Zastosowanie metody korelacji kanonicznej w analizie kosztów przedsiębiorstw handlowych

• Autorzy: Krystyna Gorzelańczyk

Warianty tytułu

Application of the Method of Canonical Correlation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W badaniu współzależności pomiędzy zjawiskami społeczno-ekonomicznymi nie rzadko mamy do czynienia z układami zmiennych, o których chcielibyśmy wyrazić sąd o ich wzajemnych relacjach. Klasyczna analiza korelacji i regresji stwarza możliwość dochodzenia zależności pomiędzy jedną zmienną objaśnianą a zespołem zmiennych objaśniających, lecz w sytuacji, gdy zmienne te obciążone są przy tym zjawiskiem wspóliniowości, analiza okazuje się mało efektywna. Badacz zjawisk społeczno-gospodarczych zainteresowany jest często nie tylko kompleksową analizę współzależności zmiennych, lecz również uogólnionym wnioskowaniem o zmienności jednego zbioru zmiennych na podstawie innego zbioru. Po raz pierwszy zwrócił na ten fakt H. Hotelling wprowadzając pojęcia: korelacji kanonicznych i zmiennych kanonicznych. Koncepcje jego zostały przedstawione w wielu klasycznych monografiach z zakresu wielowymiarowej analizy statystycznej, jak również doczekały się rozwinięcia w latach następnych. Zastosowanie analizy kanonicznej, szczególnie w polskiej praktyce badawczej jest jednak ograniczone i analogicznie jak poniżej przedstawione posiada charakter eksperymentalny i poszukiwawczy. Celem przedstawionego opracowania jest zaprezentowanie metody kanonicznej w odniesieniu do konkretnego przedmiotu badania. Identyfikacja współzależności pomiędzy kosztami przedsiębiorstw handlowych i czynnikami generującymi ich zmienność jest wstępnym etapem pogłębionej analizy kosztów i obok cząstkowych dochodzeń związków w ramach poszczególnych rodzajów kosztów, interesującym wydaje się rozpoznanie uogólnionego związku między dwoma interesującymi układami zmiennych, z jednej strony kosztów reprezentowanych przez jednorodne grupy klasyfikacyjne, z drugiej czynników charakteryzujących działalność przedsiębiorstwa. Rozszerzenie analizy o takie syntetyczne spojrzenie umożliwia jednocześnie konstrukcję regresyjnych modeli kanonicznych dla każdej ze zmiennych wyjściowych, jak również ich redukcję do mniejszej liczby hipotetycznych wymiarów. W przedstawionym opracowaniu metoda kanoniczna, pozwalająca dokonać obok kompleksowej również uogólnionej analizy współzależności została zaprezentowana na przykładzie przedsiębiorstw hurtowych branży spożywczej, których terytorialny zasięg obejmował rynek miejski całego kraju. (fragment tekstu)

EN

The paper presents hitherto not widely used in practice, method of canonical analysis which is a generalized form of the analysis of correlation and regression. On the example of the state re-tail food enterprises, apart from a complex analysis, a synthetic analysis of the interdependencies between the costs of the stadied enterprises and the factors which characterize their variability was presented. Initial set of egzogenic variables, represented by five relatively homogenous costs' complexes and the set of endogenic variables which include variables characteristic for the volume of the services rendered and volume of productive factors, were subjected, to simultaneous linear transformation obtaining sequentially pairs of hypothetical canonical variables. These variables are the basis for determining generalized interdependence relation verified by means of F Rao test and X² Bartlett's. As a result, the presented method corresponding to principle components method and factor analysis method, when supplemented by redundance analysis can display considerable advantages in identifying cause-effect relations. This requires further empirical verifications. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Analiza kanoniczna; Analiza kosztów; Przedsiębiorstwo handlowe; Analiza korelacji; Badania ekonometryczne

EN

Canonical analysis; Cost analysis; Commercial enterprises; Correlation analysis; Econometric research

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 138 Prace Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej
• Strony: 45--56

Twórcy

autor

Krystyna Gorzelańczyk

Bibliografia

• H. Ahrens, J. Lauter: Wielowymiarowa analiza wariancji, PWN, Warszawa 1979.
• T. Anderson: An introduction to multivariate statistical analysis, Mew York 1958.
• P. Bertier, J. Bouroche: Analyse des donnes multidimensionnelles, Paris 1975.
• J. Bortz: Statistik fur Sozialwissenschaftler, Springer-Verlag, Berlin 1979.
• W. Cooley, P. Lohnes: Multivariate data analysis, New York 1971.
• H. Gaensslen, W. Schubo: Einfache und komplexe statistische Analyse, Ernst Reinhardt Verlag, Munchen, Basel 1973.
• J.W. Hooper: Simultaneous equations and canonical correlation theory, Econometrica 1959 nr 27.
• H. Hotelling: Relations between two sets of variates, Biometrica 1936, nr 28.
• S. Mejza: Korelacje kanoniczne i ich zastosowanie w badaniach rolniczych, Materiały piątego Colloquium Metodologicznego z Agro-biometrii, Warszawa 1975.
• Praca zbiorowa pod red. Z. Chojnickiego: Analiza regresji w geografii, PWN, Warszawa-Poznań, 1980.
• C.R. Rao: Linear statistical inference and its applications, J. Wiley, New York, 1966.
• Statistical Analysis Mark 2, ICL, 1900 Series, Wrocławskie Zakłady Elektroniczne "Elwro", 1970.
• H. Theil: Zasady ekonometrii, PWN, Warszawa, 1979.
• R. Zasępa: Elementy wielowymiarowej analizy statystycznej, SGPiS, Warszawa 1981.