Opinia na temat języka włoskiego używanego przez dyplomację watykańską w "złotym okresie" jej rozwoju

• Autorzy: Tadeusz Fitych

Warianty tytułu

An Opinion About the Italian Language Used by Vatican Diplomatic Service in the Golden Age of its Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Początek XVII w. to z punktu widzenia historyka języka włoskiego okres znaczący. W 1582 r. powstała we Florencji Accademia della Crusca, która w krótkim czasie stała się instytucją wywierającą istotny wpływ na język. Formułując pytanie, jak należy oceniać język włoskiej dyplomacji w odniesieniu do kształtu i procesu ujednolicania języka włoskiego promowanego przez florencką Accademia della Crusca? W celu sformułowania opinii na temat języka włoskiego poddaliśmy bliższej analizie teksty instrukcji ogólnych dwóch nuncjuszy apostolskich w Warszawie: C. de Torresa (1621 r.) i G. B. Lancellottiego (1622 r.). W sytuacji braku należytego instrumentarium (m.in. gramatyki porównawczej) przeprowadzono szereg konsultacji z filologami Uniwersytetu Jagiellońskiego. Szczegółowej analizie poddano pięć zasadniczych kategorii stylistyki obu dzieł: 1) pisownia; 2) warstwa fonetyczna; 3) morfologia; 4) warstwa leksykalna; 5) składnia. Reasumując, możemy twierdzić, iż styl i język obu instrukcji poselskich, innymi słowy styl języka używany w centrali dyplomacji watykańskiej (sekretariatu stanu), jest pozbawiony form wyraźnie regionalnych, lokalnych. Jest on bardzo dobrym przykładem XVII-wiecznej realizacji stylu oficjalnego. Można go określić jako uroczysty i staranny, odpowiednio dobrany do tematyki i charakteru tekstu. Pozwala to uznać go za elegancki, zgodny z normą i zaleceniami gramatyków. Rozmaite wahania normy i niepewności w pisowni są uzasadnione i zgodne z wahaniami epoki. (abstrakt oryginalny)

EN

The beginning of the 17th century is, from the point of view of the Italian language historian, a significant period. In 1582 in Florence the Accademia della Crusco was founded, which in a short time became an institution having a big influence on the language, formulating the question how to estimate the language of the Italian diplomacy in reference to the shape and process of the Italian language unification promoted by the Florence Accademia della Crusca. In order to formulate an opinion about the Italian language we closely analyzed the general instruction texts of two apostolic nuncios in Warsaw: C. de Torres (1621) and G.B. Lancellotti (1622). In the situation of the lack of proper instrumantarium (e.g. comparative grammar) several consultations with philologists from the Jagiellonian University were conducted. Five basic stylistic categories of both works have been closely examined: 1) Spelling; 2) Phonetic level; 3) Morphology; 4) Lexical level; 5) Syntax. Summing up, we can claim that the style and the language in both instructions, in other words the style of the language used in the Vatican diplomatic centre (secretary office of stat), is devoid of distinct regional or local forms. It is a very good example of the 17th century official style realization. It can be defined as solemn and accurate, carefully chosen for the text subject matter and character. It allows to regard it as elegant, corresponding with rules and recommendations of grammarians. Several variations of norms and spelling departures are justified and remain in agreement with the epoch hesitations. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religia; Kościół katolicki

EN

Religion; Roman Catholic Church

• Czasopismo: Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości
• Rocznik: 2009
• Tom: 12 (1) Refleksje społeczno-gospodarcze
• Strony: 137--149

Twórcy

autor

Tadeusz Fitych

Bibliografia

• Bruno Migliorini, Storia della lingua italiana, Sansoni 1960, cytowane w wydaniu: Bompiani 1994 z przedmową Ghino Ghinassi; Luca Serianni, Pietro Trifone (pod red.), Storia della lingua italiana, tomy 1-3, Torino, Einaudi 1994
• A. Kraus, Das päpstliche Staatssekretariat unter Urban VIII. 1623-1644, Bd. I Rom-Freiburg-Wien 1964
• Por. Acta Nuntiaturae Polonae, T. XVIII/1: Franciscus Simonetta (1606-1612), edidit Adalbertus [Wojciech] Tygielski, Institutum Historicum Polonicum Romae, Romae 1990.
• Por. Acta Nuntiaturae Polonae, T. XXXIV/1: Opitius Pallavicini (1680-1688), edidit Maria Domin-Jačov, Institutum Historicum Polonicum Romae, Romae 1995.
• Arrigo Castellani, Grammatica storica della lingua italiana, Bologna, Mulino 2000
• Martin Maiden, Storia linguistica dell'italiano, Bologna, Mulino 1998.
• Por. B. Migliorini, Storia della lingua italiana, Bompiani 1994, z przedmową Ghino Ghinassi, s. 419.