PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2016 | 21 (XXI) | nr 23 (2) | 89--101
Tytuł artykułu

Arcybiskup Ignacy Tokarczuk wobec ateizmu : zarys zagadnienia

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
The Archbishop Ignatius Tokarczuk to Atheism : Overview
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Artykuł prezentuje stosunek jednego z najwybitniejszych hierarchów Kościoła katolickiego w Polsce XX w., członka Rady Głównej Episkopatu Polski, metropolity przemyskiego abp. Ignacego Tokarczuka, do promowanego przez komunistyczne władze ateizmu. Jako ordynariusz diecezji przemyskiej duchowny ten odegrał szczególną rolę w przeciwdziałaniu ateizacji społeczeństwa poprzez swoją postawę i nauczanie pasterskie, będące rezultatem własnych doświadczeń życiowych, jak również wnikliwych studiów i przemyśleń. W pierwszym z wymienionych przypadków znaczną rolę odegrały przeżycia abp. Tokarczuka z okresu sowieckiej okupacji Lwowa w latach 1939 - 1941, kiedy to musiał się ukrywać, fałszować dokumenty. W drugim zaś studia nad genezą i rodzajami ateizmu podjęte na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Nauczanie duszpasterskie abp. Tokarczuka bardzo szybko zostało odnotowane przez Służbę Bezpieczeństwa za "godzące w podstawy prawne PRL". SB dostrzegała zaangażowanie abp. Tokarczuka w przeciwstawianie się ateizmowi (traktowanego przez niego jako promocja zakłamania i fałszu) w postaci głoszonych kazań uznawanych za "bezkompromisowe" oraz zakrojonego na szeroką skalę programu budownictwa sakralnego w diecezji przemyskiej. W artykule autor klasyfikuje zjawisko i charakter ateizmu stanowiącego integralną część ideologii marksistowskiej. Sprzeciwiając się tej doktrynie, abp Tokarczuk bronił ignorowanych przez komunistów w PRL praw ludzi wierzących. (abstrakt oryginalny)
EN
The article presents the attitude of one of the greatest hierarchies of the twentieth century of the Catholic Church in Poland, a member of the Central Council of the Polish Episcopate, Archbishop of Przemyśl, Ignacy Tokarczuk, towards atheism promoted by the communistic authorities. As the bishop of Diocese of Przemyśl, he played a special role in combating atheism in society by his approach and pastoral teaching, being the result of his own life experiences, but also thank to in-depth study and reflection. In the first of these cases, a significant role was played by Archbishops Tokarczuk's experience of the soviet occupation of Lviv between 1939 and 1941, when he hid and forged documents. In the second case, his studies of the origins and types of atheism done at the Catholic University of Lublin. His teachings were quickly summarised by the Security Service as "threatening to the legal basis of PRL". Security Service noticed Archbishop. Tokarczuk's involvement in the opposition to atheism (treated by him as promotion of deception and falsehood) in the form of sermons recognised as "uncompromising" and the large-scale program of religious architecture in the Diocese of Przemyśl. In the article author classifies the phenomenon and the nature of atheism, which is an integral part of the Marxist ideology. Opposed to this doctrine, Archbishop Tokarczuk has defended the rights of believers ignored by communists. (original abstract)
Rocznik
Tom
Numer
Strony
89--101
Opis fizyczny
Twórcy
  • Instytut Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie
Bibliografia
  • Instytut Teologiczny w Sandomierzu, Centrum Myśli i Dzieła ks. abp. Ignacego Tokarczuka, AT/0115 - t. K.P. (oryginały), Zasady życia społecznego, Kazanie bp. I. Tokarczuka, metropolity przemyskiego, podczas ingresu Biskupa Rzeszowskiego do miejscowej katedry dnia 11 kwietnia 1992 r., mps, k. 1, 2, 3- 4.
  • Instytut Teologiczny w Sandomierzu, Centrum Myśli i Dzieła ks. abp. Ignacego Tokarczuka, AT/0128 - t. K.P. (oryginały), V.Człowiek, Źródło godności ludzkiej, mps, k. 6.
  • Relacja ks. Józefa Sondeja, 17 I 2013 r.
  • Relacja ks. Mieczysława Szostaka z 27 II 2013 r.
  • Relacja ks. Stanisława Czenczka, 3 III 2015 r.
  • abp I. Tokarczuk, Boże zwycięstwo, "Studia Rzeszowskie" 2003/10, s. 141-142.
  • abp I. Tokarczuk, W starciu z totalitaryzmem, rozmowy przeprowadził T. Fredro-Boniecki, Paris 1994, s. 199.
  • abp Ignacy Tokarczuk. Trzeba oprzeć wszystko na prawdzie, wybór i oprac. P. Chmielowiec, M. Krzysztofiński,[w:] Niezłomni. Nigdy przeciw Bogu. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich, red. ks. J. Marecki, F. Musiał, Warszawa-Kraków 2007, s. 438-440.
  • abp Tokarczuk I., Kazania pod specjalnym nadzorem, wybór i wstęp L. Żbikowska, Marki-Struga 1998, s. 197.
  • abp Tokarczuk I.,Wytrwać i zwyciężyć, Paryż 1988, s. 204-205).
  • Buckley J. M., Ateizm w sporze z religią, Kraków 2009, s. 163, 164-165.
  • Do Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na ręce Premiera Józefa Cyrankiewicza w Warszawie, Gniezno, 28 VI 1968 r. [w:] abp I. Tokarczuk, Z przemyskiej "twierdzy", cz. 2, wstęp, opracowania, wywiady L. Żbikowska, Michalineum 1999, s. 170.
  • Dzwonkowski R, Kościół katolicki w ZSSR. Zarys historii,Lublin 1997, s. 59-104.
  • Garbarz A., Jakie państwo?,Materiały sesji naukowej, która odbyła się 10 czerwca 2005 r. w Rzeszowie,red. ks. A. Cypryś, ks. A. Garbarz, B. Szluz, Rzeszów 2005, s. 235.
  • Guranowski J., Istota i metody laicyzacji życia społecznego,[w:] Religia i laicyzacja. Materiały do studiowania zagadnień światopoglądowych i naukowego ateizmu, Łódź 1961, s. 224, 234-235.
  • Iwaneczko D., Krzysztofiński M., Konspiracja, opozycja i opór społeczny na Podkarpaciu w latach 1944-1989,[w:] Konspiracja i opór społeczny na Podkarpaciu w okresie PRL, red. J. Kurtyka, Przemyśl 2007, s. 17.
  • Krzysztofiński M., Postawa ks. abpa Ignacego Tokarczuka wobec komunizmu [w:]Historia bliższa ludziom. Prace ofiarowane księdzu profesorowi Janowi Kracikowi w 70. rocznicę urodzin, pod red. s. E. E. Wróbel CSFN, ks. R. Szczurowskiego, Kraków 2011, s. 207 - 213.
  • Krzysztofiński M., Uroczystości religijne z udziałem przedstawicieli Episkopatu Polski we wrześniu 1972 r. na terenie diecezji przemyskiej (Miejsce Piastowe, Stara Wieś, Dębowiec) w świetle materiałów Służby Bezpieczeństwa [w;] Super Omnia Veritas. Księga dedykowana Księdzu Profesorowi Tadeuszowi Śliwie w 90. Rocznicę urodzin i 50 - lecie pracy naukowej, red. ks. J. Wołczański przy współpracy ks. S. Nabywańca i bp. A. Szala. Lwów - Kraków 2015, s. 427.
  • Księdza Ignacego Tokarczuka Dziennik duchowy z lat 1959-1965 [w:] Super Omnia Veritas. Księga dedykowana Księdzu Profesorowi Tadeuszowi Śliwie w 90. rocznicę urodzin i 50-lecie pracy naukowej, red. ks. J. Wołczański, we współpracy z ks. S. Nabywańcem i bp. A. Szalem, Lwów-Kraków 2015, s. 714.
  • Musiał J., Represje wobec budowniczych kościołów w diecezji przemyskiej, "Studia Rzeszowskie" 2003/10.
  • Nie można zdradzić Ewangelii. Rozmowy z abp. Ignacym Tokarczukiem, wstęp i oprac. M. Krzysztofiński, wyd. 2, Rzeszów-Kraków 2013.
  • Nowicki A., Historia ateizmu i krytyki religii, cz. IV (wykład wygłoszony w dn. 16 V 1957 r.), [w:] Ateizm a religia. Wykłady wygłoszone na centralnym kursie aktywu partyjnego maj 1957 rok, Warszawa 1957, s. 267.
  • O rządzeniu- rozmowa z J.E. Ks. Arcybiskupem Ignacym Tokarczukiem, "Arcana", 69/3 (2006), s. 9.
  • Słowa Jego Ekscelencji Ks. Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka,[w:] Jego życie to służba i świadectwo. Ksiądz Biskup Edward Frankowski, red. J. Konefał, Stalowa Wola - Sandomierz 2008, s. 18.
  • Sochoń J., Ateizm,Warszawa 2003.
  • Szypuła. A., Historia nowych kościołów w diecezji przemyskiej 1966-1993, t. 1-2, Rzeszów 1997, t. 3-4, Rzeszów 1998.
  • Trembicka W. K., Wrogowie w myśli politycznej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Lublin 2013, s. 136-139.
  • Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 21 III 2013 r. w sprawie upamiętnienia arcybiskupa Ignacego Tokarczuka, http://www.senat.gov.pl/prace/senat/uchwaly (dostęp: 27.03.2013 r)
  • Wierzbieniec W., Duszpasterz, naukowiec, rządca diecezji,[w:] Księga jubileuszowa 25 lat pasterskiego posługiwania ks. biskupa Ignacego Tokarczuka, red. J. F. Adamski, M. Rudnicka, Brzozów - Stalowa Wola 1991, s. 33.
  • Wołczański J., W opiniach i komentarzach prasowych,[w:] Księga jubileuszowa 25 lat pasterskiego posługiwania ks. biskupa Ignacego Tokarczuka, red. J. F. Adamski, M. Rudnicka, Brzozów - Stalowa Wola 1991, s. 164.
  • Wójcik K. Z., Ignacy Tokarczuk - młodość i pierwsze lata kapłaństwa, "Studia Rzeszowskie" 2003/10, s. 14-25.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171458203

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.