Klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w wykładni przepisów regulujących prawo własności

• Autorzy: Zbigniew Władek

Warianty tytułu

General Clause of the Socio-economic Purpose of the Law and the Statutory Interpretation of the Norms Pertaining to Property

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Z poglądów przedstawicieli nauki prawa wyłania się zróżnicowany stosunek do klauzuli generalnej społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w odniesieniu do treści własności. Wśród poglądów opowiadających się za jej usunięciem wskazywane argumenty dotyczą między innymi niewystępowania aktualnie podziału własności na typy i formy charakterystyczne dla systemu prawnego PRL-u. Fakt ten przejawiał się w zróżnicowaniu zarówno treści, jak i ochrony poszczególnych postaci własności, tym samym podkreśla się, że w nowym systemie prawnym III Rzeczypospolitej, usankcjonowanym Konstytucją RP z 1997 r., utrzymywanie tej klauzuli jest bezzasadne. Z kolei w ramach drugiej grupy poglądów, opowiadających się za pozostawieniem tej klauzuli, podkreśla się fakt jej przydatności w aktualnym systemie prawnym, gdyż pozwala ona tam, gdzie jest to wskazane, odwołać się do funkcji społecznej własności, co stanowi przejaw utrzymania równowagi między uwzględnianiem interesów indywidualnych oraz interesów ogólnych. W literaturze podkreśla się również, że paradoksalnie to, co służyło zupełnie innej koncepcji własności w systemie prawnym PRL-u, nagle odpowiada społecznej konstrukcji własności występującej w społecznym nauczaniu Kościoła katolickiego, urzeczywistnionej dla przykładu w Konstytucji RFN. (abstrakt oryginalny)

EN

As far as the legal doctrine is concerned, there are various approaches to the legal provisions - general clauses, as a general clause of social - economic use of law. Specially, it is connected with the relationship the aforementioned to the law of property. Among these approaches, there are some that underline the necessity to delete such provisions because these clauses are not up to date. Nowadays, the division between law of property, does not exist (such a division was a characteristic of PRL law system) - the critics say. Other approaches underline the significance of such general clauses. Such provisions relate to the social function of the law of property, so that the balance between individual interest and general interest could be sustained. It is underlined that the legal structures analised, although used in PRL legal system, may be applied in the social, legal construction of law property that appears in social Catholic Church doctrine (applied on the Constitution of RFN as well). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo własności; Regulacje prawne; Klauzula generalna

EN

Ownership; Legal regulations; General clause

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2016
• Tom: 63
• Numer: nr 2
• Strony: 117--134

Twórcy

autor

Zbigniew Władek

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Dybowski T., Zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa a prawo własności, "Nowe Prawo" 1967, nr 6.
• Gniewek E., Granice prawa własności, [w:] Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, t. 2, Warszawa 2013.
• Habdas M., Publiczna własność nieruchomości, Warszawa 2012.
• Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2003.
• Izdebski H., Interes publiczny a interes prywatny. Uwagi na tle legalnej definicji interesu publicznego w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, [w:] Interes publiczny a interes prywatny w prawie, red. T. Giaro, Warszawa 2012.
• Izdebski H., Prawo własności w planowaniu zagospodarowania przestrzeni, [w:] Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012.
• Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000.
• Leszczyński L., Właściwości posługiwania się klauzulami generalnymi w prawie prywatnym. Perspektywa zmiany trendu, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 1995, z. 3.
• Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Kraków 2002.
• Matusik G., Własność urządzeń przesyłowych a prawa do gruntu, Warszawa 2011.
• Radwański Z., Czy klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa powinna określać treść prawa własności, [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.
• Radwański Z., Zieliński M., Uwagi de lege ferenda o klauzulach generalnych w prawie prywatnym, "Przegląd Legislacyjny" 2001, nr 2.
• Rudnicki S., Rudnicki G., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2011.
• Safjan M., Klauzule generalne w prawie cywilnym (przyczynek do dyskusji), "Państwo i Prawo" 1990, z. 11.
• Stelmachowski A., Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998.
• Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 8 marca 2006 r., III CZP 105/05.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121).
• Władek Z., Podstawy etyki życia gospodarczego w katolickiej myśli społecznej, Warszawa 2012.
• Władek Z., Własność prywatna w doktrynie społecznej Kościoła katolickiego XX wieku, Warszawa 2012.
• Wyrok SN z dnia 3 października 2000 r., I CKN 287/00.
• Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2007 r., III CSK 431/06l.
• Wyrok SN z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 594/08.
• Wyrok TK z dnia 25 maja 1999 r., SK 9/98, http://otk.trybunal.gov.pl/orzeczenia/otk.htm [dostęp: 10.03.2016].
• Zaradkiewicz K., Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013.
• Zieliński T., Klauzule generalne w nowym porządku konstytucyjnym, "Państwo i Prawo" 1997, z. 11-12.

Identyfikatory

DOI

10.17951/g.2016.63.2.117