Zróżnicowanie w dostępie do onkologicznych usług zdrowotnych w województwach Polski

• Autorzy: Justyna Kujawska

Warianty tytułu

The Variation in Access to Oncological Treatments in the Polish Provinces

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nowotwory złośliwe to druga w kolejności przyczyna śmiertelności na świecie. Liczba zachorowań na raka w ostatniej dekadzie wzrosła. W Polsce występują trudności w dostępie do lecznictwa onkologicznego. Pierwszą trudnością jest zbyt długi czas oczekiwania na wizytę u specjalisty. Kolejna to nieskuteczna diagnostyka, która powoduje, że nowotwór jest wykrywany w zaawansowanym stadium. Pochodną tych problemów jest rozmieszczenie ośrodków onkologicznych, przede wszystkim w dużych miastach, co powoduje długi czas dojazdu do punktu ambulatoryjnych świadczeń onkologicznych. Następną trudnością w dostępności jest organizacja systemu opieki zdrowotnej oparta na limitowaniu liczby udzielanych świadczeń. Celem opracowania jest wskazanie nierówności w dostępie do usług onkologicznych (w tym radioterapii) w województwach z wykorzystaniem metody DEA. Wyniki badań pokazują duże zróżnicowanie w dostępie do posiadanych zasobów osobowych i rzeczowych związanych z onkologiczną opieką zdrowotną. W województwie opolskim jest prawie 5 razy mniej lekarzy niż w mazowieckim, a koszty lecznictwa onkologicznego są dwa razy niższe. Częściowym rozwiązaniem poprawiającym sprawność opieki onkologicznej jest rezygnacja z kosztownych usług stacjonarnych na rzecz zwiększenia udziału usług realizowanych w formie ambulatoryjnej lub opieki jednodniowej. Z zastosowanego modelu DEA wynika, że w pełni efektywne województwa pod względem dostępu do opieki onkologicznej to: lubuskie, opolskie i podlaskie. W województwach tych są najniższe koszty jednostkowe na pacjenta. Należy jednak pamiętać, że wczesne wykrycie nowotworu i skuteczna terapia powodują niższe koszty bezpośrednie i pośrednie absencji chorobowej. (abstrakt oryginalny)

EN

Malignant neoplasms are the second leading cause of death in the world. The number of cancer cases in the last decade has increased significantly. In Poland there are difficulties in access to the oncological treatment. The first difficulty is too long time for a visit for medical specialist. Another is the ineffective diagnostic, which causes the cancer is detected at an advanced stage. Moreover, in Poland, we have the distribution of medical centers primarily in large cities only and long travel time to the point outpatient cancer services. Another difficulty in accessibility is the poor organization of the health care system, based on limited number of services provided. The aim of the study is to identify differences in access to cancer services (including radiotherapy) in Polish provinces using the DEA method. The results show wide variation in access to personal and tangible resources associated with oncological health. In the Opole province is almost 5 times less doctors than in the Mazowieckie but the oncology treatment costs are two times lower. Solution for improving the efficiency of cancer care is to give up costly fixed-line services in favor of increasing the share of services provided in the form of outpatient or day-care. DEA model shows that the most effective province in terms of access to cancer care are: Lubuskie, Opole and Podlasie. These provinces have lowest unit costs per patient. Note, however, that early detection of cancer and effective therapy contribute to incur lower direct and indirect costs of sickness absence. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Usługi medyczne; Opieka zdrowotna; Analiza porównawcza; Województwo

EN

Medical services; Health care; Comparative analysis; Voivodship

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2016
• Numer: z. nr 48
• Strony: 246--255

Twórcy

autor

Justyna Kujawska

• Politechnika Gdańska

Bibliografia

• Aday L.A., Andersen R., 1974, A framework for the study of access to medical care, "Health Services Research", Vol. 9, s. 208-220.
• Andersen R.M., 1995, Revisiting the Behavioral Model and Access to Medical Care: Does It Matter?, "Journal of Health and Social Behavior", Vol. 36 (March), s. 1-10, http://dx.doi.org/10.2307/2137284.
• Battersby J., Flowers J., Harvey I., 2004, An alternative approach to quantifying and addressing inequity in healthcare provision: access to surgery for lung cancer in the east of England, "Journal of Epidemiology & Community Health", Vol. 58, is-sue 7, s. 623-625, http://dx.doi.org/10.1136/jech.2003.013391.
• Charnes A., Cooper W.W., Thrall R.M., 1991, A Structure for Classifying and Charac-terizing Efficiency and Inefficiency in Data Envelopment Analysis, "The Journal of Productivity Analysis", Vol. 2, s. 197-237, http://dx.doi.org/10.1007/bf00159732.
• Cooper W.C., Seiford L.M., Zhu J.Z., 2011, Handbook on Data Envelopment Analysis, Springer, New York, 2011, http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4419-6151-8.
• CSDH, 2008, Closing the gap in a generation: health equity through action on the social determinants of health. Final Report of the Commission on Social Determinants of Health, Geneva, World Health Organization, http://dx.doi.org/10.11606/issn.2316-9044.v10i3p253-266.
• Gautam S., Li Y., Johnson T.G., 2014, Do alternative spatial healthcare access measures tell the same story?, "GeoJournal", Vol. 79, s. 223-235, http://dx.doi.org/ 10.1007/s10708-013-9483-0.
• Gulliford M., Figueroa-Munoz J., Morgan M., Hughes D., Gibson B., Beech R., Hudson M., 2002, What does access to health care mean?, Vol. 7, No. 3, s. 186-188, http://dx.doi.org/10.1258/135581902760082517.
• GUS, 2014, Roczniki Statystyczne Województw, Wojewódzkie Urzędy Statystyczne.
• Guzik B., 2009, Podstawowe modele DEA w badaniu efektywności gospodarczej i społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Hart J.T., 1971, The inverse care law, "The Lancet", Vol. 297, issue 7696, s. 405-412, http://dx.doi.org/10.1016/s0140-6736(71)92410-x.
• Javanparast S, Ward PR, Carter SM, Wilson CJ, 2012, Barriers to and facilitators of colorectal cancer screening in different population subgroups in Adelaide, South Australia, "The Medical Journal of Australia", Vol. 196, No. 8, s. 521-523, http://dx.doi.org/10.5694/mja11.10701.
• Jehu-Appiah C., Sekidde S., Adjuik M., Akazili J., Almeida S,D. Nyonator F., Baltussen R., Asbu E.Z., Kirigia J.M., 2014, Ownership and technical efficiency of hospitals: evidence from Ghana using data envelopment analysis, Cost Effectiveness and Re-source Allocation, Vol. 12, No. 9, http://www.resourceallocation.com/content/ 12/1/9 (stan na dzień 15 czerwca 2015 r.), http://dx.doi.org/10.1186/1478-7547-12-9.
• Levesque J.F., Harris M.F., Russell G., 2013, Patient-centred access to health care: conceptualising access at the interface of health systems and populations, "International Journal for Equity in Health", Vol. 12, No. 18, http://www.equity healthj.com/content/12/1/18 (stan na dzień 5 listopada 2014 r.), http://dx.doi.org/10.1186/1475-9276-12-18.
• Luengo-Fernandez R., Leal J., Gray A., Richard Sullivan R., 2013, Economic burden of cancer across the European Union: a population-based cost analysis, "The Lancet Oncology", Vol. 14, No. 12, s. 1165-1174, http://dx.doi.org/10.1016/s1470-2045 (13)70442-x.
• Meyer S.B., Luong T.C.N., Mamerow L., Ward P.R., 2013, Inequities in access to heal-thcare: analysis of national survey data across six Asia-Pacific countries, "BMC Health Services Research", Vol. 13, No. 238, http://www.biomedcentral.com/1472-6963/ 13/238 (stan na dzień 5 listopada 2014 r.), http://dx.doi.org/10.1186/1472-6963-13-238.
• Ministerstwo Zdrowia, 2014, Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia, Centrum Systemów Informacyjnych ochrony Zdrowia, Warszawa.
• OECD, 2010, Health care systems: Getting more value for money, OECD Economics Department Policy Notes, No. 2.
• Peters D.H., Garg A., Bloom G., Walker D.G., Brieger W.R., Rahman M H., 2008, Poverty and Access to Health Care in Developing Countries, Annals of the New York Academy of Sciences, Vol. 1136, s. 161-171, http://dx.doi.org/10.1196/annals. 1425.011.
• Stan dostępności do leczniczych świadczeń onkologicznych w Polsce - analiza i rekomendacje, 2015, http://dostepnosc.onkologiczna.pl/ (stan na dzień 20 sierpnia 2015 r.).
• Systemy opieki onkologicznej w wybranych krajach, 2014, Ernst&Young, Warszawa.
• Ward P.R, Noyce P.R, St Leger A.S., 2007, How equitable are GP practice prescribing rates for statins?: an ecological study in four primary care trusts in the North West of England, "International Journal for Equity in Health", Vol. 6, issue 2, http://www.equityhealthj.com/content/6/1/2 (stan na dzień 20 sierpnia 2015 r.). http://dx.doi.org/10.1186/1475-9276-6-2.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2016.4.17