Orzecznictwo Sądu Okręgowego w Krakowie w sprawach o bluźnierstwo : 1 września 1932 r. - 1 września 1939 r.

• Autorzy: Maciej Mikuła

Warianty tytułu

Decisions of the District Court in Kraków in Blasphemy Cases : September 1, 1932 to September 1, 1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zgodnie z repertoriami spraw karnych Sądu Okręgowego w Krakowie w okresie od wejścia w życie kodeksu karnego w dniu 1 września 1932 r. do wybuchu II wojny światowej odnotowano 46 spraw karnych prowadzonych na podstawie art. 172, tj. przestępstwa bluźnierstwa. 72,5% oskarżonych było skazanych przez sąd I instancji, przy czym w większości przypadków była to kara pozbawienia wolności od 6 do 12 miesięcy, tylko w około 1/3 przypadków z warunkowym zawieszeniem wykonania. Zachowało się 16 akt tych spraw. Wynika z nich, że oskarżonymi byli przede wszystkim ludzie słabo wykształceni, rolnicy lub robotnicy, bez majątku, a popełnienie przestępstwa następowało zazwyczaj w okolicznościach kłótni, nierzadko pod wpływem alkoholu. Pragmatyka orzecznicza Sądu Okręgowego w Krakowie w tych sprawach wskazuje, że sędziowie w bardzo ograniczonym zakresie precyzyjnie weryfikowali ziszczenie się przesłanek przestępstwa z art. 172, nie badali również w wystarczającym stopniu występowania zamiaru popełnienia przestępstwa przez oskarżonego. Podnoszone to było w kilku sprawach przez nielicznie powoływanych obrońców, jednakże bez pozytywnych dla oskarżonych skutków procesowych. Odnotować należy silny sprzeciw społeczny wobec przypadków bluźnierstwa i brak tolerancji dla takich zachowań. (abstrakt oryginalny)

EN

According to reviews of penal cases in the District Court in Kraków, there were 46 cases based on Art. 172, i.e. blasphemy, in the period from September 1, 1932 (when the new penal code entered into force) to the beginning of the Second World War. 72.5% of those accused were sentenced to 6 to 12 months in prison (1/3 of sentences were suspended). The National Archive in Kraków contains the acts of only 16 cases; the rest were destroyed. From these remaining acts we learn that most of the accused were farmers or workers who were poorly educated and owned no property, and that they committed the crime mostly during the course of a quarrel, not rarely under the influence of alcohol. Judges did not verify prerequisites of the blasphemy precisely; they did not analyse the intent of the accused sufficiently. This negligence was demonstrated by attorneys, but without any positive results for the accused. The strong social demur against blasphemy and lack of tolerance for such behaviour is visible in the extant acts. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Sądownictwo; Historia prawa

EN

Criminal Law; Judicature; Legal history

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2016
• Numer: Vol. 25, nr 3 Od prawa przeszłego do współczesnego : księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Witkowskiemu
• Strony: 691--708

Twórcy

autor

Maciej Mikuła

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. 29/422/12381, 29/422/12391-12400, 29/422/12402-12403, 29/422/17119, 29/442/12378, 29/442/14181, 29/442/14201, 29/442/14233, 29/442/14241, 29/442/16785, 29/442/16801, 29/442/16904, 29/442/16959, 29/442/17046, 29/442/17106, 29/442/17108, 29/442/17161, 29/442/17226, 29/442/17235, 29/422/16823, 29/1922/2029, Rep. K IV 3kg SGKKr 228.
• Borzdyński S., Obowiązywanie rosyjskiego kodeksu karnego z 1903 roku w polskim prawie karnym okresu międzywojennego, "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 1980, t. 35, nr 1.
• Draguła A., Bluźnierstwo. Między grzechem a przestępstwem, Warszawa 2013.
• Fedorszczak T., Przestępstwa przeciwko religii na ziemiach polskich w latach 1918-1998, [w:] Prawo wyznaniowe. Przeszłość i teraźniejszość, red. J. Koredczuk, Wrocław 2008.
• Janyga W., Przestępstwo obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym w świetle współczesnego pojmowania wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2010.
• Makarska M., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w kodeksie karnym z 1997 r., Lublin 2005.
• Migros Z., Przestępstwa przeciwko uczuciom religijnym w polskim kodeksie karnym z 1932 r., "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 1982, t. 37.
• Mikuła M., Pytanie o granice dozwolonego dyskursu antyreligijnego w II Rzeczypospolitej. Uwagi do orzeczenia Sądu Najwyższego z 5 lipca 1938 r. i jego aktualność dzisiaj, "Studia z Prawa Wyznaniowego" 2013, t. 10.
• Mikuła M., The 1932 Criminal Code - Based Decisions of the Supreme Court in Cases Arising from the Affronts to Religious Feelings. The Present-day Topicality of the Decisions in Questions (w druku).
• Orzeczenie Sądu Najwyższego, 1 K. 387/35 (Zbiór orzeczeń Sadu Najwyższego).
• Pasek A., Ochrona uczuć religijnych w polskim kodeksie karnym z 1932 roku, [w:] Prawo wyznaniowe. Przeszłość i teraźniejszość, red. J. Koredczuk, Wrocław 2008.
• Pietrzak J., Reglamentacja wolności prasy w Polsce (1918-1939), Warszawa 1963.
• Pietrzak M., Wolność prasy a ochrona religii w II Rzeczypospolitej, [w:] Wolność sumienia: szkice i polemiki, red. M.T. Staszewski, Warszawa 1973.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 marca 1928 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 1928 r., nr 33, poz. 313).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 lipca 1932 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 1932 r., nr 60, poz. 571).
• Staszewski M.T., Wolność sumienia przed trybunałem II Rzeczypospolitej. Konstytucyjna zasada wolności sumienia w świetle procesów karnych na tle religijnym, Warszawa 1970.
• Świątkowski H., Niektóre aspekty prawne stosunku państwa do wyznań w Polsce przedwrześniowej, "Państwo i Prawo" 1959, nr 1.
• Świątkowski H., Represje karne przeciw różnowiercom i wolnomyślicielstwu w Polsce przedwrześniowej, "Euhemer" 1960, t. 16, nr 3.
• Świątkowski H., Wyznaniowe prawo państwowe. Problematyka prawna wolności sumienia w PRL, Warszawa 1962.
• Warchałowski K., Prawnokarna ochrona wolności religijnej w Polsce w latach 1932-1997, "Studia z Prawa Wyznaniowego" 2002, t. 4.
• Wyrobisz B.B., Przestępstwa przeciw religji w świetle prawa karnego kanonicznego, austrjackiego, niemieckiego i rosyjskiego, [w:] Przestępstwa religijne i moralne. Szkice prawne, Krzemieniec 1930.
• Zakrzewska J., Sobolewski M., Wolność sumienia i wyznania, Warszawa 1963.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2016.25.3.691