Dokąd zmierzał system gospodarczy Polski w latach 1995-2012?

• Autorzy: Anna E. Jurczuk , Piotr Pysz

Warianty tytułu

Where was Poland's economic system headed in 1995-2012?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem opracowania jest ocena stopnia realizacji założeń modelu ładu konkurencyjnego w okresie transformacji polskiej gospodarki w latach 1995-2012. Realizacja tak sformułowanego celu wymagała przyjęcia określonej metodyki opisu przemian sys - temu gospodarczego. Poszukując odpowiedzi na pytanie, czy system gospodarczy w Polsce przybliża się do ładu konkurencyjnego, czy może podąża w innym kierunku, przyjęto jako model referencyjny zestaw konstytuujących zasad ładu konkurencyjnego autorstwa Waltera Euckena. Stopień ich realizacji pozwolił odpowiedzieć na pytanie, czy system gospodarczy okresu transformacji przybliża się do pożądanego modelu ładu konkurencyjnego albo też może się od niego oddala. Na podstawie analizy wybranych wskaźników oceniających stopień realizacji zasad ładu konkurencyjnego w polskiej gospodarce w latach 1995-2012 można wnioskować o umiarkowanym zbliżeniu systemu gospodarczego do założeń modelu ładu konkurencyjnego. Największe zaniedbania w procesie kształtowania ram ładu gospodarczego mają miejsce w zakresie takich zasad ładu konkurencyjnego, jak: elastyczność cen, odpowiedzialność materialna za wyniki działalności gospodarczej, stałość polityki gospodarczej, swoboda zawierania umów. Relatywnie duży stopień realizacji reguł ładu konkurencyjnego ma miejsce w obszarach: stabilna wartość pieniądza, prywatna własność oraz otwartość rynków.

EN

The aim of the paper is to assess how the principles of the competitive order were implemented in Poland during the country's economic transition in 1995-2012. To accomplish the research tasks, the principles of the competitive order developed by German economist Walter Eucken were adopted as a reference model. This made it possible to determine just how close Poland's economic order was to the ideal model during the studied period. An analysis of selected indicators shows that the competitive order in the Polish economy in 1995-2012 only to a limited extent corresponded with the desirable model. The greatest failures in Poland's economic order could be observed in areas such as price elasticity, responsibility for business results, economic policy stability, and the freedom of contract. Considerable progress was observed in the implementation of the rules of the competitive order in areas such as stability in the value of money, private ownership of means of production and open markets.

Słowa kluczowe

PL

System gospodarczy; Ład społeczno-gospodarczy; Teoria konkurencji; Ordoliberalizm; Teoria transformacji gospodarki

EN

Economic system; Social-economic order; Competition theory; Ordoliberalism; Transformation theory

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 3
• Strony: 5--34

Twórcy

autor

Anna E. Jurczuk

• Uniwersytet w Białymstoku

autor

Piotr Pysz

• Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku

Bibliografia

• Acemoglu D., Johnson S., Robinson J. A. [2001], The Colonial Origins of Comparative Development: An Empirical Investigation, "American Economic Review", no. 91 (5).
• Blanchard O. [2008], The Crisis: Basic Mechanisms and Appropriate Policies, IMF Working Paper WP/09/08.
• Bogle J. C. [2009], Dość. Prawdziwe miary bogactwa, biznesu i życia, PTE, Warszawa.
• Bootle R. [2009], The Trouble with Markets. Saving Capitalism from Itself, Nicholas Brealey Publishing, London.
• Eucken W. [1989], Die Grundlagen der Nationalökonomie, wyd. 9, Springer Verlag, Berlin-Heidelberg-New York-London-Paris-Tokyo-Hongkong.
• Eucken W. [2004], Grundsätze der Wirtschaftspolitik, wyd. 7, Mohr Siebeck, Tübingen.
• Eurostat [2015], Tax Rate on Low Wage Earners: Tax Wedge on Labour Costs, http://ec.europa. eu/eurostat/web/products-datasets/-/earn_nt_taxwedge (20.11.2015).
• Gembicki R. [2011], Szara strefa w sektorze wyrobów akcyzowych, Raport Pracodawcy Rzeczypospolite Polskiej, Warszawa, lipiec.
• Grabska A. [2014], Transformacja systemowa polskiej gospodarki - ład konkurencyjny czy chaos? w: Spontaniczne i stanowione elementy ładu gospodarczego w procesie transformacji - dryf ładu czy jego doskonalenie?, red. A. Grabska, M. Moszyński, P. Pysz, PTE, Warszawa.
• Grabska A., Moszyński M., Pysz P. [2014], Stanowiony i spontaniczny ład gospodarczy w procesie transformacji systemowej Polski i byłej NRD, PTE Oddział w Toruniu, IBG, Toruń.
• Greif A. [1993], Contract Enforceability and Economic Institutions in Early Trade: The Maghribi Traders Coalition, "American Economic Review", no. 3 (83).
• Gwartney J., Lawson R., Hall J. [2015], Economic Freedom of the World Reports, http://www.freetheworld.com/datasets_efw.html (10.05.2015).
• Główny Urząd Statystyczny [1995-2012] Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa.
• Główny Urząd Statystyczny [1995-2012a], Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w latach 1950-2014, Warszawa.
• Hall R.E., Jones Ch.I. [1999], Why Do Some Countries Produce So Much More per Worker than Others? "Quarterly Journal of Economics", no. 1.
• Hayek F.A. von [1973], Law, Legislation and Liberty, vol. I: Rules and Order, The University of Chicago Press, Chicago.
• Hayek F. A. von [2007], Konstytucja wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Helmke G., Levitsky S. [2004], Informal Institutions and Comparative Politics: A Research Agenda, "Perspectives on Politics", no. 2 (4), p. 725-740.
• Internetowy System Aktów Prawnych, http://isap.sejm.gov.pl/ (15.05.2015).
• Kirdina S. [2014], Institutional Matrices and Institutional Changes, http://www.kirdina.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=211&Itemid=58&lang=ru (15.04.2014).
• Klein P. G. [2000], New Institutional Economics, w: Encyclopedia of Law and Economics, red. B. Bouckaert, G. DeGeest, Cheltenham, Edward Elgar.
• Kołodko G. [2010], Neoliberalizm i światowy kryzys gospodarczy, "Ekonomista", nr 1.
• Kołodziej J. [2004], Ceny kontrolowane w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz w Unii Europejskiej, "Bank i Kredyt", sierpień.
• Kondratowicz A. [2013], Wolność gospodarcza - pomiar, percepcja, zmiany instytucjonalne, Wydawnictwo TEP, Warszawa.
• Koronowski A. [1994], Uwagi na temat zaległości podatkowych, dotacji dla przedsiębiorstw i poręczeń kredytowych w kontekście Ustawy budżetowej na 1995 rok, Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych, Informacja nr 268, listopad.
• Koske I., Wanner I., Bitetti R., Barbiero O. [2015], Indicators of Product Market Regulation, www.oecd.org/economy/pmr (10.05.2015).
• Kranton R., Swamy A. [1999], The Hazards of Piecemeal Reform: British Civil Courts and the Credit Markets in Colonial India, "Journal of Development Economics", no. 58 (1).
• Lissowska M. [2008], Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce, C. H. Beck, Warszawa.
• Lissowska M. [2014], Instytucje rynku pracy - czy Polska popada w pułapkę średniego poziomu wzrostu, w: Polska w UE i globalnej gospodarce, red. M. Gorynia, S. Rudolf, PTE, Warszawa.
• Mączyńska E. [2011], Dysfunkcje gospodarki w kontekście ekonomii kryzysu, "Zeszyty Naukowe", nr9, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków.
• Mączyńska E. [2015], Potencjał rozwojowy Polski w kontekście hipotezy o nowej sekularnej stagnacji, "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego", czerwiec.
• Ministerstwo Finansów [2015], Sprawozdanie z działalności Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych oraz zbiorcze sprawozdanie z działalności komisji orzekających pierwszej instancji w 2006, 2008, 2010, 2012 r., http://www.mf.gov.pl (15.05.2015).
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej [2015], Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 grudnia 1970, Warszawa. http://www.mpips.gov.pl/prawo-pracy/wynagrodzenia/