujących (głównie przedsiębiorstw) a szeroko pojętym interesem ogólnospołecznym. Niekonsekwencje w stosowaniu w tej dziedzinie środków ekonomicznych na szeroką skalę wynikają z dwóch względów, tj. z wiary w skuteczność środków prawno-administracyjnych i apeli społecznych, nie uzasadnionej jednak pozytywnymi doświadczeniami z jednej strony oraz z fałszywego utożsamiania interesów poszczególnych jednostek gospodarki uspołecznionej z interesem ogólnospołecznym z drugiej. Od dawna zwraca się uwagę na możliwość i konieczność opracowania społeczno-ekonomicznego modelu ochrony środowiska. W warunkach gospodarki planowej zadanie to musi polegać na zbudowaniu takiej formuły rachunku efektywności ekonomicznej, która uwzględniałaby nie tylko indywidualne ale i społeczne koszty wykorzystania zasobów środowiska w działalności produkcyjnej i inwestycyjnej. Szerokie wykorzystywanie instrumentów ekonomicznych w sferze ochrony środowiska jest jedną z dróg prowadzących do zahamowania procesu degradacji warunków życia człowieka. Chodzi o kreowanie, obok ograniczeń administracyjnych takich środków przymusu ekonomicznego, które skłoniłyby podmioty gospodarujące nie tylko do racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska, lecz również do ponoszenia nakładów na ich restytuowanie. Przedsięwzięcia w dziedzinie ochrony środowiska powinny stać się opłacalne nie tylko w sensie społecznym, lecz także ekonomicznym i to w skali zarówno makro- jak i mikroekonomicznej. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Ochrona środowiska; Finanse przedsiębiorstwa; System finansowy; Instrumenty finansowe; Ekologia

EN

Environmental protection; Enterprise finance; Financial system; Financial instruments; Ecology

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 186 Finansowe warunki funkcjonowania samodzielnych przedsiębiorstw państwowych
• Strony: 180--186

Twórcy

autor

Marek Mazurkiewicz