Programowanie problemowe w ZSRR: istota, geneza, funkcje i praktyczne zastosowanie

• Autorzy: Tadeusz Juja

Warianty tytułu

Goal and Programme Planning in the USSR: Its Essence, Origin, Functions and Practical Application

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł traktuje o programach problemowych w Związku Radzieckim. Przedmiotem rozważań będą przede wszystkim wyniki badań teoretycznych, jakie prowadzono w tym kraju dla rozwiązania wielorakich problemów związanych z funkcjonowaniem i realizacją programów problemowych. Dokonano jedynie syntetycznego przeglądu programów, jakie były realizowane w Związku Radzieckim. Okresem badanym były lata siedemdziesiąte i początek lat osiemdziesiątych. Zainteresowanie się problematyką programowania problemowego w Związku Radzieckim w tym okresie znajduje uzasadnienie w randze i znaczeniu - przypisywanym temu programowaniu przez władze polityczne i gospodarcze tego kraju - w procesie doskonalenia systemu kierowania gospodarką narodową. Towarzyszyły temu intensywne badania teoretyczne, dotyczące wielorakich problemów związanych z formułowaniem i realizacją rozpatrywanych programów. System kierowania gospodarką narodową Związku Radzieckiego w całym badanym okresie cechował się dużą centralizacją, a jednocześnie ulegał pewnym zmianom. Władze polityczne dostrzegały wady tego systemu i podejmowały próby jego usprawnienia. Było oczywiste, że między systemem kierowania a jego przedmiotem, tj. gospodarką i społeczeństwem, musi istnieć zgodność. Zatem szybki rozwój gospodarki narodowej i towarzyszący temu postęp społeczny musi wiązać się z koniecznością usprawnienia systemu kierowania. Scentralizowany system kierowania nie może być bowiem systemem niezmiennym, wręcz przeciwnie niezbędna jest stała jego adaptacja do zmieniających się warunków. Reforma scentralizowanego systemu kierowania sprowadza się w tym przypadku do jego usprawnienia a nie odrzucenia. Zakres wprowadzanych zmian jest z reguły niewielki, a wprowadzane zmiany są zgodne z logiką scentralizowanych systemów kierowania i nie podważają, lecz umacniają podstawowe założenia tych systemów. (fragment tekstu)

EN

Considerations in the paper have respect, first of all, to the results of theoretical studies, which were carried out in the Soviet Union in the seventies and in the beginning of the eighties in order to resolve various problems linked with formulation and realization of a goal and programme planning. The author also reviewed results of application of these programmes. It has been ascertained that the Soviet literature devoted to the goal and programme planning contained very diverging interpretations of its essence, role, place and functions in a system of planning. It has been detected that there has been a tendency to limit the extent of the considered programmes and a tendency to treat them as an instrument of strengthening centralization of economic management system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Planowanie gospodarcze; Zarządzanie gospodarką; Gospodarka narodowa; System gospodarczy; Planowanie centralne

EN

Economic planning; Management of the economy; National economy; Economic system; Central planning

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 156 Planowanie rozwoju społeczno-gospodarczego za granicą
• Strony: 29--49

Twórcy

autor

Tadeusz Juja

Bibliografia

• Fiodorenko N.P., Problemy programmno-celewogo płanirowanija i uprawlenija, Ekonomika i matiematiczeskije metody, 1978, nr 4, s. 629-638.
• Kompleksnoje narodnochozjajstwiennoje płanirowanije, pod red. N.P. Fiodorenki, Ekonomika, Moskwa 1974.
• Lejbkind A.R., Rudniewa J.W., Rudnik B.L., Ob otborie problem dla programmnoj razrabotki, Ekonomika i matiematiczeskije metody, 1982, nr 4, s. 603-612.
• Lemieszew M.J., Panczenko A.I., Kompleksnoje programmy w płanirowanii narodnogo chozjajstwa, Ekonomika, Moskwa 1973.
• Nowikow J.D., Samochin J.S., Kompleksnyje narodnochozjajstwiennyje programmy, Nauka, Moskwa 1976.
• Osnowy płanirowanija ekonomiczeskogo i socyalnogo razwitija SSSR, pod red. A.M. Zagorodniewoj, MGU, Moskwa 1983.
• Pietrakow N.J., Rudniewa J.W., O roli, miestie i funkcyjach kompleksnych programm w sistiemie uprawlenija socyalisticzeskoj ekonomikoj , Ekonomika i matiematiczeskije mietody, 1978, nr 4, s. 639-653.
• Pospiełow G.S., Irikow W.A., Programmno-celewoje płanirowanije i uprawlenije, Sowietskoje radio, Moskwa 1974.
• Problemy razrabotki i riealizacyi kompleksnych programm, pod red. N.P. Fiodorenki, J.R. Lejbkinda i J.M. Samochina, Nauka, Moskwa 1984.
• Rajzberg B.A., Gołubkow J.P., Piekarskij L.S., Sistiemnyj podchod w pierspiektiwnom płanirowanii, Ekonomika, Moskwa 1975.
• Regionalnoje programmnoje płanirowanije. Woprosy teorii i praktiki, pod red. R.I. Sznipera, Nauka, Nowosybirsk 1981.