Wybrane problemy zabezpieczenia społecznego osób opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi - wyzwania dla Sejmu VIII Kadencji

• Autorzy: Rafał Bakalarczyk

Warianty tytułu

Selected Problems of Social Security for those Looking after Dependent Relatives - a Challenge for the Polish Sejm (the Parliamentary Lower House) of the 8th Term of Office

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wraz ze starzeniem się społeczeństwa rośnie znaczenie zabezpieczenia społecznego osób sprawujących opiekę długoterminową nad osobami niezdolnymi do samodzielnego funkcjonowania. Zwłaszcza w społeczeństwie takim jak polskie, w którym dużą rolę w zaspokajaniu potrzeb opiekuńczych osób niesamodzielnych odgrywa rodzina, szczególnie potrzebna jest polityka zabezpieczenia społecznego nie tylko tych wymagających opieki, ale też tych, którzy ją sprawują, nierzadko kosztem życia zawodowego. Artykuł ma ukazać stan zabezpieczenia społecznego tej grupy w Polsce w kontekście wyzwań, jakie stoją przed parlamentem VIII kadencji. Przełom polityczny z 2015 r. sprzyja temu, by dokonać bilansu tego, co już udało się osiągnąć, i wskazać, z jakimi zadaniami będzie się musiała zmierzyć stosunkowo niedawno wybrana nowa władza. Autor wyróżnia jako priorytetowe trzy zagadnienia, a następnie dokładnie je omawia, przedstawiając także propozycje rozwiązań i problemy, jakimi miał się zająć Sejm w poprzedniej kadencji. Za najbardziej złożony z nich, wymagający ponadto pilnego uregulowania, uznana została kwestia osób wykluczonych w ramach systemu opiekuńczych świadczeń rodzinnych, czyli opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Szczególnie istotna jest realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że dotychczasowe regulacje kolidują z zasadami zapisanymi w ustawie zasadniczej. Należy również przyjrzeć się sprawie matek, które są na wcześniejszych emeryturach i opiekują się niepełnosprawnymi dziećmi, oraz kwestii zabezpieczenia opiekuna po śmierci podopiecznego. Celem przyświecającym artykułowi jest zidentyfikowanie i wyjaśnienie problemów, których rozwiązania - zdaniem autora niniejszego opracowania - powinien się pilnie podjąć ustawodawca. (abstrakt oryginalny)

EN

Together with an ageing society there increases the importance of social security for those providing long-term care for those unable to look after themselves and to function independently. Particularly in a society like that in Poland, where to a large extent it is the family that provides the support to care for those unable to look after themselves there is an overriding need for social insurance policy to cover not only those in need of care but equally those who provide this very care; often at the price of their own professional lives and employment. The article sets out to show the state of social security care for this group in Poland within the context of the challenges before this most recent 8thparliamentary term of office. The political breakthrough is conducive to conclude a balance of what has been achieved and to show what tasks await the relatively recently elected authorities and what they will have to deal with. The author has highlighted as priorities three problem areas, and subsequently describes them in detail presenting also proposals for their resolution and the problems which the Polish parliament (the Sejm) had to deal with during the previous parliamentary term of office. The most complex of which, and demanding first and foremost urgent attention, is the matter of those excluded within the family care payment system framework, that is those adults caring for disabled family members. Of especial note is the realisation of the judgement of the Constitutional Tribunal which stated that hitherto regulations are contrary to the principles engrained in the Polish Constitution. It also follows to examine the question of mothers who have opted for early retirement in order to look after disabled children, as well as the question of the protection of a carer after the death of those cared for by them. It is the aim of the article to identify and elaborate those problems, the solution of which is in the author's opinion something that should be immediately undertaken by the legislator. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Starzenie się społeczeństw; Zabezpieczenie społeczne; Zasiłki rodzinne; Opieka długoterminowa

EN

Ageing of the population; Social security system; Family benefits; Long-term care

• Czasopismo: Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 3 (130)
• Strony: 43--66

Twórcy

autor

Rafał Bakalarczyk

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Anioł W., Bakalarczyk R., Frysztacki K., Piątek K., Rozdział III. Opiekunowie poza państwem opiekuńczym - o wykluczeniu osób opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi i polityce społecznej, która mogłaby temu przeciwdziałać [w:] Nowa opiekuńczość? Zmieniająca się tożsamość polityki społecznej, Toruń 2015.
• Bakalarczyk R. et al., Niepełnosprawność: problemy opieki, Warszawskie Debaty o Polityce Społecznej, Warszawa 2015.
• Bakalarczyk R., Opieka długoterminowa wobec niepełnosprawnych dzieci, "Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, prawo, praktyka" 2013, nr 2.
• Bakalarczyk R., Polityka wsparcia rodzin z osobami niepełnosprawnymi. W cieniu wyroków Trybunału Konstytucyjnego RP i protestów społecznych, "Studia z Polityki Publicznej" 2015, nr 1.
• Bakalarczyk R., Ryzyko niesamodzielności jako przesłanka zabezpieczenia społecznego osoby niesamodzielnej i jej opiekuna, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2013, nr 11.
• Bakalarczyk R., Wsparcie rodziny z dotkniętym niesamodzielnością seniorem [w:] Praca socjalna wobec wyzwań współczesności, Warszawa 2015.
• Bakalarczyk R., Zabezpieczenie społeczne rodziny z osobą niesamodzielną w krajach rozwiniętych - specyfika i instrumenty wsparcia, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2013, nr 12.
• Bakalarczyk R., Zagrożenie ubóstwem osób niesamodzielnych i ich opiekunów oraz instrumenty przeciwdziałania, Warszawa 2013.
• Colombo F. et al., Help wanted? Providing and paying for long-term care, Paryż 2011, http://ec.europa.eu/health/reports/docs/oecd_helpwanted_en.pdf (13.03.2016).
• Główny Urząd Statystyczny, Sytuacja gospodarstw domowych w 2010 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, Warszawa 2011.
• Hoff man F., Rodrigues R., Informal carers. Who take care for them?, http://www.euro.centre.org/data/1274190382_99603.pdf, Policy Brief - European Centre for Social Welfare and Research, Vienna 2010.
• Kołaczek B., Świadczenia pielęgnacyjne dla opiekunów dzieci niepełnosprawnych - funkcje społeczne i ekonomiczne, "Polityka Społeczna" 2014, nr 4.
• Morgan F., Care and inequality. A conceptual and empirical perspective on the treatment of informal care as a social risk in England, Paper for the SPA Conference - "Social Policy in an Unequal World", York 2012.
• Perek-Białas J., Opiekunowie rodzinni osób starszych - problemy, potrzeby, wyzwania dla polityki społecznej. Raport z badania, Kraków 2015.
• Racław M., Opiekunowie nieformalni. Krótkookresowa funkcjonalność nieopłaconej pracy, [w:] O sytuacji ludzi starszych, red. J. Hrynkiewicz, Warszawa 2012.
• Racław M., Opiekunowie rodzinni jako pracodawcy migrantek - "nowi tradycjonaliści" z klasy średniej [w:] Niewidzialna siła robocza. Migranci w usługach opiekuńczych nad osobami starszymi, red. P. Sobiesiak-Penszko, Warszawa 2015.
• Więckowska B., Ubezpieczenie pielęgnacyjne, Warszawa 2008.
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Stan zdrowia ludności Polski. Niepełnosprawność i niezdolność do samodzielnej egzystencji [w:] Opieka długoterminowa w Polsce. Opis, diagnoza, rekomendacje, red. M. Augustyn, Warszawa 2010.