Rozważania nad istotą klastrów

• Autorzy: Cezary Główka

Warianty tytułu

Clusters as an economic phenomenon

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Popularność pojęcia klaster znacznie przerosła wiedzę o tym zjawisku. Celem artykułu jest przedstawienie tego fenomenu gospodarczego, zgodnie z definicją zaproponowaną przez twórcę koncepcji klastra - Michaela Portera. W artykule przywołano przykłady definicji klastra pochodzące z różnych prac badaczy tego zjawiska i skomentowano zgodność tych definicji ze źródłami. Rozważania o relacjach w środowisku klastrowym, przyczynach powstawania i dynamice rozwoju klastra, służą lepszemu zrozumieniu istoty tego zjawiska. Opierając się na metodzie pogłębionych krytycznych studiów literaturowych, autor przedstawia podstawowe elementy koncepcji klastra Michaela E. Portera, a także jej zalety, polegające na elastyczności jej stosowania i wykorzystania przy tworzeniu strategii rozwoju gospodarczego. Ta elastyczność stwarza jednak problemy związane z wychodzeniem poza ramy wyznaczone przez jej twórcę. Mnogość definicji i metod identyfikacji klastrów daje duże możliwości ich stosowania, lecz także duże problemy standaryzacyjne. Wzrost popularności klastrów wynika z tego, że są one coraz ważniejszym instrumentem stymulacji rozwoju gospodarczego, konieczne jest więc uporządkowanie chaosu, który wkradł się do stosowania koncepcji klastrów przez nadużycie jej elastyczności. Artykuł jest próbą uporządkowania dyskusji o klastrze, przez wskazanie w jego definicji najistotniejszych cech, z których wynika, że jest to samoistnie powstające w gospodarce zjawisko. (abstrakt oryginalny)

EN

This article explores the notion of business clusters as defined by American economist Michael E. Porter. The phenomenon of clustering is gaining popularity. However, the concept is often misused, which results from an imprecise interpretation of Porter's definition of the cluster. On the basis of an in-depth critical literature review, several definitions of the cluster used by researchers are discussed in reference to Porter's definition. Moreover, the main tenets of the cluster concept are presented with a focus on its flexibility. The multitude of cluster definitions and identification methods allows for a wide range of applications. However, it hinders standardization. The article investigates the excessive and inconsistent use of the cluster concept resulting from the flexibility of Porter's definition. It also aims to identify the most important features of clusters as defined by Porter. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Koncepcja klastrów; Analiza działalności gospodarczej; Identyfikacja produktu

EN

Cluster conception; Economic activity analysis; Product identification

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 5
• Strony: 91--113

Twórcy

autor

Cezary Główka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, doktorant

Bibliografia

• Andersson T., Schwaag-Serger S., Sörvik J., Wise Hansson E. [2004], The Cluster Policies Whitebook, IKED-International Organisation for Knowledge Economy and Enterprise Development, Malmö.
• Belussi F., Caldari K. [2009], At the Origin of the Industrial District: Alfred Marshall and the Cambridge School, "Cambridge Journal of Economics", vol. 33, no. 2, s. 335-355, Cambridge.
• Boosting Innovation: The Cluster Approach [1999], OECD, Paryż.
• Cooke P. [2002], Knowledge Economics. Clusters. Learning and Cooperative Advantage, Routledge, London.
• Den Hertog P., Malta S. [1999], The Emerging Information and Communication Cluster in the Netherlands, w: OECD Proceeding, Boosting Innovation: The Cluster Approach, Paryż.
• Devereux M., Griffith R., Simpson H. [1999], The Geographical Distribution of Production Activity un UK, Institute for Fiscal Studies Working paper, W99/26, London.
• Dijk M. P. van, Sverisson Á. [2003], Enterprise Clusters in Developing Countries: Mechanism of Transitions and Stagnation, "Entrepreneurship & Regional Development", vol.15, July-September.
• Doeringer P., Tekla D. [1995], Business Strategy and Cross-Industry Clusters, "Economic Development Quarterly", vol. 9, no. 3, s. 225-237.
• Domański R. [1972], Kształtowanie otwartych regionów ekonomicznych, PWN, Warszawa.
• Elison G., Glaser E. L. [1997], Geogrphic Concentration in U. S. Manufacturing Industries: A Dartboard Approach, "Journal of Political Economy", vol. 105, no. 51, Chicago, s. 889-927.
• Etzkowitz H. [2003], Innovation in Innovation: The Triple Helix of University-Industry-Government Relations, "Social Science Information", vol. 42, no. 3, SAGE Publication, London-Thousand Oaks-New Delhi.
• Etzkowitz H., Leydesdorff L. [1998], The Triple Helix as a Model for Innovation Studies, "Science and Public Policy", vol. 25, no. 3.
• Etzkowitz H., Ranga M. [2013], Triple Helix Systems: An Analitical Framework for Innovation Policy and Practice in the Knowledge Society, "Industry and Higher Education", vol. 27, no.4, s.237-262.
• European Comission [2002], Regional Cluster in Europa, Observatory of European SMEs, no. 3.
• Florida R. [2002], The Rise of the Creative Class: And How It's Transforming Works, Leisure, Community and Everyday Life, Basic Books, New York.
• Fromhold-Eisebith M., Eisebith G. [2005], How to Institutionalize Innovative Clusters? Comparing Explicit Top-down and Implicit Bottom-up Approaches, "Research Policy", vol.34, iss.8, s.1250-1268.
• Główka C. [2011], Inicjatywa klastrowa jako pośrednik w transferze wiedzy do mikroprzedsiębiorstw, w: Komercjalizacja wyników badań naukowych, a ośrodki transferu technologii, Ośrodek Przetwarzania Informacji - Instytut Badawczy, Warszawa, s. 19-32.
• Główka C. [2011a], Klaster Poligraficzno-Reklamowy w Lesznie. Doświadczenia pięciu lat działalności, Leszno. Opracowanie wykonane w projekcie konkursowym "Wielkopolskie klastry na rzecz innowacyjności - monografia" realizowane go w ramach projektu systemowego UMWW "Regionalne sieci innowacji i promocja innowacji w regionie" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, POKL, Działanie 8.2. Transfer wiedzy, Poddziałanie 8.2.2. Regionalne Strategie Innowacji.
• Główka C., Jankowska B. [2012], Koncepcja kreatywnej bezdomności i jej rola w rozwoju klastra kreatywnego - przypadek Klastra Poligraficzno-Reklamowego w Lesznie, Uniwersytet Szczeciński "Zeszyty Naukowe", nr 719, s. 121-135, KLASTRY - WIEDZA, INNOWACYJNOŚĆ, ROZWÓJ, red. J. Buko, M. Frankowska, Szczecin.
• Główka C., Jankowska B. [2014], A Cluster Initiative as an Effective Instrument for Building Partnerships Between Business and the Research and Development Sector - the Perspective of Polish Micro-Enterprises, w: Towards Greater Economic Competitiveness: Business Clusters and Cluster Policy in Lithuania and Poland, red.: M. Pietrzykowski, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 97-113.
• Godłów-Legiędź J. [2010], Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi?, C.H. Beck, Warszawa.
• Gorynia M., Jankowska B. [2008], Kastry a międzynarodowa konkurencyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
• Gupta V., Subramanian R. [2008], Seven Perspectives on Regional Clusters and the Case of Grand Rapids Office Furniture City, "International Business Review", vol. 17, no. 4, London, s. 371-384.
• Hoover E. M. [1937], Location Theory and the Shoe and Leather Industries, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
• IBnGR [2008], Identyfikacja potencjalnych klastrów na bazie analizy struktury gospodarki województwa pomorskiego, Gdańsk.
• Jankowska B. [2012], Koopetycja w klastrach kreatywnych. Przyczynek do teorii regulacji w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Johansson B. [1991], Economic Networks and Sefl-Organization, w: Regions Reconsidered, red. E. M. Bergman, G. Maier, F. Tödtling, Mansell, London.
• Karlsson Ch., Johnsson B., Stough R. [2005], Industrial Clusters and Inter-Firm Networks: An Introduction, w: Industrial Clusters and Inter-Firm Networks, red. Ch. Karlsson, B. Johnsson, R. Stough, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
• Kim S. [1995], Expansion of Markets and the Geogrphical Distribution of Economic Activities: The Trends in U. S. Regional Manufacturing Structure, 1860-1987, "Quarterly Journal of Economics", vol. 110, no. 4, s. 881-908.
• Kowalski A. M. [2013], Znaczenie klastrów dla innowacyjności gospodarki w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Krugman P. [1995], Development, Geography and Economic Theory, MIT Press, Cambridge, Mass.
• McCann P. [2001], Urban and Regional Economics, Oxford University Press, Oxford.
• Malmberg A., Sölvell Ö., Zander I. [1996], Spatial Clustering, Local Accumulation of Knowledge and Firm Competitiveness, "Geografiska Annaler Series B", vol. 78, no. 2, s. 85-97.
• Martin R., Sunley P. [2003], Deconstructing Clusters: Chaotic Concept or Policy Panacea? "Journal of Economic Geography", vol. 3, no. 1.
• Matusiak K. B. (red.) [2005], Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, PARP, Warszawa.
• Maurel F., Sédillot B. [1999], A Measure of Geographic Concentration in French Manufacturing Industries, "Regional Science and Urban Economics", vol. 29, no. 5, s. 575-604.
• OECD [1996], The Knowledge-Based Economy, Organization for Economic Co-operation and Development, OCDE/GD (96) 102, Paryż.
• Plawgo B. (red.) [2007], Raport. Rozwój struktur klastrowych w Polsce Wschodniej, Warszawa.
• Porter M. E. [1990], The Competitive Advantage of Nations, Free Press, New York.
• Porter M. E. [1998], On Competition, Harvard Business School, Boston.
• Porter M. E. [2001], Porter o konkurencji, PWE, Warszawa.
• Rabelotti R. [2004], How Globalization Affects Italian Industrial District: The Case of Breneta, w: Local Enterprises in the Global Economy, red. H. Schmitz, Edward Elgar, Massachusetts.
• Rosenfeld R. [1997], Bringing Business Clusters into the Mainstream of Economic Development, "European Planning Studies", vol. 5, no. 1.
• Schumpeter J. A. [1942], Capitalism, Socialism and Democracy, George Allen and Unwin, New York.
• Skawińska E., Zalewski R. I. [2009], Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjności i innowacyjności regionów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Sölvell Ö., Ketels C., Lindqvist G. [2008] Industrial Specialization and Regional Clusters in the Ten New EU Member States, "Competitiveness Review: An International Business Journal Incorporating Journal of Global Competitiveness", no. 18 (1-2), s. 104-130.
• Sölvell Ö., Lindquist G., Ketels Ch. [2003], The Cluster Initiative Greenbook, Ivory Tower, Sweden.
• Sölvell Ö., Lindquist G., Ketels Ch. [2009], Zielona księga inicjatyw klastrowych. Inicjatywy klastrowe w gospodarkach rozwijających się i w fazie transformacji, PARP, Warszawa.
• Sternberg R., Litzenberger T. [2004], Regional Clusters in Germany - Their Geography and Their Relevance for Entrepreneurial Activities, "European Planning Studies", vol. 12, iss.6, s. 767-791.
• Stępień B. (red.) [2011], Międzynarodowa kooperacja gospodarcza z polskiej perspektywy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• UNIDO [1999], SME Cluster and Network Development in Developing Countries: The experience of UNIDO, Private Sector Development Branch, Working Paper, no. 2, Wiedeń.
• World Bank [2009], Clusters for Competitiveness. A Practical Guide & Policy Implications for Developing Cluster Initiatives, World Bank, International Trade Department, Washington.