Genesis and development of the spatial structures in former border railway centres Mysłowice - Szczakowa - Granica (Maczki), Poland

• Autorzy: Robert Krzysztofik , Weronika Dragan , Dariusz Gierczak, Dariusz Gierczak
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article addresses the question of the emergence of urban centres with a gateway function in the area of contemporary Poland. The work concentrates on three urban centres - Mysłowice, Szczakowa and Granica (Maczki) - which gateway function was conditioned by the existence of railway border crossings in the past that provided services for international transport. The interpretation of settlements and their transformations followed the town plan analysis includes method of Conzen. The article indicates spatial consequences of this kind of function which influenced a significant part of the urban area in the indicated towns. The study highlights the dynamics of spatial changes contemporarily conditioned by the loss of the former gateway function and a fact that role of the border has been marginalized. From the other point of view the decreasing role of the political borders which have become in Europe in most cases barely a symbolic meaning. In the presented case studies the key aspect determining the marginalization of their role in the rail transport system and also their urban development was the change of the political borders and their negative consequences (demolition post-rail areas, formation of functionally derelict areas or depopulation). Former glory and role of these three towns are the still existing railway stations. Fortunately, presented railway stations - their potential and heritage give new possibilities for ideas of functional changes and future development.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Spatial planning; City development; Border crossing

PL

Planowanie przestrzenne; Rozwój miasta; Przejścia graniczne

• Czasopismo: Environmental & Socio-economic Studies
• Rocznik: 2014
• Tom: 2
• Numer: nr 1
• Strony: 35--44

Twórcy

autor

Robert Krzysztofik

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

autor

Weronika Dragan

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

autor

Dariusz Gierczak, Dariusz Gierczak

• Herder Institute for East-Central Europe Research, Marburg, Germany

Bibliografia

• Bird J. 1977. Centrality and Cities. Routledge Direct Ed., London, Henley, Boston.
• Burghardt A. 1971. A Hypothesis about Gateway Cities. Ann. of the Assoc. of American Geogr., 61, 3: 269-285.
• Chmielewska M. 2012. Current changes in morphology of the city center of Katowice, Acta Geogr. Silesiana, 11: 5-14.
• Conzen M. R. G. 1960. The Plan Analysis of an English City Centre. [in:] K. Norborg (ed.), Proc. of the IGU Symp. in Urban Geography Lund 1960, Lund Stud. in Geogr., Ser. B. Human Geography, 24: 383-414.
• Die Stadt Myslowitz 1911. Map - scale about 1:6 300.
• Dragan W. 2014a. Funkcjonalna i przestrzenna transformacja Rynku w Mysłowicach od czasów feudalnych do współczesności [in:] Sitek S. (ed.) Nowe i stare" problem badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej. PTG, Oddz. Katowice, Sosnowiec (in press).
• Dragan W. 2014b. Funkcjonalna i przestrzenna transformacja Starego Miasta w Mysłowicach w okresie 1913-2013. WNoZ Uniw. Śląski, Sosnowiec (script of the MA thesis).
• Gutowski D. 2006. Zarys dziejów kolei w Szczakowej. Zesz. Historyczne Miasta Jaworzna, 10: 50-53.
• Gwosdz K. 2004. Ewolucja rangi miejscowości w konurbacji przemysłowej. Przypadek Górnego Śląska (1830-2000). IGiPZ UJ, Krakow.
• Hohenberg P., Lees L.H. 1995. The Making of Urban Europe 1000-1994. Harvard Univ. Press, Cambridge, London.
• Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R. 2011. Zmienność funkcji miasta i przestrzeni publicznej na przykładzie Mysłowic 1911-2011 [in:] Jażdżewska I. (ed.) XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wyd. Uniw. Łódz., Łódź: 245-256.
• Koter M. 1994. Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast [in:] Koter M., Tkocz J. (eds.), Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce. Wyd. UMK, Wyd. Uniw. Łódz., Toruń-Łódź: 23-32.
• Krzysztofik R. 1998. Wpływ linii kolejowej warszawsko-wiedeńskiej na urbanizację okolicznych terenów (Odcinek: Sosnowiec-Częstochowa). [in:] Ekspres Zagłębiowski. Mat. pomocnicze do nauki o regionie, 9 (101): 16-21.
• Krzysztofik R. 2004. Miasta - wrota. Zarys teorii i przegląd badań [in:] Czas. Geogr., 75, 3: 213-231.
• Krzysztofik R. 2012. Umiastowienie obszaru Polski od XIII do XXI wieku. Interpretacja geograficzno-historyczna. Wyd. Nauk. "Śląsk", Katowice.
• Kurowska-Ciechańska J., Ciechański A. 2011. Koleje w Polsce: parowozy, wąskotorówki, dworce i muzea. Carta Blanca, Warszawa.
• Leś-Runicka M. 2008. Z dziejów wsi i miasta Szczakowa. Zesz. Historyczne Miasta Jaworzna, 11: 32-38.
• Leś-Runicka M. 2012. Kopalnia w Szczakowej. Pierwsza kopalnia węgla kamiennego w Polsce. Zesz. Hist. M. Jaworzna, 13: 3-12.
• Mapa Katastralna (największe zakłady), na podstawie mapy z 1895 roku, podziałka 1:2 880, Kraków, 1928.
• Mapa topograficzna 1:10 000, ark. Mysłowice. Warszawa, 1996.
• Mapa Zagłębia Dąbrowskiego 1: 10 000, WIG, Warszawa, 1929.
• Myszczyszyn J. 2013. Wpływ kolei żelaznych na wzrost gospodarczy Niemiec (1840-1913). Wyd. Uniw. Łódz., Łódź.
• Nadolski P. 2012. Dzieje kolei normalnotorowych na obszarze byłej Śląskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych [in:] Keller D. (ed.) Dzieje kolei w Polsce. Eurosprinter, Muzeum w Rybniku, Rybnik: 109-130.
• Paszke A. 1995. Stacje i przystanki. [in:] Paszke A., Jerczyński M., Koziarski S. M. (eds.) 150 lat Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Warszawa: 135-152.
• Pisalski G., Podlejski Ł. 2006. Juliusz - Kazimierz Górniczy - Maczki - Ostrowy - Porąbka. Od tradycji do nowoczesności. "Adore", Dąbrowa Górnicza.
• Skwara A. 2003. Morfogeneza Maczek od początków XVIII wieku do czasów współczesnych. WNoZ Uniw. Śląski, Sosnowiec (script of the MA thesis).
• Soida K., Karniewski J., Roszka T., Dąbrowski H., Podlejski Z., Szafirski T. 1997. Dzieje Katowickiego Okręgu Przemysłowego. Śląska Dyr. Okręgowa Kolei Państ., Katowice.
• Sulik A. 2007. Historia miasta Mysłowice do 1922 roku. UM w Mysłowicach, Mysłowice.
• Szajnowska-Wysocka A., Kulesza M. 2007. Studia społeczne i przestrzenne ośrodka przemysłowego (na przykładzie Sosnowca), Wyd. Uniw. Łódz., Łódź.
• Tatarczuch A. 2005. Monografia Szczakowej. Zesz. Historyczne Miasta Jaworzna, 9: 5-60.
• Taylor Z. 2007. Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce. Monografie IGiPZ PAN. 7. IGiPZ PAN, Warszawa.
• Tkocz M. 1995. Katowice jako ośrodek regionalny w latach 1865-1995, Wyd. "Śląsk", Katowice.
• Wojtoń A. 2003. Morfogeneza Szczakowej od XIII wieku do współczesności. WNOZ Uniw. Śląski, Sosnowiec (script of the MA thesis).