Zawartość glutenu w kłączu pałki wodnej szerokolistnej (Typha latifolia)

• Autorzy: Agata Kurzawska , Krzysztof Dziedzic

Warianty tytułu

Contents of Gluten in Common Cattail Rhizome (Typha Latifolia)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pałka wodna (Typha ssp.) to roślina jadalna, występująca na terenie całego świata. Jak dotąd nie znaleziono wystarczającej ilości jej zastosowań, które odpowiadałyby powszechności jej występowania. Jadalne są wszystkie części morfologiczne pałki wodnej, jednak najbardziej odżywcze są kłącza. Istnieje możliwość otrzymania z nich mączki, która może posłużyć do wypieku chleba czy ciastek. Celiakia to enteropatia trzewna wywołana spożyciem produktów zawierających gluten. Skutkuje ona zmianami w błonie jelita cienkiego, a w efekcie zaburzeniem procesu trawienia i upośledzeniem wchłaniania. Jedynym sposobem leczenia osób cierpiących z powodu celiakii jest eliminacja z ich diety produktów zawierających gluten. Pałka wodna jest rośliną, która potencjalnie może posłużyć jako źródło białka wolnego od frakcji glutenowej. Celem pracy było określenie zawartości frakcji glutenowej powodującej reakcję chorobową u osób cierpiących na celiakię w mączce pozyskanej z kłączy pałki wodnej szerokolistnej. Materiał do badań stanowiły kłącza pałki wodnej szerokolistnej (Typha latifolia), pobrane w okresie zimowym (styczeń 2009 r.) oraz letnim (czerwiec/lipiec 2009 r.) z trzech zbiorników wodnych: stawu położonego w Puszczy Zielonce (k. Poznania), stawu hodowlanego i jeziora w Osiecznej (k. Leszna). Zawartość białka ogółem w mączce oznaczono metodą Kjeldahla. Cocktail Solution ® - mieszanina ekstrakcyjna przygotowana przez firmę R-Biopharm, została zastosowana w celu wyekstrahowania frakcji gliadynowej białka. Zawartość białka w ekstraktach została oznaczona metodą fotometryczną z użyciem odczynnika Bradford. Badanie zawartości glutenu prowadzono metodą immunoenzymatyczną z zastosowaniem kitu gliadynowego: Ridascreen ® Gliadin R7001 (AOAC 120601), wyprodukowanego przez R-Biopharm. Przeprowadzone badania wykazały, że zawartość białka ogółem w mączce z kłącza pałki wodnej szerokolistnej jest zmienna w zależności od miejsca oraz pory zbioru rośliny. Zawartość frakcji gliadynowej białka w ekstraktach oraz zawartość białka ogółem w mączce z kłącza są ze sobą nieskorelowane. Wyższą skuteczność ekstrakcji uzyskano w przypadku materiału pobranego latem niż zimą, jak również pobranego z jeziora niż ze stawów. Bazując na wynikach badań immunoenzymatycznych, stwierdzono, że mączka z kłącza pałki wodnej szerokolistnej nie zawiera peptydów wywołujących reakcję chorobową u osób cierpiących z powodu celiakii i może być stosowana w żywności. (abstrakt oryginalny)

EN

Cattail (Typha ssp.) is an edible plant found commonly almost worldwide, however so far it has not been sufficiently utilized. All its morphological parts are edible but rhizomes are the most nutritious. It is possible to receive meal from rhizomes, which can be used for baking bread or cookies. A coeliac disease is a digestive enteropathy, caused by eating products containing gluten. It results in changes in the mucous membrane of small intestine and then in disorders of digesting and impairment of absorption. Gluten elimination is the only possibility of treating people suffering from the coeliac disease. Cattail is the plant which may be a potential gluten-free protein source. The aim of the study was to determine the contents of gluten fraction in meal obtained from common cattail rhizomes resulting in the symptoms of disease in persons with coeliac disease. The experimental material comprised common cattail rhizomes (Typha latifolia), harvested in the winter (January 2009 r.) and summer periods (June/July 2009 r.) from three water reservoirs, i.e. a pond in the Zielonka Forest (near Poznan), a lake and a fishing pond in Osieczna (near Leszno). Total protein contents were determined by the Kjeldahl method. Cocktail Solution ® - the reagent produced by R-Biopharm was used to extract gliadin fraction. The protein contents in the extracts were determined using photometric methods and the Bradford reagent. The analysis of gluten contents was conducted by immunoassay methods, using gliadin kit: Ridascreen ® Gliadin R7001 (AOAC 120601), produced by R-Biopharm. It was found that the protein contents in the common cattail rhizomes meal were variable, depending on where and when the plants were harvested. The contents of the protein fraction in the extracts from the meal were uncorrelated with total protein contents in the meal itself. Higher effectiveness of extraction was obtained in the case of meals from rhizomes harvested during the summer period than the winter period as well as from rhizomes harvested from the lake than from ponds. It was found, basing on immunoassay results, that common cattail rhizomes meal does not contain peptides that cause celiac disease, and may be used in products intended for people suffering from it. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Badania towaroznawcze; Towaroznawstwo żywności; Badanie żywności; Towaroznawstwo

EN

Commodity research; Food commodities; Food research; Commodity science

• Czasopismo: Studia Doktorantów / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 11 Gospodarka Technologia Zarządzanie
• Strony: 246--254

Twórcy

autor

Agata Kurzawska

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Krzysztof Dziedzic

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Association of Analytical Communities Official Methods 991.19: Gliadin as a Measure of Gluten in Food. Colorimetric Monoclonal Antibody Enzyme Immunoassay Methods, 2005, First action 1991. Final action 2001. Gaithersburg, MD: AOAC International.
• Bradford, M., 1976, A Rapid and Sensitive Method of the Quantization of Microgram Quantities of Protein Utilizing the Principle of Dye-binding, Analytical Biochemistry, no. 72, s. 248-254.
• Ciclitira, P.J., Moodie, S.J., 2003, Transition of Care between Pediatric and Adult Gastroenterology. Coeliac Disease, Best Practice & Research, Clinical Gastroenterology, no. 17, s. 181-195.
• Duke, J.A., 1983, Typha ssp, Handbook of energy crop, Unpublished.
• Instrukcja R-Biopharm, Ridascreen ® Gliadin R7001, http://www.r-biopharm.com/product_site.php?product_id=252.
• Kurzawska, A., Górecka, D., Krejpcio, Z., Staniek, H., Wiśniewska, J., Stachowiak, J., 1975, Możliwości wykorzystania pałki wodnej w żywieniu człowieka, artykuł nieopublikowany.
• Morton J.F., 1975, Cattails (Typha spp.) - Weed problem or potential crop., Economic Botany, no. 29, s. 7-29.
• Sculthorpe, C.D., 1967, The Biology of Aquatic Vascular Plants, Arnold, London.
• Storsrud, S., Malmheden Yman, I., Lenne, R.A., 2003, Gluten Contamination in Oat Products and Products Naturally Free from Gluten, European Food Research and Technology, no. 217, s. 481-485.
• Wieser, H., Koehler, P., 2008, The Biochemical Basis of Celiac Disease, Cereal Chemistry, no. 85, vol. 1, s. 1-13.