Próba interdyscyplinarnego ujęcia badań nad postępem technicznym

• Autorzy: Maria Jankowska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Postępowe przemiany techniki stanowią przedmiot badań wielu dyscyplin naukowych, z których każda upatruje w nich odmienne cele, funkcje, efekty oraz kryteria pomiaru. Należy jednak pamiętać o tym, że wyjaśnienie rozległej problematyki tych przemian wymaga połączonych wysiłków badaczy różnych profesji i specjalności. Pakt ten wykorzystali naukowcy Stanów Zjednoczonych i krajów Europy Zachodniej realizując od 15 lat nową koncepcję badań określoną jako technology assessment. Prezentowane rozważania nie pretendują do miana traktowania ich jako wkładu w nurcie badań wartościowania techniki. Ich zasadniczym celem jest zwrócenie uwagi na fakt, że znalezienie wspólnej płaszczyzny badań postępu technicznego w ekonomii i socjologii pozwoliłoby rozpowszechnić pogląd, iż rozwój techniki nie jest celem samym w sobie, ale jedynie środkiem do zaspokojenia coraz to nowych zapotrzebowań społecznych. Sformułowany przedmiot niniejszego artykułu jest wynikiem przekonania, że problematyka postępu technicznego w czystej interpretacji ekonomicznej "uboga" jest w swej treści społecznej, natomiast ograniczenie jej do zasięgu rozważań socjologicznych wyklucza ją z kręgu zainteresowań praktyki gospodarczej. W związku z tym połączenie wysiłków badawczych przedstawicieli tych dwóch pokrewnych nauk społecznych pozwoliłoby wyznaczyć taki kierunek postępu technicznego, który byłby optymalnym kompromisem pomiędzy osiąganymi efektami a kosztami płaconymi przez społeczeństwo. Poszukiwania wspólnej płaszczyzny należy rozpocząć od prześledzenia aktualnych kierunków badań nad postępem technicznym prowadzonymi zarówno przez przedstawicieli ekonomii jak i socjologii. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Postęp techniczny; Rozwój technologiczny; Socjologia pracy; Przemysł; Reformy gospodarcze; Interdyscyplinarność

EN

Technical progress; Technological development; Sociology of work; Industry; Economic reforms; Interdisciplinarity

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1987
• Numer: nr 124 Studia i przyczynki młodych pracowników nauki
• Strony: 73--82

Twórcy

autor

Maria Jankowska

Bibliografia

• A. Charkiewicz: Modernizacja przedsiębiorstwa przemysłowego. Prognozowanie i projektowanie, Warszawa 1978 r.
• A. Dinter, Pracowniczy ruch racjonalizatorski jako jedno ze źródeł postępu technicznego w przemyśle, w: Zmiany społeczne i postęp techniczny, praca zbiorowa pod red. B. Gałęskiego, Wrocław 1971 r.
• A. Gniazdowski: Badania - Wdrożenia. Rola placówek badawczych we wdrażaniu innowacji technicznych, Warszawa 1977 r.
• A. Marshall: Principles of Economics, London 1910 r.
• A. Matejko: Człowiek i technika. Wybór prac uczonych radzieckich, Warszawa 1964.
• A. Okuniewski: Rola postępu techniczno-organizacyjnego w kształtowaniu zatrudnienia i podziału pracy, w: Postęp techniczny w procesie reprodukcji, pod red. C. Józefiaka i J. Mujżela, Warszawa 1976 r.
• A. Osipow: Postęp techniczny a zmiany w strukturze zawodowej klasy robotniczej, w: Socjologia w ZSRR, Warszawa 1966 r.
• A. Ott: Zur Okonomischen Theorie des technischen Fortschritts, w: Wirtschaftliche und gesellschaftliche Auswirkunggen des technischen Fortschritts, Dusseldorf 1974 r.
• A. Pigou: The Economics of Welfare, London 1922 r.
• A. Skrzypek: Postęp techniczny i jego wpływ na zatrudnienie w gospodarce socjalistycznej, Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1967 r., nr 2
• B. Gałęski: Innowacje a społeczność wiejska, Warszawa 1971.
• Bodźce wdrażania postępu techniczno-organizacyjnego i warunki ich skuteczności w przedsiębiorstwie. Praca zbiorowa pod red. J. Mujżela, Warszawa 1977 r.
• E. Hołdowska: Czynniki organizacyjne w postępie technicznym, Warszawa 1968 r.
• E. Pełka-Palińska: Funkcjonowanie instytutów resortowych, w: Zmiany społeczne i postęp techniczny, praca zbiorowa pod red. B. Gałęskiego, Wrocław 1971 r.
• E. Talejko: Społeczne warunki rozwoju ruchu racjonalizatorskiego, w: Socjologiczne problemy przedsiębiorstwa przemysłowego, praca zbiorowa pod redakcją A. Sarapaty, Warszawa 1965 r.
• Ekonomiczny mechanizm procesów innowacyjnych, praca zbiorowa pod red. W. Cabana i J. Mujżela, Warszawa 1975 r.
• F. Budziński: Rola postępu naukowo-technicznego w rozwoju gospodarczym, Wrocław 1972 r.
• F. Znaniecki: The Social Role of the Man Knowledge, New York 1940.
• G. Kraus: Społeczne aspekty wdrażania postępu technicznego w górnictwie węgla kamiennego, Katowice 1968 r.
• H. Król: Postęp techniczny a kwalifikacje, Warszawa 1970 r.
• J. Bukowski: Rozwój techniki a rozwój społeczny, Warszawa 1968 r.
• J. Gładys: Społeczne koszty procesów innowacyjnych, Problemy Organizacji 1981, nr 1.
• J. Gordon: Zarys ekonomiki postępu technicznego, Warszawa 1971 r.
• J. Lisikiewicz, recenzja pracy K. Wandelta: Istota i rodzaje postępu technicznego, Poznań 1960, zawarta w Ekonomiście 1961, nr 5.
• J. Lisikiewicz: Postęp techniczny a wydajność pracy w przemyśle, Warszawa 1963 r.
• J. Mujżel: Przedsiębiorstwo w procesie innowacyjnym, w: Bodźce wdrażania postępu techniczno-organizacyjnego i warunki ich skuteczności w przedsiębiorstwie. Praca zbiorowa pod red. J. Mujżela, Warszawa 1977 r.
• J. Solarz: Postęp techniczny w przedsiębiorstwie przemysłowym, Wrocław 1972 r.
• J. Szczepański: Społeczne warunki i społeczne skutki postępu technicznego, w: Odmiany czasu teraźniejszego, Warszawa 1973 r.
• J. Szczepański: Zmiany społeczeństwa polskiego w procesie uprzemysłowienia, Warszawa 1973.
• K. Oryl: Systemy społeczno-gospodarcze a warunki postępu technicznego, Poznań 1979.
• K. Szymański: Innowacje w przedsiębiorstwie przemysłowym, Warszawa 1979.
• K. Wandelt: Studia nad postępem technicznym i organizacyjnym, Poznań 1972 r.
• L. Zacher: Zmiany strukturalno-jakościowe w gospodarce w dobie rewolucji naukowo-technicznej, Warszawa 1977 r.
• M. Zawadzki: Wartościowanie techniki, Przegląd Organizacyjny 1979 nr 1.
• P. Nijkamp: Theory and Application of Environmental Economics, Amsterdam, New York, Oxford 1977 r.
• S. Czarnowski: Wędrówka narzędzia, w: Studia z teorii kultury, Dzieła T. I, Warszawa 1961 r.
• S. Kowalewska: Instytucje naukowo-badawcze a postęp techniczny, w: Zmiany społeczne i postęp techniczny, praca zbiorowa pod red. B. Gałęskiego, Wrocław 1971 r.
• S. Szefler: Postęp techniczny a życie człowieka, Warszawa 1966 r.
• U. Wojciechowska: Finansowanie postępu technicznego, Warszawa 1964 r.
• W. Krajewski: Pojęcie rozwoju i postępu, w: Założenia teoretyczne badań nad. rozwojem historycznym, pod red. J. Kmity, Warszawa 1977 r.
• W. Makarczyk: Kierunki badań na procesami przyswajania i dyfuzji innowacji, w: Zmiany społeczne i postęp techniczny, praca zbiorowa pod red. B. Gałęskiego, Wrocław 1971 r.
• W. Spruch: Strategia postępu technicznego. Wstęp do teorii, Warszawa 1973 r.
• Walentinowa: O cechach psychicznych osobowości robotnika związanych z treścią pracy, w: Socjologia w ZSRR, Warszawa 1966 r.
• Z. Dobrska: Istota postępu technicznego. Ekonomista 1963, nr 2.
• Z. Kowalewski: Niektóre problemy funkcjonowania instytucji naukowo-badawczych, w: Nowatorzy w zakładzie przemysłowym, praca zbiorowa pod red. S. Kowalewskiej, Wrocław 1968 r.
• Zmiany społeczne i postęp techniczny, praca zbiorowa pod red. B. Gałęskiego, Wrocław 1971 r.