Dwa warszawskie adresy Karola Adamieckiego z historycznym paradoksem w tle

• Autorzy: Tomasz Ochinowski

Warianty tytułu

Two Warsaw Addresses of Karol Adamiecki with Historical Paradox in the Background

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł stanowi propozycję autorskiego zmierzenia się z paradoksem historycznym pośrednio zasugerowanym w 1972 roku przez Daniela A. Wrena. Paradoks ten opiera się na stwierdzeniu, iż diagram Gantta spopularyzowany przez Wallace'a Clarka legł u podstaw europejskiego "ruchu produktywności", a ruch ten był traktowany na "starym kontynencie" jako eksport idei z USA mimo znacznie wcześniejszych działań Adamieckiego. Przyczynek do wyjaśnienia wspomnianego paradoksu, stanowiący treść artykułu, jest ujęty jako przejaw przypominania organizacyjnego. Artykuł zawiera rekonstrukcję działań konsultacyjnych Adamieckiego w warszawskich firmach "Lilpop" i "Rudzki" na początku XX wieku oraz opisuje aktywność Clarka w Polsce międzywojennej. Dyskutowane są również relacje Clark-Adamiecki. Konkluzja artykułu zakłada, iż wrenowski paradoks historyczny ma naturę przede wszystkim historiograficzną, wynika z zapomnienia badaczy o roli Polski międzywojennej jako liderze nowoczesnego zarządzania w Europie.(abstrakt oryginalny)

EN

The article is a proposal to analyze the historical paradox, which was suggested indirectly in 1972 by Daniel A. Wren, that Gantt diagram, which was popularized by Wallace Clark has played a role as the foundation for a European "productivity movement". The movement was treated on the "old continent" as the export of US ideas, despite much earlier activities of Adamiecki. Contribution to this paradox explanation, which is the content of the article, is treated as a symptom of organizational recalling. The article presents a reconstruction of the consulting activities of Adamiecki in Warsaw companies, "Lilpop" and "Rudzki" at the beginning of the twentieth century and the activity of Clark in the interwar Poland. The Clark-Adamiecki relations are also discussed. The conclusion of the article assumes that Wrens's historical paradox has historiographical "nature". Basically, the researchers have forgotten the role of interwar Poland as a leader of modern management in Europe.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia nauk organizacji i zarządzania; Ekonomiści; Historia myśli ekonomicznej

EN

Organization and management science history; Economists; History of economic thought

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Zarządzanie
• Rocznik: 2016
• Tom: 6
• Numer: nr 277
• Strony: 35--92

Twórcy

autor

Tomasz Ochinowski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Amerykanizacja przemysłu. Ze świata, "Kurjer Warszawski", 17.03.1928, s. 7.
• Amatori F., Colli A., Business History, Routledge, New York 2011.
• Arct S., Nie wolno niszczyć warsztatów pracy, "Tygodnik Handlowy" 1931, nr 3, s. 2.
• Badanie stanu przemysłu polskiego przez P. Wallace Clarka, "Gazeta Handlowa" 1930, nr 139, s. 4.
• Baldwin Locomotive Works, http://www.american-rails.com/baldwin-locomotive-works.html [dostęp: 7.07. 2016].
• Bartnicka J., Źródła inspiracji powieści Korczaka: Bankructwo Małego Dżeka i Kiedy znów będę mały, "Midrasz" 2016, nr 3, s. 38-44, pierwodruk: "Przegląd Humanistyczny" 1989, nr 8/9.
• Billig M., "Poznawcze aspekty uprzedzeń". Henri Tajfel a psychologia dogmatyzmu, tłum. M. Szymonik, "Problemy Zarządzania" 2006, nr 1, s. 26-47.
• Boorstin J.D., Amerykanie. Fenomen demokracji, tłum. J. Kozak, Bellona i WAiF, Warszawa 1995.
• Ciuk S., Kostera M., Drinking from the Waters of Lethe: A Tale of Organizational Oblivion, "Management Learning" 2010, No 41, s. 187-204.
• Czech A., Solidaryzm - światopoglądem twórców nauki organizacji i zarządzania [w:] S. Partycki (red.), Religia a gospodarka. Suplement, WN KUL, Lublin 2005, s. 59-64.
• Czech A., Organizator Adamiecki - przedsiębiorca Wierzbicki: role przeciwstawne czy uzupełniające? [w:] Zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach nowej gospodarki, K. Lisiecka, A. Czech (red.), "Studia Ekonomiczne", nr 47, AE, Katowice 2007, s. 149-160.
• Czech A., Hoover for Poland and Polish Managerial Community, "Journal of Economics & Management" 2007, Vol. 3, s. 57-59.
• Czech A., Karol Adamiecki a Zakłady Ostrowieckie, "Zeszyty Naukowe Wydziałowe. Nauki o Zarządzaniu - u Początków i Współcześnie" 2012, nr 118, s. 68-69.
• Czech A., Menedżerowie polscy doby industrializacji, "Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomice, Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach" 2013, nr 17, s. 73-85.
• Czech A., Fabryki parowozów w Polsce - wkład przedstawicieli nauk o zarządzaniu w ich powstanie, funkcjonowanie i rozwój [w:] M. Kapias, D. Keller (red.), Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918-1989, Muzeum w Rybniku, Rybnik 2015, s. 202-215.
• Czech A., Lutosławscy - wkład w naukowe zarządzanie, maszynopis 2016.
• Domański R., Głos w dyskusji. Uwagi [w:] J. Kazimierski, R. Kołodziejczyk, Ż. Kormanowa, H. Rostkowska (red.), Wielkie zakłady przemysłowe Warszawy, PWN, Warszawa 1978, s. 319-321.
• Down S., A Historiographical Account of Workplace and Organizational Ethnography, "Journal of Organizational Ethnography" 2012, No 1, s. 72-82.
• Drecki J., Organizacja pracy, produkcji i zbytu, jako przedmiot zainteresowania pracowniczych związków zawodowych, "Praca i Opieka Społeczna" 1926, z. I i II, s. 189-201.
• Dyboski R., Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Wrażenia i refleksje, Książnica- Atlas, Lwów-Warszawa 1930.
• Gergen K.J., Świat relacji, tłum. A. Chrzanowska, "Charaktery" 2013, nr 8, s. 84.
• Graham M.B.W., Entrepreneurship in the United States, 1920-2000 [w:] D.S.J. Landes, J. Mokyr, W.J. Baumol (eds.), The Invention of Enterprise: Entrepreneurship from Ancient Mesopotamia to Modern Times, Princeton University Press, Princeton 2010, s. 401-442.
• Haan M. von (eds.), The Instalation of Scientific Management in the Railway Car Plant of Messrs. Lilpop, Rau &Loewenstein, Warsaw, Poland, International Management Institute Unpublished Report, Geneva 1933, materiał archiwalny biblioteki Uniwersytetu Harvarda USA.
• Hoopes J., Corporate Dreams, Rutgers University Press, New Brunswick 2011.
• Hoopes J., False Prophets: The Gurus Who Created Modern Management and Why Their Ideas Are Bad for Business Today, Perseus, Cambridge, MA [Oxford] 2003.
• Jacques R.S., History, Historiography and Organization Studies: The Challenge and the Potential, "Management & Organizational History" 2006, No 1, s. 31-49.
• Jajszczak A., Fabryka Urządzeń Dźwigowych w Mińsku Mazowieckim w latach 1945- 1960: Okoliczności powstania: Konstanty Rudzki, "Rocznik Mińsko-Mazowiecki" 2011, nr 19, s. 107-190.
• Jakubowski J. (przewodn. Komitetu Red.), Rocznik polskiego przemysłu i handlu, Editeurs- Publisher-Velrag: Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.
• Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, KeyText, Warszawa 2010.
• Karski J., Przegląd ekonomiczny. Zwrot w konjunkturze ekonomicznej, "Przegląd Socjaldemokratyczny" 1910, nr 19, s. 67-78.
• Kipping M., American Consulting Companies in Western Europe, 1920 to 1990: Products, Reputation and Relationships, "The Business History Review" 1990, No 2, s. 190-220.
• Kociatkiewicz J., Kostera M., Zarządzanie humanistyczne. Zarys programu, "Problemy Zarządzania" 2013, nr 4, s. 9-19.
• Kolendo J., Zarys historii Fabryki Urządzeń Dźwigowych w Mińsku Mazowieckim, Warszawa 1965 (powielane).
• Kolendo J., Przedsiębiorstwo "K. Rudzki i SKA" w latach 1858-1900. Ewolucja jego form organizacyjno-prawnych [w:] Warszawa w XIX wieku 1795-1918, z. 2, Warszawa 1971, s. 61-94.
• Kolendo J., Zakłady K. Rudzkiego i ich załoga w latach 1858-1914 [w:] J. Kazimierski, R. Kołodziejczyk, Ż. Kormanowa, H. Rostkowska (red.), Wielkie zakłady przemysłowe Warszawy, PWN, Warszawa 1978, s. 301-317.
• Komorowski S.M., O Lilpopie i lilpopiakach 1918-1944-... [w:] B. Orłowski, J. Piłatowicz (red.), Inżynierowie polscy w XIX i XX wieku, t. II: Technika i przemysł, PTHT, Warszawa 1994, s. 232-276.
• Kopczyński M., Ludzie i technika. Szkice z dziejów cywilizacji przemysłowej, Mówią Wieki, Warszawa (b.r.w.).
• Kormanowa Ż., Podsumowanie [w:] J. Kazimierski, R. Kołodziejczyk, Ż. Kormanowa, H. Rostkowska (red.), Wielkie zakłady przemysłowe Warszawy, PWN, Warszawa 1978, s. 809-831.
• Kostera M., Organizations and Archetypes, Edward Elgar, Cheltenham 2012.
• Kostera M., Nierenberg M. (red.), Komunikacja społeczna w zarządzaniu humanistycznym, WZ i KS UJ, Kraków (w druku).
• Koziar J., Projekt systemu własności pracowniczej w nawiązaniu do Polskiej Spółki Pracowniczej "GAZOLINA" i amerykańskich ESOP-ów [w:] Spółdzielczość i akcjonariat pracowniczy jako elementy bezpieczeństwa społecznego i trwałego rozwoju, Krajowa Rada Spółdzielcza i Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, Warszawa 2009, s. 26-36.
• Lutosławski Z., Przykład organizacji zakładu przemysłowego, cz. I i II, Księgarnia Wł. Wilak w Poznaniu, Kraków-Poznań-Warszawa 1946/1947.
• Łukasiak A., Była taka fabryka: historia Zakładów "Rudzki i Spółka", "Rocznik Mińsko- Mazowiecki" 2009, nr 17, s. 49-62.
• Mee J.F., Pioneers of Management, "Advanced Management - Office Excecutive" 1962, October, s. 26-29.
• Middleton D., Edwards D., Introduction [w:] D. Middleton, Edwards D. (eds.), Collective Remembering, SAGE Publications, London 1990, s. 1-22.
• Middleton D., Edwards D. (red.), Collective Remembering, SAGE Publications, London 1990.
• Misiurewicz M., Jestem zadowolony z liczby dwa, rozmawiał Ł. Kaniewski, "Rzeczpospolita. Plus Minus" 2016, nr 129, s. 34-35.
• Morawski W., Dzieje gospodarcze Polski, Difin, Warszawa 2010.
• Moris Ch., Giganci, tłum. T. Misiorek, Helion, Gliwice 2006.
• Na froncie pracy, "Nowiny Codzienne", 12.06.1933, s. 3.
• Ochinowski T., Tradycje przedsiębiorczości jako źródło kapitału kulturowego organizacji, WNWZ UW, Warszawa 2013.
• Ochinowski T., Historia organizacyjna jako przestroga na przykładzie rekonstrukcji trzech opowieści o specyficznych karierach zawodowych w latach stalinowskich [w:] M. Żemigała (red.), Horyzonty współczesnego zarządzania. Księga z okazji jubileuszu profesora Jerzego Bogdanienki, WN WZ UW, Warszawa 2016, s. 475-494.
• Ochinowski T., Jak rozmawiać z przeszłością, by wzbogacić komunikację w teraźniejszości, czyli o pożytkach z historiografii organizacji [w:] M. Kostera, M. Nierenberg (red.), Komunikacja społeczna w zarządzaniu humanistycznym, WZ i KS UJ, Kraków (w druku).
• O nadużycia przy budowie mostów, "Kurier Warszawski", 14 lutego 1911 r., nr s. nieczytelny.
• Organizacja naukowa w przemyśle, "Gazeta Bankowa" 1926, nr 24, s. 604-605.
• Orłowski B., Technika, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999.
• Orłowski B., Powszechna historia techniki, Mówią Wieki, Warszawa 2010.
• Ostaszewski W., Rys historyczny Zakładu Odlewnictwa Politechniki Warszawskiej, "Prace Instytutu Technologii Materiałowych", Instytut Technologii Materiałowych, Wydział Technologii Produkcji, Politechnika Warszawska, Warszawa 2007, s. 7-10.
• Piątkowski A., Polish Engineers and Technicians Circles as a Laboratory of Karol's Adamiecki Business Consulting and Organizational Activities, [artykuł w trakcie oprac. red.].
• Pleznar Ł.A., Hollywood pod znakiem Wielkiego Kryzysu [w:] T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska (red.), Historia kina. Tom 2. Kino klasyczne, Univeristas, Kraków 2011, s. 73-133.
• Pustuła Z., Udział Towarzystwa "Lilpop, Rau i Loewenstein" w realizacji dostaw dla armii carskiej, "Rocznik Warszawski" 1961, t. II, s. 135-163.
• Pustuła Z., Początki kapitału monopolistycznego w przemyśle hutniczo-metalowym Królestwa Polskiego (1882-1900), PWN, Warszawa 1968.
• Pustuła Z., Typy zakładów i przedsiębiorstw w przemyśle metalowym Warszawskiego Okręgu Przemysłowego (1870-1913) [w:] I. Pietrzyk-Pawłowska (red.), Zakłady przemysłowe w Polsce XIX i XX wieku. Studia i materiały, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 68-83.
• Pustuła Z., Stalownia Warszawska na Pradze [w:] J. Kazimierski, R. Kołodziejczyk, Ż. Kormanowa (red.), Przewodnik po warszawskich zakładach przemysłowych, 1800-1960. Zeszyt próbny, Komisja Badania Historii Zakładów Przemysłowych m. st. Warszawy, Warszawa 1971, s. 68-77.
• Pustuła Z., Z dziejów zakładów Lilpopa [w:] Dzieje Woli, Warszawa 1974, s. 137-160.
• Pustuła Z., Akcyjne Towarzystwo Przemysłowe Zakładów Mechanicznych Lilpop, Rau i Loewenstein S.A. [w:] A. Mączak i in. (red.), Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1954 roku, t. I, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981, s. 13-14.
• Pustuła Z., Evansovie [w:] A. Mączak i in. (red.), Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1954 roku, t. I, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981, s. 164.
• Pustuła Z., Lilpop Stanisław [w:] A. Mączak i in. (red.), Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1954 roku, t. I, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981, s. 164, 418.
• Pustuła Z., Towarzystwo Przemysłu Metalowego K. Rudzki i Ska S.A. [w:] A. Mączak i in. (red.), Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1954 roku, t. II, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981, s. 413.
• Pustuła Z., Z dziejów warszawskiego przemysłu budowy maszyn (1818-1939), "Kalendarz Warszawski 89" KAW, Warszawa 1989, s. 83-107.
• Rowlinson M., Casey A., Hansen P.H., Mills A.J., Narratives and Memory in Organizations, "Organization" 2014, No 4, s. 441-446.
• Rowlinson M., Booth Ch., Clark P., Delahayei A., Procter S., Organization Studies. Social Remembering and Organizational Memory, "Organization Studies" 2010, No 31, s. 69-87, s. 71.
• Shotter J., The Social Construction of Remembering and Forgetting [w:] D. Middleton, D. Edwards (eds.), Collective Remembering, SAGE Publications, London 1990, s. 120-138.
• Siekierski M., Memoirs of King Kong Director and War Hero at Hoover, http://www.hoover.org/news/memoirs-king-kong-director-and-war-hero-hoover [11.07.2016].
• Skład Komisji prof. Kemmerera, "Kurjer Warszawski", 5.07.1926, s. 8.
• Skodlarski J., Historia gospodarcza, WN PWN, Warszawa 2012.
• Skowroński A., Istota i przedmiot nauki o przedsiębiorstwie, Księgarnia Wł. Wiłak, Poznań 1948.
• Sprawozdanie Zarządu z roku 1932 Towarzystwa Przemysłowego Zakładów Mechanicznych "Lilpop, Rau i Loewenstein" Spółka Akcyjna w Warszawie, 30 maja 1933, APW kięga hip. 2095, sygnatura 7.
• "Starachowice" i "Ursus" w rękach rządu. O zmianie kierunku polityki Banku Gospodarstwa Krajowego, "Tygodnik Handlowy", 7.10.1927, s. 2.
• Ströter H.G., Americanization of the European Economy: A Current Survey of American Economic Influence in Europe since the 1800s, Springer US, New York 2005.
• Tarasiewicz K., Cały wiek w Warszawie, VEDA, Warszawa 2010.
• Wieczorkiewicz B., Gwara warszawska dawniej i dziś, PIW, Warszawa 1996.
• Wieleżyński L., Wspólna praca, wspólny plon: życie i dzieło mądrego człowieka, Szyld, Kraków 1998.
• Wierzbicki A., Poczet historyków polskich, Nauka i Innowacje, Poznań 2014.
• Wizyta P. Wallace Clarka w Warszawie, "Kurjer Warszawski", 7.04.1930, s. 15.
• Wood J.C., Wood M.C., F.W. Taylor: A Critical Evolution in Business and Management, Routledge, London 2002.
• Wrege Ch.D. i in., The International Management Institute and Political Opposition to Its Efforts in Europe, 1925-1934, "Business and Economic History" 1986, Vol. 16, s. 249-264.
• Wren D.A., The Evolution of Management Thought, The Ronald Press Company, New York 1972.
• Wren D.A., Implementing the Gantt Chart in Europe and Britain: The Contributions of Wallace Clark, "Journal of Management History" 2015, 21(3), s. 309-32.
• Wyjazd P. Wallace Clarka, "Gazeta Handlowa", 21.06.1930, s. 1.
• Zaborowski J., Nasze Stany Kochane, "Rzeczpospolita. Plus Minus" 2016, nr 28, s. 4-7.
• Zamoyski A., Warszawa 1920, tłum. M. Ronikier, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009.
• Zgon Prezesa Leopolda Kotowskiego... "Codzienna Gazeta Handlowa", 17.10.1935, s. 3.
• Z pobytu p. profesora Kemmerera, Kronika Polityczna, "Kurjer Warszawski", 11.07.1926, s. 15.