Czy prawo ubezpieczeń społecznych wchodzi w zakres prawa ubezpieczeniowego? Przyczynek do dyskusji o ubezpieczeniu społecznym

• Autorzy: Radosław Pacud

Warianty tytułu

Is Social Insurance a Part of Insurance Law? Contribution to the Discussion Concerning Social Insurance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wiele lat przed reformą ubezpieczeń społecznych z 1999 r. prawo ubezpieczeń społecznych uznawano za samodzielną gałąź prawa. W literaturze próbuje się w różny sposób dowodzić odrębności prawa ubezpieczeń społecznych, uzasadniając to przede wszystkim przedmiotem stosunków prawnych, choć najwyższym dowodem odrębności prawa ubezpieczeń społecznych jako dziedziny prawa jest istnienie autonomicznych stosunków ubezpieczeń społecznych. Dodatkowym argumentem legitymującym uznawanie ubezpieczenia społecznego za odrębną gałąź prawa ma być także "ranga społeczna regulowanej przez to prawo dziedziny życia". Wyróżnianie prawa ubezpieczeń społecznych w oparciu o kryterium przedmiotu regulacji rodzi wątpliwości, co wchodzi w zakres dziedziny prawnej, granice prawa ubezpieczeń społecznych mogą być zakreślane węziej lub szerzej, a decydować o ich ustaleniu powinny kwestie na tyle specyficzne, że uzasadniałyby one odrębną kwalifikację. Dlatego przedmiotem ubezpieczeń społecznych są stosunki społeczne, które dotyczą wypełniania zadań państwa przez powołane ustawowo podmioty, działające w celu dostarczania świadczeń pieniężnych w sposób przewidziany w ustawodawstwie, w przypadkach zajścia różnego rodzaju zdarzeń losowych, przez okres wywołanych z tego powodu trudnych sytuacji życiowych (inwalidztwa, choroby, macierzyństwa, starości), które dotykają ubezpieczonego. (fragment tekstu)

EN

Subject of the article relates mainly to the matter of insurances from the point of view of legal system and legal publications. In the time of Polish People's Republic the notion of insurance law included commercial insurance and social insurance regulations. Nowadays, the insurance law is strictly related to the commercial insurance. This requires making a further distinction between insurance law in specific and insurance law in general, the second one also includes social insurance. New aspect which seems to be important for legal system is an introduction of one insurance law based on an insurance method considered as legal regulation method. However, it can be accomplished only by a wider adaptation of a doctrine relating to the examination of commercial insurance agreements from the point of view of civil law and analysis of social insurance provisions. It seems important to create legal generalizations and terms which enable to give an overall look at insurance law including social insurance law. It seems appropriate to relate to legal and insurance relations characterized by a situation when an insurance protection is proportionate to the height of premium. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo ubezpieczeniowe; Ubezpieczenia społeczne; Reforma ubezpieczeń społecznych; Macierzyństwo

EN

Insurance law; Social insurance; Social insurance reform; Motherhood

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 2(11)
• Strony: 75--85

Twórcy

autor

Radosław Pacud

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• H. Rot, Jedność i podziały systemu prawa socjalistycznego, AUN Wratisl, XXXV Wrocław 1971, s. 30
• K. Opałek, Problemy metodologiczne nauki prawa, PWN, Warszawa 1962, s. 173.
• W. Szubert, Ubezpieczenie społeczne. Zarys systemu, PWN, Warszawa 1987, s. 85
• J. Jończyk, Prawo zabezpieczenia społecznego, Zakamycze, Kraków 2006, s. 8
• T. Zielińskiego, Ubezpieczenia społeczne pracowników, PWN, Warszawa-Kraków 1994, s. 68
• B. Kęszycka, Prawo ubezpieczeń gospodarczych, Poznań 1999, s. 15-16.
• T. Zieliński, Stosunek prawa pracy do prawa administracyjnego, PWN, Warszawa 1977, s. 197.
• E. Kowalewski, Reforma polskiego prawa ubezpieczeń gospodarczych w latach 1990-2009, (w:) E. Kowalewski (red.), O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, Toruń 2009, s. 27.
• E. Kowalewski, Prawo ubezpieczeń gospodarczych, Bydgoszcz-Toruń 2002, s. 58.
• A. Kufel-Siemińska, (w:) T. Sangowski (red.), Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa 1998, s. 143 i nast.
• T. Szumlicz, Ubezpieczenie. W sprawie zastrzeżenia terminologicznego, Wiadomości Ubezpieczeniowe 2009, nr 1, s. 102.
• J. Łazowski, Wstęp do nauki ubezpieczeń, Warszawa 1934, s. 22
• K. Ludwichowska, Legislacja w zakresie ubezpieczeń w Niemczech (w:) E. Kowalewski (red.), O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, Toruń 2009, s. 98.
• Z. Brzozowski, Ubezpieczenie społeczne i gospodarcze jako instytucja prawna. Konstrukcja stosunku prawnego, Wiadomości Ubezpieczeniowe 1970, nr 7, s. 4
• J. Handschke, Funkcje i zasady ubezpieczeń gospodarczych, (w:) T. Sangowski (red.), Ubezpieczenia gospodarcze, Poltext, Warszawa 1998, s. 58
• J. Lowry, P. Rowlings, Insurance Law. Doctrine&Principles, Hart Publishing, Oxford-Portland 2003
• M. Orlicki, Cywilne prawo ubezpieczeniowe a koncepcja kodeksu ubezpieczeń, (w:) E. Kowalewski (red.), O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, Toruń 2009, s. 152-153.
• S. Włodyka, Problemy prawa gospodarczego w świetle aktualnej nauki o systemach prawa, Państwo i Prawo 1970, nr 2, s. 44.
• A. Stelmachowski, Zarys teorii prawa cywilnego, PWN, Warszawa 1998, s. 26.
• S. Włodyka, Problem prawa gospodarczego, Studia Cywilistyczne, t. V, Kraków 1964, s. 135-136.
• T. Szumlicz, Ubezpieczenie społeczne. Teoria dla praktyki, Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2005, s. 103.
• G. Firlit-Fesnak, B. Szatur, Leksykon pojęć socjalnych, s. 8
• K. Podoski, W. Turnowiecki, Polityka społeczna, Gdańsk 1996, s. 118
• J. Piotrowski, Zabezpieczenie społeczne. Problematyka i metody, Książka i Wiedza, Warszawa 1966, s. 165-164
• L. Mackiewicz-Golnik, Powszechne ubezpieczenie emerytalne. Aspekty ekonomiczne i problemy finansowania, PWE, Warszawa 1983, s. 16.
• T. Szumlicz, Ryzyko choroby w systemie zabezpieczenia społecznego, (w:) R. Holly (red.), Ubezpieczenia w ochronie zdrowia, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna, Krajowy Instytut Ubezpieczeń, Warszawa 1999, s. 25
• T. Zieliński, Zarys wykładu prawa pracy, część III, Katowice 1983, s. 23.
• S. Ostasiewicz, Ubezpieczenia na życie i nie na życie, (w:) Zabezpieczenie społeczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1998, s. 52.
• K. Gilga, Ubezpieczenia społeczne, (w:) J. Piotrowski, Zabezpieczenie społeczne. Problematyka i metody, Książka i Wiedza, Warszawa 1966, s. 34
• T. Szumlicz, Społeczne aspekty ubezpieczenia - próba wyznaczenia zakresu problemowego, (w:) Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania ubezpieczeń społecznych, Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Bystra Śląska 15-17 listopada 1996 r., Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 1997, s. 14.
• E. Kowalewski, Dekalog argumentów za kodeksem ubezpieczeń gospodarczych, (w:) E. Kowalewski (red.), O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, Toruń 2009, s. 15.
• T. Szumlicz, Ubezpieczenie społeczne w koncepcji Kodeksu ubezpieczeń, (w:) E. Kowalewski (red.), O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, Toruń 2009, s. 72.
• J. Łazowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, 1948, adaptacja W. Mogilski, LEX, Sopot 1999, s. 21-25.
• K. Malinowska, Legislacja ubezpieczeniowa w państwach członkowskich, (w:) E. Kowalewski (red.), O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, Toruń 2009, s.113.