Status poszkodowanego dochodzącego roszczeń odszkodowawczych z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w świetle definicji pojęcia "konsument"

• Autorzy: Tomasz Młynarski

Warianty tytułu

The Position of Aggrieved Party in Third Party Liability Insurance with Reference to the Consumer's Definition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

(..) czy poszkodowany, który dochodzi roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, a więc od podmiotu będącego przedsiębiorcą, jest w świetle art. 221 k.c. konsumentem, mimo że nie jest on stroną umowy? W piśmiennictwie prezentowane są bowiem zarówno poglądy stwierdzające, iż poszkodowany dochodzący roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia OC posiada status konsumenta, jak i odmawiające mu tego przymiotu. Konsekwencją udzielenia pozytywnej odpowiedzi na tak zadane pytanie będzie przyjęcie, iż poszkodowani korzystają w relacjach z zakładami ubezpieczeń z przewidzianych przez prawo form ochrony konsumentów - zarówno o charakterze cywilistycznym, jak i publicznoprawnym. Oczywiście irrelewantne dla tej grupy podmiotów są przepisy prawa konsumenckiego w zakresie zawarcia umowy (np. dotyczące obowiązku doręczenia wzorca umownego) i możliwości odstąpienia od niej (np. w stosunku do umów zawieranych na odległość). Zupełnie incydentalne znaczenie mógłby mieć art. 74 § 2 k.c., zgodnie z którym dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny - mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych - także wtedy, gdy żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą. (fragment tekstu)

EN

The following article is an attempt to provide an answer whether a claimant who is trying to get the indemnity on the basis of third party liability insurance of the owner of vehicle shall be given the status of "the consumer". Depending on the answer given, it can be judged if such a person is authorized to receive suitable protection from governmental and non-governmental institutions and if that person can use certain rights during the civil proceedings. According to the author it is acceptable to acknowledge that a claim launched against the insurer can be considered to be an unilateral activity which is included in the definition of the consumer. By the legal proceedings one can understand declarations of will pertaining to its liability and agreements concluded between an insurer and the insurance services provider. Moreover, the aggrieved party earns the right to be covered by consumer protection rules on the similar basis as the other subjects submitting a claim to the insurer to receive compensation. The interest of the aggrieved party might be seriously threatened by unfair practices of the insurers. This contributes to the need to guarantee him - as the weakest party - the same mechanism of protection as offered to the consumers. This approach is also supported by law, as stated in the community regulations the realization of the legal regulation shall be conducted in the most favorable way as to consumers. The author refers also to the economic approach of the consumer who is often located at the last place of an economic chain. An aggrieved party, although is not a party to the agreement and does not pay insurance premium, is a direct beneficiary of the third party liability insurance. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Roszczenia odszkodowawcze; Odpowiedzialność cywilna; Konsument; Regulacje prawne

EN

Claims for compensation; Civil liability; Consumer; Legal regulations

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 2(13)
• Strony: 57--70

Twórcy

autor

Tomasz Młynarski

• Biuro Rzecznika Ubezpieczonych

Bibliografia

• M. Orlicki, Umowa ubezpieczenia, (w:) J. Panowicz-Lipska (red.), System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań - część szczegółowa, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 826-835.
• J. Kryk, Ochrona konsumenta usług ubezpieczeniowych w prawie wspólnotowym - kierunki i instrumenty ochrony, "Forum Dyskusyjne Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych" 2006, nr 6, s. 31
• M. Wichtowski, Wybrane aspekty praktycznej ochrony konsumenta w świetle Systemu Zielonej Karty oraz Czwartej i Piątej Dyrektywy Komunikacyjnej, "Prawo Asekuracyjne" 2007, nr 4, s. 55 i nast.
• M. Samson, Ochrona konsumenta w obowiązkowym ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2010, nr 3, s. 25-26.
• D. Fuchs, W. W. Mogilski, Poszkodowany w wypadku drogowym w kontekście ubezpieczenia OC sprawcy, na tle pojęcia konsumenta usługi ubezpieczeniowej, (w:) E. Kowalewski (red.), Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowprzednictwa "Dom Organizatora", Toruń 2011, s. 127-151
• M. P. Ziemiak, Polemika ze stanowiskiem niektórych instytucji i urzędów w kwestii uprawnień poszkodowanych do najmu pojazdu zastępczego, (w:) E. Kowalewski (red.), Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowprzednictwa "Dom Organizatora", Toruń 2011, s. 183-188
• E. Bagińska, E. Kowalewski, M. P. Ziemiak, Poszkodowany w wypadku komunikacyjnym a pojęcie konsumenta z art. 221 kodeksu cywilnego, "Prawo Asekuracyjne" 2012, nr 2, s. 14-36.
• D. Kasprzycki, Agresywne praktyki rynkowe, (w:) E. Nowińska, D. Kasprzycki (red.), Nieuczciwe praktyki rynkowe. Ocena regulacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 244
• R. Stefanicki, Nieuczciwe praktyki rynkowe ubezpieczycieli zakazane w każdych okolicznościach na wybranych przykładach "czarnej listy", "Rozprawy Ubezpieczeniowe" 2009, nr 1, s. 15.
• A. Kidyba, Prawo handlowe, C.H. Beck, Warszawa 2004, s. 34.
• A. Raczyński, Sytuacja prawna poszkodowanego w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej, C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 79 i nast.
• A. Wolter, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, PWN, Warszawa 1986, s. 128, 139.
• S. Rudnicki, (w:) S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, LexisNexis, Warszawa 2011, s. 260.
• M. Safjan, (w:) K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do artykułów 1-49910, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 303-305.
• J. Nawracała, Odbieranie oświadczeń i zawiadomień związanych z umową ubezpieczenia przez agentów ubezpieczeniowych - art. 16a ustawy o działalności ubezpieczeniowej, "Prawo Asekuracyjne" 2012, nr 1, s. 56-57
• W. Czachórski et al., Zobowiązania. Zarys wykładu, LexisNexis, Warszawa 2009, s. 315
• Z. Gawlik, (w:) A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 575
• F. Zoll, (w:) A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań - część ogólna. Suplement, C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 65-66
• T. Wiśniewski, (w:) G. Bieniek et al., Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga. Trzecia., Zobowiązania, t. 1, LexisNexis Warszawa 2011, s. 746
• K. Zagrobelny, (w:) E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 846.
• D. Miąsik, (w:) T. Skoczny (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 270-271.
• M. Orlicki, Ubezpieczenia obowiązkowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, s. 429.
• B. Gnela, Pojęcie konsumenta w prawie wspólnotowym i prawie polskim, (w:) B. Gnela (red.), Ochrona konsumenta usług finansowych. Wybrane zagadnienia prawne, Wolters Kluwer, Warszawa 2007, s. 36.
• L. Leszczyński, Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Wolers Kluwer, Kraków 2002, s. 135.
• A. Kalisz, Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, Wolters Kluwer, Warszawa 2007, s. 198-209.
• B. Gnela, Uwagi o kodeksowej definicji konsumenta oraz jej zgodności z prawem unijnym, (w:) M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, A. Wiewiórska-Domagalska (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 182-184.
• K. Włodarska-Dziurzyńska, Definicja konsumenta, (w:) E. Nowińska, D. Kasprzycki (red.), Nieuczciwe praktyki rynkowe. Ocena regulacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 80-87
• B. Gnela, Definicje przedsiębiorcy w projekcie nowego kodeksu cywilnego z punktu widzenia ich przydatności w obrocie konsumenckim i handlowym, (w:) T. Mróz, M. Stec (red.), Instytucje prawa handlowego w przyszłym Kodeksie cywilnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 60.
• E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 2002, s. 40.
• E. Kowalewski, Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, "Prawo Asekuracyjne" 2002, nr 3, s. 8.
• G. Jędrejek, Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone współmałżonkowi, "Monitor Prawniczy" 2006, nr 15, s. 843
• M. Orlicki, J. Pokrzywniak, A. Raczyński, Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Poznań 2007, s. 89
• M. Krajewski, Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2011 (LEX 2011, rozdz. II, pkt 3)
• S. Reps, Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za szkody wyrządzone przez posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym osobom bliskim, "Prawo Asekuracyjne" 2004, nr 3, s. 61.
• B. Krupa, Osoba dochodząca roszczeń z ubezpieczenia OC jako konsument, "Gazeta Ubezpieczeniowa", 7 lutego 2012 r.