Znaczenie podejścia etycznego dla organizacji i funkcjonowania systemu rachunkowości zarządczej

• Autorzy: Ewa Wanda Maruszewska , Sabina Kołodziej

Warianty tytułu

Significance of Ethical Approach to The Organization and Functioning of Management Accounting System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Teza artykułu zawiera się w stwierdzeniu, że podejście etyczne specjalistów rachunkowości zarządczej odgrywa istotną rolę w organizacji i funkcjonowaniu systemu rachunkowości zarządczej. Prezentowane w artykule rozważania wynikają ze studiów literaturowych, a także z obserwacji praktyki gospodarczej, w której decydenci często dokonują wyborów nie tylko w oparciu o wiedzę z zakresu rachunkowości zarządczej, lecz również uwzględniając kwestie moralne. W artykule zaprezentowano wyniki badań ankietowych analizujących częstość wyboru działań niezgodnych z zasadami etycznymi i odnoszących się do podejmowania decyzji z zakresu rachunkowości zarządczej. Badanie przeprowadzono wśród obecnych i potencjalnych pracowników działów rachunkowości, miało ono również na celu analizę związku między wyborem decyzji etycznej a preferowaniem określonej argumentacji zgodnie z teorią rozwoju moralnego Kohlberga. Wyniki wskazują, że zdecydowana większość badanych dokonywała wyboru rozwiązania zgodnego z zasadami etycznymi, wybory te zaś pozostawały w pozytywnym związku z kierowaniem się argumentacją właściwą dla wyższych poziomów rozwoju moralnego. W artykule podkreśla się, że podejmowanie decyzji w procesie tworzenia informacji w systemie rachunkowości zarządczej zależy nie tylko od wiedzy profesjonalnej decydentów, lecz również od ich cech indywidualnych, w tym rozwoju moralnego(abstrakt oryginalny)

EN

The thesis of the article states that ethical conduct of management accounting professionals plays an important role in the organization and functioning of management accounting system. Presented deliberations are based on the literature study, as well as on observation of business practice showing that decision-makers often make decisions that encompass not only the knowledge refering to management accounting methodology, but moral beliefs too. The article presents the results of a survey analyzing the frequency of unethical decisions within the scope of management accounting. The survey was conducted among present and future accounting professionals. Its aims were also to analyze the relationship between the ethical decision and the moral development stage of the participant. The results indicate that the vast majority of respondents made ethical decision and that their choice is correlated to higher levels of Kohlgerg's moral development. The authors stress that the decision making process, that is inevitable in the creation of infomation prepared by management accounting professionals, depends on their knowledge and is related to professionals' individual characteristisc, including moral development(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etyka; Etyka pracy; Rachunkowość zarządcza

EN

Ethics; Work ethics; Management accounting

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 440 Rachunkowość a controlling
• Strony: 442--450

Twórcy

autor

Ewa Wanda Maruszewska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Sabina Kołodziej

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• Brzezińska A., Trempała J., 2000, Wprowadzenie do psychologii rozwoju, [w:] Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, GWP, Sopot, s. 227-332.
• Burns J., Scapens R.W., 2000, Conceptualizing management accounting change: An institutional framework, Management Accounting Review, Vol. 11(10), s. 3-25.
• Craft J.L., 2012, A Review of Empirical Ethical Decision-Making Literature: 2004-2011, Journal of Business Ethics, Vol. 117(2), s. 221-259.
• Dobija D., 2009, Rachunkowość zarządcza. Teoria, praktyka, aspekty behawioralne, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Greene J.D., Sommerville R.B., Nystrom, L.E., Darley J.M., Cohen J.D., 2001, An firm investigation of emotional engagement in moral judgment, Science, Vol. 293, s. 2105-2108.
• Haidt J., 2001, The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment, Psychological Review, Vol. 108, s. 814-834.
• Kalinowska K., Kalinowski M., 2014, Zawód specjalisty ds. rachunkowości zarządczej w perspektywie etycznej, Annales. Etyka w życiu gospodarczym nr 17 (1), s. 73-83.
• Karmańska A., 2013, Nauka rachunkowości, proces poznawczy, paradygmaty i prawda w rachunkowoś-ci, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, nr 71(127), s. 125-146.
• Kozarkiewicz A., Łada M., 2011, Teoria rachunkowości zarządczej - pięć kluczowych mitów, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 1/2, t. II, s. 167-176.
• Maruszewska E.W., 2014, Postulat poszerzenia obecnego matematycznego podejścia do nauczania rachunkowości o wymiar ludzkich działań, General and Professional Education Journal, No. 4, s. 29-35.
• Nadolna B., 2011, Wartości etyczne i zawodowe w edukacji księgowego, Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, nr 287(63), s. 179-188.
• Nita B., 2013, Teoria uwarunkowań sytuacyjnych w rachunkowości zarządczej, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, nr 71(127), s. 193-209.
• O'Fallon M.J., Butterfield K.D, 2005, A review of the empirical ethical decision-making literature: 1996-2003, Journal of Business Ethics, Vol. 59, s. 375-413.
• Piłacik J., Pietrzak Ż., 2015, Ewolucja roli i zadań specjalisty rachunkowości zarządczej wobec wyzwań otoczenia, Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3(3), s. 71-79.
• Szychta A., 2004, Rola współczesnych specjalistów do spraw rachunkowości zarządczej w świetle ewolucji jej zakresu i metod, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, nr 25, s. 80-107.
• Szychta A., 2007, Etapy ewolucji i kierunki integracji metod rachunkowości zarządczej, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Szychta A., 2011, Rachunkowość zarządcza jako działalność zawodowa w kontekście doświadczeń zagranicznych, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, nr 62(118), s. 289-312.
• Trevino L.K., Brown M.E., 2004, Managing to be ethical. Debunking five business ethics myths, Academy of Management Executive, Vol. 18(2), s.69-81.
• Tyszka T., 2009, Emocje moralne w podejmowaniu decyzji ekonomicznych, [w:] Kozielecki J. (red.), Nowe idee w psychologii, GWP, Gdańsk, s. 88-109.
• Valdesolo P., DeSteno D., 2006, Manipulations of emotional context shape moral judgment, Psychological Science, Vol. 17, s. 476-477.
• Zarzycka E., 2015a, Rola międzynarodowych kwalifikacji w procesie rozwoju i kształcenia specjalistów ds. rachunkowości zarządczej w Polsce, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, nr 81(137), s. 137--154.
• Zarzycka E., 2015b, Zmiany w rolach i funkcjach specjalistów do spraw rachunkowości zarządczej - przegląd literatury światowej, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, nr 85(141), s. 117-134.
• Zyznarska-Dworczak B., 2014, System rachunkowości zarządczej w dobie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 5(266), s. 142-156.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2016.440.42