Ordynacja Zamojska wobec prób lokacji ośrodków miejskich przy jej granicach w pierwszej połowie XVII w.

• Autorzy: Ryszard Szczygieł

Warianty tytułu

The Zamoyski Family Entail Towards the Attempts to Found Towns by its Borders in the First Half of the 17th Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono okoliczności lokacji czterech miast położonych w pobliżu granic dóbr Ordynacji Zamojskiej, które ich właściciele podjęli w pierwszej połowie XVII w., a mianowicie: Łaszczówki, Bełżca, Chocimowa i Modliborzyc. W przypadkach dwóch z tych inicjatyw: Bełżca i Chocimowa - właściciele i administracja Ordynacji starali się zmusić inicjatorów lokacji do ich przerwania, zaś lokacji Modliborzyc przeciwstawili osadzenie w odległości 8 km ordynackiego miasta Janowa. Nie ma zaś informacji o reakcji na lokację Łaszczówki, która - założona w odległości 5 km od Tomaszowa - nigdy nie rozwinęła się w większy ośrodek miejski. Uwaga ta dotyczy również Modliborzyc. (abstrakt oryginalny)

EN

This article deals with the circumstances of the attempts to found four towns located near the borders of the Zamoyski Family Entail, which were made by their owners in the first half of the 17th century, including: Łaszczówka, Bełżec, Chocimów and Modliborzyce. In the case of the two of these initiatives: Bełżec and Chocimów, the owners and administration of the Entail tried to force those who had initiated the foundations to stop them, while the foundation of Modliborzyce was prevented by establishing, at a distance of 8 kilometres, the entail town of Janów. There is no information concerning a possible reaction to the founding of Łaszczówka, which, being founded 5 kilometres from Tomaszów, never developed into a more significant town. This remark also regards Modliborzyce. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Miasto; Urbanistyka

EN

History; City; Urban studies

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2016
• Numer: Vol. 25, nr 3 Od prawa przeszłego do współczesnego : księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Witkowskiemu
• Strony: 881--892

Twórcy

autor

Ryszard Szczygieł

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Archiwum Akt Dawnych w Warszawie: Archiwum Zamoyskich, nr 750; Księgi Kanclerskie, ks. 89, cz. 3; Metryka Koronna, ks. 186.
• Archiwum Państwowe w Lublinie: Komisarz ds. Włościańskich Powiatu Janowskiego, sygn. 433; Księgi grodzkie lubelskie, RMO, ks. 39; ks. 46; Trybunał Zamojski, ks. 3; Indeksy Dytmerskiego i Romana, nr 56.
• Boniecki A., Herbarz Polski, t. 3, Warszawa 1900.
• Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, fond 1, opis 1, ks. 197, 199, 203, 208, 209, 228, 230.
• Gmiterek H., Działalność gospodarcza Floriana Łaszcza Nieledewskiego, "Przemyskie Zapiski Historyczne" 1985, t. 3.
• Gmiterek H., Lipsko w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej (1613-1772), "Przemyskie Zapiski Historyczne" 1993, t. 8-9.
• Janeczek A., Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII wieku, Wrocław 1991.
• Kiryk F., Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do połowy XVII stulecia, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej" 1980, t. 28.
• Markiewicz J., Szczygieł R., Śladkowski W., Dzieje Biłgoraja, Lublin 1985.
• Orłowski R., Ordynacja Zamoyska, [w:] Zamość i Zamojszczyzna w dziejach i kulturze polskiej, red. K. Myśliński, Zamość 1969.
• Pazyra S., Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959.
• Statuta Ordynacji Zamojskiej od r. 1589-1848, Warszawa 1902.
• Szczygieł R., Dokument lokacyjny miasta Tomaszowa wzorem przy spisywaniu dokumentu lokacyjnego Modliborzyc z 1642 roku, [w:] Między tekstem a znakiem, red. A. Jaworska, S. Górzyński, Warszawa 2013.
• Szczygieł R., Lokacja Florianowa na tle urbanizacji środkowego i wschodniego Roztocza w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, "Rocznik Lubaczowski" 1994, t. 5.
• Szczygieł R., Lokacje miast w Polsce XVI wieku, Lublin 1989.
• Szczygieł R., Początki miast konkurencyjnych na wododziale Bugu i Sanu na przełomie XVI i XVII wieku, "Kresy Południowo-Wschodnie. Rocznik Przemyskiego Centrum Nauki i Kultury" 2007/2008, t. 5/6.
• Szczygieł R., Początki osady i nieudana lokacja miejska, [w:] Bełżec przez dzieje, red. A. Urbański, Bełżec 2008.
• Szczygieł R., Prawda i fikcja o początkach miasta Tomaszowa, "Res Historica" 2005, t. 20.
• Szczygieł R., Związki Zamościa ze Lwowem i Żółkwią w okresie staropolskim, "Zamojskie Studia i Materiały" 2002, R. 4, z. 3.
• Tarnawski A., Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego, Lwów 1935.
• Tomaszów Lubelski: monografia miasta, red. R. Szczygieł, Lublin - Tomaszów Lubelski 2011.
• Urzędnicy województwa sandomierskiego. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, [w:] Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej od XII do XVIII wieku, red. A. Gąsiorowski, t. 4, z. 3, Kórnik 1993.
• Witusik A.A., Młodość Tomasza Zamoyskiego, Lublin 1977.
• Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie, rkps 1737.
• Wyrobisz A., Rola miast prywatnych w Polsce XVI i XVII wieku, "Przegląd Historyczny" 1974, t. 65.
• Zarębska T., O związkach urbanistyki węgierskiej i polskiej w drugiej połowie XVI wieku, "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" 1964, t. 9, z. 4.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2016.25.3.881