Prawa człowieka w publicystyce Aleksandra Świętochowskiego

• Autorzy: Wiesław Wacławczyk

Warianty tytułu

Human Rights in Sociopolitical Journalism of Alexander Swietochowski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jako przyczynek do debaty o dziennikarstwie i prawach człowieka przypadek Świę- tochowskiego wydaje się pouczający, jeśli nawet nie daje on podstaw do formułowania jednoznacznych wniosków w tej materii. Pozwala jednak zwrócić uwagę na to, że pomiędzy zadaniami dziennikarza a misją obrońcy praw człowieka może istnieć naturalna sprzeczność interesów. Główną powinnością pierwszego powinno być przecież poszukiwanie prawdy, tymczasem dla obrońcy praw człowieka prawda nie może być wartością najwyższą. W tym przypadku głównym celem pozostaje ochrona najsłabszych: osób pokrzywdzonych, dyskryminowanych, spychanych na margines, nie radzących sobie w życiu, padających ofiarą nie tylko niesprawiedliwych stosunków społecznych, ale także własnej niezaradności. Nie znaczy to, rzecz jasna, że dziennikarzom i obrońcą human rights jest zupełnie "nie po drodze". Znaczy po prostu to, że na pewne zjawiska społeczne pierwsi mogą patrzeć inaczej niż drudzy - właśnie z racji specyfiki swoich zajęć i obowiązków.(fragment tekstu)

EN

The author of the article focuses his attention on Aleksander Świętochowski, who is regarded as one of the most outstanding representatives of the Warsaw Positivism. He emphasizes that being an ardent positivist, Świętochowski attacked what remained of feudalism and clericalism on the Polish territory, partitioned by Russia, Prussia and Austria. According to the author, "the Pope of the Polish Positivism" supported a liberal, secular and scientific model of culture, which led him to defending freedom of speech as the most important personal right of every human being. For Świętochowski, a free flow of ideas and information was the the sine qua non condition for the pursuit of truth in public life and the precondition for the vindication of rights of minorities, e.g. of the rights of women and Jews. In one of his columns published in "Prawda" Świętochowski wrote: "Liberum veto! A veto against slavery of thought, boastfulness, humiliation, blague, lies, hypocrisy, ultramontaigneism and other virtues of «double accounting» of the spirit. Praise freedom of beliefs, justice, science and tolerance, and truth". The author draws attention of the reader to the peculiarity of Świętochowski's conception of human rights, with its special emphasis laid on the right to free expression. In the conlusions, he claims that due to this selective attitude to individual rights and freedoms, it is much more approppriate to call Świętochowski "a publicist" than "a human rights defender".(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Dziennikarstwo; Warunek sine qua non

EN

Human rights; Journalism; Sine qua non condition

• Czasopismo: Doctrina. Studia społeczno-polityczne
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 7
• Strony: 167--178

Twórcy

autor

Wiesław Wacławczyk

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• A. Świętochowski, O prawach człowieka i obywatela, s. 2, http://www.racjonalista.pl/pdf/kk4373.pdf (30 VIII 2008)
• M. Brykalska, Aleksander Świętochowski, t. 2, Warszawa 1987, s. 96.
• 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1865-1895, oprac. A. Hochfeldowa, B. Skarga, cz. 1, Warszawa 1980, s. 129
• Okresy literackie, red. J. Majda, Warszawa 1990, s. 231.
• E. Paczoska, Wstęp, w: A. Świętochowski, Dumania pesymisty, Warszawa 2002, s. 23.
• A. Świętochowski, Liberum veto, oprac. S. Sandler, komentarze M. Brykalska, t. 2, Warszawa 1976, s. 522.
• A. Świętochowski, Wspomnienia, Wrocław 2006, s. XIV.
• A. Świętochowski, Wskazania polityczne, w: Polska myśl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia, oprac. M. Kridl, W. Malinowski, J. Wittlin, Warszawa 1987, s. 162.
• W. Kubacki, Wstęp, w: A. Świętochowski, Pisma wybrane, t. 1, Obrazki powieściowe, Warszawa 1951, s. 5.