Trybunał Kompetencyjny po II wojnie światowej : o projekcie dekretu z 1947 r.

• Autorzy: Robert Jastrzębski

Warianty tytułu

The Competence Tribunal After the Second World War : About the Draft of a Decree of 1947

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule została przedstawiona problematyka dotycząca rozstrzygania sporów kompetencyjnych, jakie zachodzą między władzą wykonawczą a sądowniczą. Spory o atrybucję władz są związane z przyjętym w konstytucjonalizmie europejskim trójpodziałem władz. Początków rozstrzygania takich sporów przez odrębny organ należy szukać w epoce napoleońskiej, w uprawnieniach Rady Stanu. W prawie ustrojowym II Rzeczypospolitej wzorowano się na rozwiązaniach III Republiki Francuskiej. W związku z tym powołany został odrębny trybunał na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1925 r. o Trybunale Kompetencyjnym. Po II wojnie światowej miała miejsce próba reaktywacji trybunału, co wynikało z ówczesnej praktyki sądowej. Wynikiem prac w ówczesnym ministerstwie sprawiedliwości był projekt dekretu z 1947 r., który stanowił nowelizację ustawy z 1925 r. Dekret miał w praktyce przede wszystkim dostosować skład trybunału do zmienionej sytuacji polityczno-ustrojowej, jaka zaszła po 1945 r. w państwie polskim. (abstrakt oryginalny)

EN

The study concerns the issue of adjudication of competence disputes between the executive and judiciary. The notion of the competence dispute is usually associated with the tripartite system of separation of powers, widely adopted by the European constitutionalism. The origins of resolving such disputes by a specialised state body can be traced back to the Napoleonic era and its Council of State. Clearly, solutions adopted in the constitutional law of the Second Republic of Poland are based on those of the Third French Republic. As a result, a separate court, called the Competence Tribunal, was created by means of the Act of 25th November 1925 on the Competence Tribunal. After the Second World War, due to the contemporary judicial practice, an attempt to restore the aforementioned tribunal was made. The draft of a decree of 1947, being an intended amendment to the act of 1925, was the fruit of the labour of the then Ministry of Justice. The draft mainly aimed to adjust the composition of the tribunal to a new political situation which emerged in 1945 in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podział władz; Władza wykonawcza; Sądownictwo

EN

Distribution of power; Executive authority; Judicature

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2016
• Numer: Vol. 25, nr 3 Od prawa przeszłego do współczesnego : księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Witkowskiemu
• Strony: 363--373

Twórcy

autor

Robert Jastrzębski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Sprawiedliwości w Warszawie, sygn. 4832.
• Buszyński M., Obowiązujące normy Konstytucji Marcowej, ,,Gazeta Administracji" 1947, nr 11-12.
• Czarny P., Konstytucyjne spory kompetencyjne (wybrane zagadnienia teoretyczne), ,,Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2014, nr 2 (18).
• Działocha K., Trzciński J., Zagadnienie obowiązywania Konstytucji marcowej w Polsce Ludowej 1944-1952, Wrocław 1977.
• Goryszewski H., Sądownictwo kompetencyjne w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim, ,,Czasopismo Prawno-Historyczne" 1965, t. 17, z. 2.
• Izdebski H., Rada Administracyjna Królestwa Polskiego w latach 1815-1830, Warszawa 1978.
• Izdebski H., Sądownictwo administracyjne w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim do 1867 roku, ,,Czasopismo Prawno-Historyczne" 1974, t. 26, z. 2.
• Izdebski Z., Rewizja teorii podziału władz, ,,Państwo i Prawo" 1957, z. 11.
• Jastrzębski R., Między władzą wykonawczą a sądowniczą. Ewolucja rozstrzygania sporów kompetencyjnych na ziemiach polskich w XX i XXI wieku, ,,Z Dziejów Prawa" 2014, t. 7 (15).
• Jastrzębski R., Trybunał Kompetencyjny. Kolegium Kompetencyjne. Geneza - działalność - współczesność, Warszawa 2014.
• Jaworski W.L., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924.
• Klimów R., Trybunał Kompetencyjny, Lwów 1927.
• Komarnicki W., Ustrój państwowy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1934.
• Krzyżanowski K.M., Trybunał Kompetencyjny. Studjum z zakresu polskiego prawa publicznego, Warszawa 1924.
• Langrod J.S., Sprawa Trybunału Kompetencyjnego, ,,Śląsko-Dąbrowski Przegląd Administracyjny" 1946, nr 6.
• Litwin J., W sprawie mocy obowiązującej niektórych ustaw przedwojennych, ,,Palestra" 1957, nr 3.
• Małajny R.M., Zasada jedności władzy państwowej w ustroju socjalistycznym - prolegomena, ,,Studia Prawnicze" 1982, nr 3-4.
• Małe Konstytucje. Ustawy zasadnicze okresów przejściowych. 1919 - 1947 - 1992, red. R. Jastrzębski, M. Zubik, Warszawa 2014.
• Miszewski W., Konflikty kompetencyjne i sądownictwo kompetencyjne, [w:] Encyklopedja Podręczna Prawa Publicznego (konstytucyjnego, administracyjnego i międzynarodowego), red. Z. Cybichowski, t. 1, Warszawa 1930.
• Mycielski A., Polskie Prawo Polityczne (na drodze ku nowej Konstytucji), Kraków 1948.
• Okolski A., O sporach administracijnych. Rozprawa napisana w celu uzyskania stopnia Doktora Prawa i Administracji w Szkole Głównej Warszawskiej, Warszawa 1867.
• Pietrzak M., Państwo prawne w Konstytucji z 17 marca 1921 r., ,,Czasopismo Prawno-Historyczne" 1987, t. 39, z. 2.
• Rozmaryn S., Spory kompetencyjne w świetle Konstytucji (w sprawie realizacji art. 20 k.p.a.), ,,Państwo i Prawo" 1961, z. 3.
• Rozmaryn S., W jakim zakresie obowiązuje dziś Konstytucja z 17 marca 1921 roku, ,,Państwo i Prawo" 1948, z. 1.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 kwietnia 1927 r. w sprawie regulaminu Trybunału Kompetencyjnego (Dz.U., nr 42, poz. 373).
• Uchwała Krajowej Rady Narodowej z dnia 23 września 1946 r., ,,Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1946, nr 9-10.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U., nr 30, poz. 227).
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 44, poz. 267).
• Ustawa z dnia 25 listopada 1925 r. o Trybunale Kompetencyjnym (Dz.U., nr 126, poz. 897).
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U., nr 30, poz. 168).
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U., nr 4, poz. 8).
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U., nr 153, poz. 1271).
• Witkowski W., Sądownictwo administracyjne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 1807-1867, Warszawa 1984.
• Zamkowski W., Monteskiuszowska koncepcja podziału a socjalistyczna zasada jedności władzy państwowej, ,,Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego im. Bolesława Bieruta. Seria A" 1958, nr 15.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2016.25.3.363