Dekret z 27 lipca 1949 r. o nadzwyczajnym podatku od wzbogacenia wojennego

• Autorzy: Mirosław Kłusek

Warianty tytułu

The Decree of 27th July 1949 on the Exceptional Tax on Martial Enrichment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rząd komunistycznej Polski po II wojnie światowej w kwestii relacji złotego przedwojennego do złotego powojennego przy regulacji zobowiązań przyjął zasadę nominalizmu. Jedyny ujemny czynnik we wprowadzaniu zasady nominalizmu ustawodawca widział w niesłusznym wzbogaceniu się dłużnika. Ostatecznie miało temu przeciwdziałać wprowadzenie nadzwyczajnego podatku od niesłusznego wzbogacenia się dłużnika w przypadku spłaty długu w jego nominalnej kwocie. Politykę uspołecznienia w Polsce po II wojnie światowej marży dewaluacyjnej zapoczątkował dekret z 13 kwietnia 1945 r. o nadzwyczajnym podatku od wzbogacenia wojennego, który stanowił o opodatkowaniu na rzecz państwa wzbogacenia wojennego uzyskanego podczas okupacji. Dalszym krokiem do opodatkowania marży dewaluacyjnej w formie podatku od wzbogacenia był dekret z 27 lipca 1949 r. o zmianie dekretu z 13 kwietnia 1945 r. o nadzwyczajnym podatku od wzbogacenia wojennego. Podatek ten powstał w wyniku wprowadzenia zasady nominalizmu w spłacie zobowiązań pieniężnych (zaniechania waloryzowania przedwojennych i wojennych długów). Dekretowi podlegało wzbogacenie wynikające z regulacji zobowiązań powstałych przed 31 sierpnia 1944 r., a niewygasłych do 30 czerwca 1945 r. Dotyczyło to zarówno sytuacji, gdy zobowiązań nie spłacono, jak i przypadków ich uregulowania w okresie od 1 lipca 1945 r. na rzecz państwa, przedsiębiorstw samorządowych i państwowych, banków, instytucji kredytowych, zakładów ubezpieczeń, instytucji ubezpieczeń społecznych oraz innych wierzycieli, których np. zobowiązania pieniężne były lub miały zostać zabezpieczone hipoteką, były ustalone w księgach handlowych albo opierały się na ugodach, orzeczeniach sądowych bądź aktach notarialnych. W odróżnieniu od wcześniejszego dekretu o nadzwyczajnym podatku od wzbogacenia wojennego nowy nie zmierzał do osiągnięcia celów fiskalnych; jego zadaniem było prowadzenie "walki klasowej". (abstrakt oryginalny)

EN

Polish communist government after World War II applied the principle of nominalism in the issue of the relation of pre-war zloty to the post-war one in clearing the commitments. The only negative factor in the implementation of the principle of nominalism was seen in unjust enrichment of the debtor. Eventually, to counteract it, extraordinary tax on unjust enrichment of the debtor in the case of repayment of the debt in its nominal amount was introduced. The policy of socialization in Poland after World War II of the margin devaluation was begun by The Decree of 13 April 1945. It established an extraordinary tax on war enrichment to the state. A further step to tax margin devaluation in the form of a tax on enrichment was The Decree of 27 July 1949 amending the Decree of 13 April 1945 of the extraordinary tax on war enrichment. This tax was created as a result of introduction of the principle of nominalism in repayment of financial obligations (omission of valorized pre-war and war debts). The enrichment resulting from the clearance of commitments established before 31 August 1944 and not expired until June 30, 1945 was subjected to the Decree. It also concerned the situation when the commitment was not cleared, as well as the cases of its clearance in the period from 1 July 1945 to The State, enterprises, local and state banks, credit institutions, insurance companies, social security institutions and other creditors whose, for example, financial liabilities were or were to be secured by a mortgage, or were based on trading books or settlements, judgments or notary acts. Unlike the previous decree on the extraordinary tax on enriching, the new law did not seek to achieve the fiscal targets; its task was to conduct "class struggle". (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki; Instytucje kredytowe; Dewaluacja; Polityka podatkowa; Akt notarialny; Bezpodstawne wzbogacenie

EN

Taxes; Credit institution; Devaluation; Tax policy; Notarial act; Unjust enrichment

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2016
• Tom: 21 (XXI)
• Numer: nr 23 (2)
• Strony: 77--87

Twórcy

autor

Mirosław Kłusek

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• [1] Archiwum Akt Nowych: Ministerstwo Skarbu II; Urząd Rady Ministrów w Warszawie.
• [2] Białobrzeski J., Opodatkowanie gospodarki nieuspołecznionej (poza rolnictwem) i ludności, [w:] Finanse Polski Ludowej w trzydziestoleciu (1944-1973), Warszawa 1975.
• [3] Dziennik Urzędowy Ministerstwa Finansów 1951.
• [4] Dziennik Urzędowy Ministerstwa Skarbu 1949, 1950.
• [5] Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1945, 1949.
• [6] Jastrzębowski W., Gospodarka niemiecka w Polsce w latach 1939-1944, Warszawa 1946.
• [7] Kłusek M., Państwowy Bank Rolny w latach 1919 - 1949. Studium historyczno - prawne, Warszawa 2013.
• [8] Kołakowski S., Opodatkowanie gospodarki uspołecznionej poza rolnictwem, [w:] Finanse Polski Ludowej w latach 1944-1960, Warszawa 1964.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2016.hss.20