Posługiwanie się kategoriami prawdy i fałszu w badaniach ekonomicznych

• Autorzy: Jarosław Mielcarek
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Posługiwanie się wymienionymi w tytule kategoriami może prowadzić do pewnych trudności (będziemy rozumieli owe kategorie w znaczeniu nadanym im przez Arystotelesa, które K. Ajdukiewicz ujmuje następująco: "Jakieś zdanie oznajmujące jest prawdę, gdy jest właśnie tak, jak ono głosi, jest zaś fałszem, gdy nie jest tak, jak ono głosi". Analizę tych trudności przeprowadzimy wychodząc od określenia weryfikacji, podanego przez Oskara Lange: "Etap ten polega na konfrontacji praw i teorii, sformułowanych na odpowiednio już niskim szczeblu abstrakcji, z rzeczywistym przebiegiem procesu gospodarczego i stwierdzeniu zgodności albo braku zgodności między twierdzeniami nauki a rzeczywistością. W ten sposób ustala się prawdziwość lub fałszywość tych twierdzeń, tj. praw i teorii sformułowanych przez ekonomię polityczną. Określenie to może stwarzać wrażenie i tak jest niekiedy pojmowane, iż możliwe jest w ekonomii przeprowadzenie weryfikacji rozumianej jako empiryczne wykazanie prawdziwości jakiegoś twierdzenia lub teorii, co miałoby być warunkiem posługiwania się kategoriami prawdy i fałszu. Nie jest to jednak możliwe ze względów formalnych. Wiadomo, że "prawdziwe następstwo może mieć rację prawdziwą, ale może mieć rację fałszywą", jak również wiadomo, iż wyniki badań empirycznych nie są konfrontowane bezpośrednio z daną teorią, czy twierdzeniem, lecz z wynikającymi z nich następstwami obserwacyjnymi, natomiast dla twierdzeń idealizacyjnych z następstwami ich konkretyzacji. Uzyskanie zatem zgodności między wynikami badań empirycznych a przewidywanymi z danego twierdzenia następstwami obserwacyjnymi nie może być uznane za weryfikację tego twierdzenia, czyli wykazanie jego prawdziwości, a jedynie za jego potwierdzenie częściowe - konfirmację. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Teoria ekonomii; Badania empiryczne

EN

Economics; Economic theory; Empirical researches

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1986
• Numer: nr 126 Studia i przyczynki młodych pracowników nauki
• Strony: 9--16

Twórcy

autor

Jarosław Mielcarek

• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

Bibliografia

• Czerwiński, O paradoksie implikacji. Studia Logica, VII, 1958.
• J. Such: Problemy weryfikacji wiedzy. Warszawa 1975.
• K. Ajdukiewicz: Logika pragmatyczna. Warszawa 1975.
• L. Borkowski: Elementy logiki formalnej. Warszawa 1976.
• L. Nowak: Wykłady z filozofii marksistowskiej. T. 1. Poznań 1976.
• M. Bunge: O przyczynowości. Warszawa 1968.
• O. Lange: Dzieła. T. 3. Zagadnienia ogólne. (Ekonomia polityczna. T. 1) Warszawa 1975.