Predykatory kryzysu rozwoju normatywnego w okresie dojrzewania i we wczesnej dorosłości

• Autorzy: Angelika Szamne

Warianty tytułu

Predictors of the Normative Development Crisis in Adolescence and Early Adulthood

• Języki publikacji: UK

Abstrakty

W artykule rozpatrywane są wyniki konstrukcji modeli predykcyjnych normatywnego kryzysu i jego systematyczność w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości (12-20 lat).Wybrane badania dotyczyły młodzieży 12-15 lat (55 uczniów szkół średnich) oraz 66 uczniów II i III roku szkół wyższych na Ukrainie (18-20 lat). Dwa modele regresywne pozwalają opisać różne kompleksy czynników predykcyjnych psychologicznego kryzysu w okresie dojrzewania. Objawy kryzysu w okresie dojrzewania są determinowane następującymi czynnikami predykcyjnymi: indywidualne właściwości typologiczne (niestabilność emocjonalna, ekstrawersja), emocjonalne i wolicjonalne cechy (problemy samokontroli, niskie poczucie kontroli), negatywny stosunek do działania (do obowiązków i nauczania), do ludzi i norm moralności, niekorzystne środowisko społeczne (sytuacja rodzinna, wychowanie w rodzinie, doświadczenia biograficzne), nieodpowiednie zachowanie normatywne, indywidualizm (43% wyjaśnienie rozbieżno- ści w zależnej zmiennej "kryzys"). Główne czynniki prognostyczne kryzysu w okresie dojrzewania to: deficyt aktywności subiektywnej, niski poziom rozumienia sensu życia, poczucie kontroli zewnętrznej, bierność społeczna, negatywne nastawienie do siebie, niski subiektywny poziom samopoczucia, brak spontaniczności i elastyczności w komunikacji, koncentracja na wartościach majątkowych (26% rozbieżności zmiennej). Przeprowadzono analizę porównawczą czynników predykcyjnych kryzysu w wieku dojrzewania i wczesnej dorosłości (wspólne i odmienne cechy). Dokonano analizy zmian proporcji wagi i roli uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych kryzysu w okresie dojrzewania (spadek wartości indywidualnych typologicznych cech, charakterystyka sytuacji rodzinnej i edukacji, zwiększenie roli elementów refleksyjnych, koncepcji własnego - Ja, właściwości wartościowo-semantycznych i subiektywnych). (abstrakt oryginalny)

EN

Predictors of the normative development crisis in adolescence and early adulthood This paper constitutes an analysis of the results of the construction of prediction models of the normative crisis and its patterns in adolescence and early adulthood (12-20 years). The sample selected for research included a group of 12-15-year-old teenagers (55 secondary school students) and 66 university students in Ukraine (18-20 years, 2nd-3rd year of study). Two regression models enable us to describe the various complex predictors of the psychosocial crisis which may occur during adolescence. The emergence of the crisis in adolescence is determined by such predictors as: individual typological properties (emotional instability, extroversion), emotional and volitional characteristics (self-control problems, low self-control), a negative attitude to the activities (duties and studies), people and moral norms, an unfavorable social environment (a family situation, education in the family, biographical experience), a low behavior norm, individualism (43% of explainable dispersion of the "crisis" dependents variable). The main predictors of the crisis in adolescence include the following: a deficit of subject activity, low meaningfulness of life, an external locus of control, social passivity, a negative self-attitude, low subjective well-being, lack of spontaneity and flexibility in communication, focus on wealth (26% of explainable dispersion). A comparative analysis of predictors of age crisis in adolescence and early adulthood has been performed. The changes of the ratio of weight and the role of internal and external determinants of the crisis emergence in the period of adolescence have also been discussed (reduction of the value of individual and typological properties, features of the family situation and upbringing, an increased role of reflexive components of I- concept, value-semantic and subjective properties) (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Regression analysis; Morality

PL

Analiza regresji; Moralność

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 16
• Strony: 59--71

Twórcy

autor

Angelika Szamne

• Instytut Psychologii Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy w Kijowie

Bibliografia

• Дрейпер Н., Смит Г., 1986, Прикладной регрессионный анализ, Финансы и статистика, Москва.
• Карпинский К.В., 2013, Конфликт ценностей как предпосылка смысложизненного кризиса в развитии личности, «Вопросы психологии», №1, c. 78-93.
• Миллер Скотт A., 2002, Психология развития: методы исследования, Питер, Санкт-Петербург.
• Марютина Т.М., Ермолаев О.Ю., Трубников В.И., 1998, О природе психологических предикторов, «Психологическая наука и образование», №1, c. 27-34.
• Равич Щербо И.В., Марютина Т.М., Трубников В.И. и др., 1996, Психологические предикторы индивидуального развития, «Вопросы психологии», № 2, c. 42-54.
• Шамне А.В, 2014, Результати психометричної апробації «Психосоціального опиту- вальника» для підлітково-юнацького віку, «Гуманітарний вісник ДВНЗ "Переяслав- Хмельницький державний педагогічний університет імені Григорія Сковороди"», Астон, Тернопіль, №9, c. 345-353.
• Szamne A., 2014, Opis oceny objawów, wyników i przebiegu kryzysu dojrzewania przez rodziców, nauczycieli i nastolatków: Особенности оценки симптомов и течения подросткового кризиса родителями, учителями и подростками [w:] T. Senko (red.), Psychologicznopedagogiczne wsparcie rozwoju dzieci i młodzieży, Wydawnictwo PWSZ w Nowym Sączu, Nowy Sącz, s. 103-120.