Odpowiedzialność karna jako determinanta odpowiedzialności cywilnej w sprawach przestępstw z art. 177 § 1 kodeksu karnego

• Autorzy: Justyna Halaś

Warianty tytułu

Criminal Liability as a Determinant of Civil Liability with Regards to Criminal Offences Provided for in the Article 177 § 1 of the Polish Penal Code

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł porusza w kontekście wypadków komunikacyjnych problematykę relacji pomiędzy odpowiedzialnością na gruncie prawa karnego a odpowiedzialnością cywilną, będącą często pochodną tej pierwszej. W pierwszej kolejności omówiono zagadnienia związane z prejudycjalnością wyroku karnego oraz jej zakresem, ze szczególnym uwzględnieniem strony podmiotowej przestępstwa i wysokości szkody oraz problematyki zbiegu czynów z art. 177 § 1 k.k. i art. 86 k.w., a także wyjątek od zasady związania sądu cywilnego ustaleniami z postępowania karnego. W dalszej części artykułu przedstawiono również analizę problemów związanych z wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania, w tym dotyczących ustalania znamion przestępstwa przez sąd cywilny, z uwzględnieniem odrębności wynikających chociażby z braku zasad procesowych właściwych procedurze karnej, takich jak domniemanie niewinności i reguły in dubio pro reo, zastąpionych w procesie cywilnym przez swobodną ocenę dowodów. Następnie omówiono problematykę ustalania znamion przestępstwa w przypadku czynów niedozwolonych wynikających z naruszenia zasad ruchu drogowego przez nieustalonych sprawców, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia strony podmiotowej. Ostatnie z poruszonych zagadnień to kwestia ustalania znamion przestępstwa w odniesieniu do nieletnich będących sprawcami wypadków komunikacyjnych, omówiona na gruncie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Artykuł dotyczy wyłącznie tych aspektów związanych z odpowiedzialnością na gruncie prawa karnego i cywilnego, które wiążą się z przestępstwem określonym w art. 177 § 1 k.k., jako najczęściej budzącym wątpliwości - zarówno w postępowaniu likwidacyjnym prowadzonym przez zakład ubezpieczeń, jak i nierzadko w procesie cywilnym będącym konsekwencją sporu prowadzonego na drodze pozasądowej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article concerns relationship issues between criminal and civil liability with regard to traffic accidents. In the beginning, issues related to prejudicial criminal judgment and its scope, in specific attributes of a crime, the amount of damages were analyzed. Further, the problem of cumulative concurrence of penal law provisions of article 177 § 1 of the Polish Penal Code and article 86 of the Polish Misdemeanour Code, as well as exception to the rule that civil court is bound by findings of criminal court. The author also describes the problems associated with issuing a decision on discontinuance of legal proceedings, including the ones connected with determining the attributes of an offence by the civil court and distinctions arising from - obligatory in the criminal procedure - presumption of the accused's innocence and in dubio pro reo rule - that in the civil procedure are replaced by the rule on free assessment of evidence. Next issue referred to in the article is the problem of determination of attributes of a crime with regard to torts that arise from violation of traffic provisions by unidentified perpetrators, in particular subjective part of a crime. The last issue discussed is connected with determination of attributes of a crime in relation to the minors - perpetrators of accidents. This problem is discussed on the basis of the Polish law on juvenile justice. This article applies only to those aspects of civil and criminal liability that are connected with article 177 § 1 of the Polish Penal Code, as these are most questionable both in the liquidation procedure conducted by the insurer and often in the civil procedure being a consequence of an out of court dispute. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wypadki komunikacyjne; Odpowiedzialność cywilna; Kodeks karny; Przestępczość; Postępowanie karne; Odpowiedzialność karna

EN

Traffic accidents; Civil liability; Criminal Code; Crime; Criminal procedure; Criminal liability

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 1(14)
• Strony: 57--71

Twórcy

autor

Justyna Halaś

• Radca prawny

Bibliografia

• T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2012, s. 164.
• K. Piasecki, System dowodów i postępowanie dowodowe w sprawach cywilnych, LexisNexis, Warszawa 2010, s. 122.
• H. Pietrzykowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, LexisNexis, Warszawa 2012, s. 101.
• P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego, t. 1 Komentarz do artykułów 1-296, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 180.
• R.A. Stefański, Wypadek w komunikacji jako przestępstwo w nowym kodeksie karnym, "Prokuratura i Prawo" 1998, nr 10, s. 47.
• M. Królikowski, (w:) M. Królikowski, R. Zabłocki, Kodeks karny. Część ogólna, t. 1 Komentarz do artykułów 1-31, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 89.
• R.A. Stefański, Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu i w komunikacji. Rozdział XX i XXI Kodeksu karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2000, s. 236-237.
• K.J. Pawelec, Dowody w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych, LexisNexis, Warszawa 2011, s. 193 i nast.
• J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, PWN, Warszawa 1972, s. 202.
• E. Bieńkowska, A. Walczak-Żochowska, Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 55.
• A. Zoll (za:) A. Barczak-Oplustil, (w:) A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. t. 1. Komentarz do art. 1-116 k.k., Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 162.
• E. Filipowska, Postępowanie w sprawach nieletnich, WSHiP, Warszawa 2003, s. 38.