Wpływ rozmieszczenia jednostek organizacyjnych obrotu towarowego na jego transportochłonność

• Autorzy: Elżbieta Gołembska

Warianty tytułu

The Influence of the Distribution of Trade on Its Transport-Absorptiveness

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszych rozważań jest określenie związku pomiędzy rozmieszczeniem jednostek organizacyjnych obrotu towarowego w przestrzeni gospodarczej a transportochłonnością tego obrotu. Problem ten stał się przedmiotem zainteresowania badaczy u schyłku lat siedemdziesiątych oraz początkach osiemdziesiątych. I tak, R. Domański stwierdził, iż decyzje realizujące zamierzenia rozwojowe powoduję uruchomienie mas ładunków rozproszonych w wielu miejscach i ich skupienie w niewielu miejscach o wzmożonej aktywności rozwojowej. Po stworzeniu nowych zdolności wytwórczych i usługowych rodzaje i kierunki ruchu ładunków zmieniają się. Indukowane ruchy ładunków są często zdeterminowane w wysokim stopniu np. przez lokalizację dostawców, których może być niewielu. Liczba alternatyw ruchu wzrasta, gdy rozwój wkracza w fazę autonomiczną, wraz z którą nabiera znaczenia optymalizacja ruchu, minimalizacja odległości i kosztów przewozu. Ze względu na fakt, iż ruchy ładunków w czasie i przestrzeni uwarunkowane są między innymi sprawnym funkcjonowaniem obrotu towarowego, to organizacja przestrzenna zbioru wyspecjalizowanych podsystemów zajmujących się handlem zależy od rozmieszczenia dostawców i odbiorców każdego z nich. Jako kryterium dostosowywania przestrzennej organizacji tych podsystemów do ich rozmieszczenia, należy przyjąć minimalizację kosztów transportu i zamrożenia środków w zapasach magazynowych przy jednoczesnym doskonaleniu sprawności obsługi, mierzonej np. czasem pracy transportowej. Ażeby znaleźć odpowiedź na pytanie czy i jaki jest związek pomiędzy rozmieszczeniem jednostek obrotu a transportochłonnością tego obrotu, w pierwszej kolejności przedstawiono wyniki badań teoretycznych i empirycznych dotyczących rozmieszczenia jednostek obrotu towarowego. Następnie scharakteryzowano podstawowe problemy transportochłonności obrotu towarowego w świetle wyników badań empirycznych. Związek pomiędzy rozmieszczeniem jednostek organizacyjnych obrotu towarowego z transportochłonnością obrotu winien być przedmiotem szczególnej uwagi tym bardziej, że inwestycji obrotu towarowego nie zaliczono do przedsięwzięć o strategicznym znaczeniu dla gospodarki. Oznacza to niezbyt racjonalną hierarchizację celów polityki gospodarczej. W efekcie takiej polityki nadrzędność produkcji nad obrotem towarowym pozostaje w sprzeczności z racjonalnym przemieszczeniem towarów w obrocie. (fragment tekstu)

EN

The aim of the considerations is to determine the relation between the distribution of the organizational units of trade in the economic space and the transport-absorptiveness of the trade. The results of the theoretical and empirical investigations concerning the distribution of trade units were presented first. Next, the basic problems of transport-absorptiveness of trade were characterized against the background of the results of empirical investigations. A short survey of methods of localization of trade units found in the literature of the subject in the recent years was presented as well. On the basis of the results of the investigations a hypothesis was formulated that the distribution of trade influences the level of its transport-absorptiveness. In order to verify this hypothesis first of all the reasons of disintegration and the conditions of spatial integration of trade were defined. Uneven distribution of investments outlays oil the development of industry and on the development of technical and social infrastructure as well as the lack of rational premises for localization of the distribution centres in relation to industry were listed as the most important reasons of spatial disintegration of trade. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obrót towarowy; Transport; Transportochłonność; Gospodarka przestrzenna

EN

Commodity turnover; Transport; Transport intensity; Spatial economy

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1989
• Numer: nr 170 Prace z zakresu gospodarki przestrzennej
• Strony: 89--107

Twórcy

autor

Elżbieta Gołembska

Bibliografia

• Buga J.: Modele lokalizacji magazynów. Warszawa IHW, nr 56 1986.
• Domański R.: Teoretyczne podstawy geografii ekonomicznej, Warszawa; PWE, 1982.
• Grzywacz W.: Organizacja łańcuchów transportowo-magazynowych. Problemy Magazynowania nr 1/1979.
• Gołembska E.: Wpływ rozmieszczenia sieci magazynowej na poziom transportochłonności w jednostkach obrotu materiałowego, Poznań: IGM 1982.
• Gołembska E.: Z badań nad koncepcją przestrzennej organizacji jednostek obrotu towarowego. Biuletyn nr 45 pt. Nowe problemy gospodarki przestrzennej. Warszawa; PAN, 1983.
• Gołembska E.: Przestrzenne uwarunkowanie obrotu towarowego. Biuletyn Informacyjny nr 51. Warszawa: PAN 1985.
• Jerczyńska M.: Badania operacyjne w handlu. Warszawa: IHW, nr 27, 1964.
• Kuziemkowski R.: Transportochłonność gospodarki narodowej, Warszawa: WKiŁ, 1981.
• Komorowski S.M.: Przestrzenna organizacja gospodarki polskiej, Biuletyn KPZK, 117, Warszawa: PAN 1981.
• Lijewski T.: Studia porównawcze nad oceną transportu Polski i krajów rozwiniętych gospodarczo. Biuletyn Informacyjny nr 26, Warszawa: PAN, 1978.
• Morawski W.: Trzy refleksje o sprawie teoretycznych podstaw badań transportochłonności. Problemy Ekonomiki Transportu nr 3/1980.
• Małek P.: Problemy transportochłonności w gospodarce narodowej. Zagadnienia Transportu 1/2 1978.
• Mykaj A.: Gospodarka przestrzenna Polski w aspekcie wartości nakładów inwestycyjnych. Biuletyn Informacyjny nr 46, Warszawa: PAN 1984.
• Panek J.: Zastosowanie analizy skupień, w: Struktura i funkcja nakładów przestrzenno-ekonomicznych, Poznań: UAM 1979.
• Roszko K.: Ekonomika transportu, rozdz. IV - Rynki transportowe. Warszawa: WKŁ 1979.
• Stubba P., Tyson W.: Transport Economics. G. Allen, Uniw. London 1980.
• Styś A.: Rynek w ujęciu przestrzennym. Warszawa: PWE, 1977.
• Sztucki T.: Kanały rynku. Czynniki kształtowania, kierunki rozwoju. Biblioteka IHW, nr 168.
• Suchecki W.: Lokalizacja magazynów hurtu. Gospodarka materiałowa, 1973 nr 13.
• Tarski J.: Transport jako czynnik lokalizacji produkcji. Warszawa: PWE 1967.