Skarga wrongful life - charakter prawny i dopuszczalność

• Autorzy: Karolina Kawecka

Warianty tytułu

Wrongful Life Complaint - Legal Nature and Admissibility

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł niniejszy ma na celu ukazanie motywów, jakimi kierowały się poszczególne kraje, oraz tendencji panujących w tych krajach, opowiadając się za akceptacją lub odrzuceniem roszczeń wrongful life, tak aby możliwe było poznanie istoty problemu oraz stworzenie gruntu dla jego oceny. Istotą skargi wrongful life (powództwa z tytułu "złego życia") jest roszczenie odszkodowawcze dziecka urodzonego z fizycznymi lub psychicznymi wadami skierowane przeciw pozwanemu, którego niedbalstwo, uniemożliwiło rodzicom dziecka zadecydowanie o podjęciu działań znacznie uniemożliwiających im poczęcie dziecka, względnie mających na celu przerwanie ciąży, w wyniku czego doszło do narodzin dziecka, a następnie jego życia "w stanie pokrzywdzenia zdrowotnego". Roszczenia z tytułu wrongful life należy odróżnić od roszczeń z tytułu szkód o charakterze prenatalnym czy prekoncepcyjnym, przysługujących dziecku na podstawie przepisu art. 4461 k.c. Skarga wrongful life nie opiera się na roszczeniach dziecka dochodzonych od pozwanego za fakt spowodowania choroby dziecka. Powód opiera swoje roszczenia na założeniu, że pozwany zmusił go do życia w stanie "ciężkiego obciążenia zdrowotnego", albowiem swoim zawinionym zachowaniem uniemożliwił jego rodzicom podjęcie decyzji, czy chcą takie dziecko wychowywać. W zakresie roszczeń dochodzonych z tytułu niechcianego poczęcia i urodzenia dziecka wyróżnia się także skargę wrongful conception (powództwo z tytułu "niechcianego poczęcia") stanowiącą roszczenia rodziców dziecka skierowane przeciw pozwanemu z tytuł zajścia kobiety w ciążę, a także skargę wrongful birth (powództwo z tytułu "złego urodzenia") stanowiącą roszczenia rodziców dziecka skierowane przeciw pozwanemu z tytułu nieoczekiwanego urodzenia się chorego dziecka. Ze wszystkich wyżej wymienionych powództw skarga wrongful life budzi największe kontrowersje. Podczas gdy dwie pozostałe skargi uznane zostały już powszechnie za dopuszczalne, skarga wrongful life nadal budzi wiele kontrowersji. (abstrakt oryginalny)

EN

This article aims to show the motives, which had led individual countries to opt for or against the claim of wrongful life. It also describes tendencies in these countries so that it was possible to know the nature of the problem and to create a ground for its evaluation. The substance of the wrongful life complaint is indemnification for a child that was born with physical or mental dysfunctions against a defendant, whose negligence prevented the child's parents from taking actions against conceiving the child or deciding on abortion. Such negligence resulted in birth of a child that lived a life of a person of harmed health. A claim of a wrongful life should be distinguished from a claim of prenatal injuries or pre-conceiving period injuries that a child is entitled to under provision of Article 4461 of the Polish Civil Code. The wrongful life complaint is not based on a child's claims for causing the child's illness. Plaintiff bases its claim on the assumption that defendant forced him to live a life with severe health problems because due to his culpable behavior he prevented its parents from deciding whether they want to raise such a child. In the scope of claims pursued on the basis of an unwanted conception and birth of a child two other claims are identified - wrongful conception complaint and wrongful birth complaint. The first one constitutes claims of child's parents against defendant for women's pregnancy. The wrongful birth complaint constitutes a claim of parents of a child directed against a defendant for unexpected birth of a sick child. From all the above mentioned claims, wrongful life complaint is the most controversial. The other two claims are widely considered acceptable. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dzieci; Choroby; Roszczenia; Roszczenia odszkodowawcze; Skarga

EN

Children; Illness; Claims; Claims for compensation; Plaint

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2(15)
• Strony: 71--85

Twórcy

autor

Karolina Kawecka

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, doktorant

Bibliografia

• M. Bilecka, Proces o złe urodzenie (uwagi do wyroków Sądu Okręgowego w Łomży oraz Sądu Apelacyjnego w Białymstoku), "Prawo i Medycyna" 2005, nr 3 (20, vol. 7), s. 42.
• T. Justyński, Poczęcie i urodzenie się dziecka jako źródło odpowiedzialności cywilnej, Zakamycze, Kraków 2003, s. 3.
• M. Nesterowicz, Roszczenia z tytułu wrongful conception, wrongful birth, wrongful life, (w:) M. Nesterowicz, Prawo medyczne. Komentarze i glosy do orzeczeń sądowych, LexisNexis, Warszawa 2011, s. 365.
• M. Soniewicka, Regulacje prawne wobec rozwoju nowoczesnych technik kontroli prokreacji: analiza roszczenia wrongful life, "Diametros" 19 (marzec 2009), s. 137-159.
• M. Nesterowicz, Odpowiedzialność cywilna lekarza i szpitala za wrongful conception, wrongful birth, wrongful life w orzecznictwie europejskim (2000-2005), "Prawo i Medycyna" 2007, nr 3 (28, vol. 9), s. 21.
• W. Lang, M. Safjan, Odpowiedzialność prawna za szkody prenatalne i prekoncepcyjne, (w:) W. Lang (red.), Prawne problemy ludzkiej prokreacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 387.
• D. Tykwińska-Rutkowska, Powództwa wrongful birth i wrongful conception w świetle orzecznictwa sądowego. Wybrane uwagi, "Prawo i Medycyna" 2005, nr 3 (20, vol. 7), s. 16.
• T. Justyński, Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, I Wydział Cywilny z dnia 4 lipca 2008 r., I AcA 278/08, "Prawo i Medycyna" 2009, nr 4 (37, vol. 11), s. 131.
• G. Bieniek, Komentarz do kodeksu cywilnego, art. 415-449, (w:) G. Bieniek (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego, ks. 3, Zobowiązania, t. 1, LexisNexis, Warszawa 2003, s. 423.
• M. Safjan, (w:) K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, C.H. Beck, Warszawa 2002, s. 1045.
• T. Smyczyński, Pojęcie i status prawny dziecka poczętego, "Studia Prawnicze" 1989, nr 4, s. 11.
• Z. Banaszczyk et al., Prawo wobec medycyny i biotechnologii. Zbiór orzeczeń z komentarzami, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, s. 337.
• A. Jacek, ,,Złe urodzenie" jako źródło odpowiedzialności odszkodowawczej zakładu opieki zdrowotnej, "Prokuratura i Prawo" 2008, nr 12, s. 92
• Y. Lambert-Faivre, La loi n° 2002-303 du 4 mars 2002 relative aux droits des malades et a la qualité du systeme de santé. La solidarité envers les personnes handicapées, "Dalloz" 2002, Chroniques, s. 1217 i nast.
• M. Nesterowicz, Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przy leczeniu w prawie francuskim (według ustawy z 4 marca 2002 r. o prawach pacjentów), "Prawo i Medycyna" 2002, nr 2 (12, vol. 4), s. 116 i nast.
• \ M. Bacache, Réparation de l'accident médical: la solidarité nationale au secours de la responsabilité civile, "Dalloz" 2010, s. 1119
• M. Nesterowicz, glosa do wyroku SN - Izba Cywilna z dnia 13 października 2005 r., IV CK 161/2005, (w:) M. Nesterowicz, Prawo medyczne. Komentarze i glosy do orzeczeń sądów, LexisNexis, Warszawa 2012, s. 378.
• T. Ito et al., Identification of a Primary Target of Thalidomide Teratogenicity, "Science" vol. 327, nr 5971, s. 1345-1350.
• M. Nesterowicz, Odpowiedzialność cywilna lekarza i szpitala za szkody związane z urodzeniem upośledzonego dziecka, "Prawo i Medycyna" 2003, nr 1, (13, vol. 5), s. 38
• M. Nesterowicz, Odpowiedzialność cywilna lekarza wobec narodzonego dziecka z tytułu wrongful life w prawie francuskim, (w:) A. Łopatka (red.), Prawo, społeczeństwo, jednostka. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Leszkowi Kubickiemu, ABC, Warszawa 2003, s. 287 i nast.
• N. Karczewska, Belgijski system wynagrodzenia szkód wynikających z zabiegów medycznych, "Prawo i Medycyna" 2012, nr 3-4 (48/49, vol. 14), s. 1-11
• A. Wudarski, Odpowiedzialność za szkody prenatalne na tle orzecznictwa sądów niemieckich i austriackich, "Palestra" 2003, nr 5-6, s. 171.
• M. Nesterowicz, Prawo medyczne. Komentarze i glosy do orzeczeń sądowych, LexisNexis, Warszawa 2011, s. 358.
• Z. Pepłowska, Odpowiedzialność cywilna lekarza z tytułu wrongful life, wrongful birth i wrongful conception w prawie USA, "Nowa Medycyna" 2007, nr 1, s. 13 -19.
• W.H. van Boom, M. Moncada Castillo, Children as Victims under Dutch Law, (w:) M. Martín-Casals (ed.), Children in Tort Law, Part II: Children as Victims, Springer, Wien/New York 2007, s. 186-187.
• E. Łętowska, "Wysokie Obcasy", dodatek do "Gazety Wyborczej", 22 maja 2004.