Podatność wiktymizacyjna - przesłanki i formy przeciwdziałania wiktymizacji

• Autorzy: Anna Opar

Warianty tytułu

Susceptibility to Victimization - Conditions and Methods of Fighting Victimization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wiktymologia to, zależnie od podejścia teoretycznego, samodzielna dyscyplina naukowa badająca problematykę społecznego mechanizmu stawania się ofiarą, bądź dyscyplina naukowa, nastawiona na badanie mechanizmu wiktymizacji, tj. mechanizmu stawania się ofiarą przestępstw kryminalnych, a także wypracowująca metody zapobiegające wiktymizacji, albo przynajmniej osłabiającej podatność wiktymizacyjną. Ta ostatnia rozumiana jest jako czynnik szczególnie uprawdopodobniający możliwość stania się ofiarą. Wiktymologia nie jest bynajmniej nauką, mającą służyć usprawiedliwianiu przestępców (np. gwałcicieli prowokacyjnym ubiorem kobiet), ale poszerzaniu wiedzy o społecznych mechanizmach przestępczości, rozwijaniu społecznej świadomości tego, jak określone zachowania czy życiowe wybory sprzyjają przestępstwom, jak prowokują przestępców do zachowań przestępczych, innymi słowy, w jaki sposób ofiary przestępców bezwiednie stają się ich ofiarami. Jedną z kategorii wiktymologicznych jest właśnie podatność wiktymizacyjna. Wokół tej kategorii, w kontekście metod przeciwdziałania wiktymizacji, koncentrować się będzie niniejszy artykuł. (abstrakt oryginalny)

EN

Depending on a theoretical approach, victimology is considered to be an independent scientific discipline analysing the problems of social mechanisms that lead to someone becoming a victim, or a scientific discipline focused on the mechanisms of victimization; that is, the process of becoming a victim of criminal offences, and working out the methods of preventing victimisation or, at least, diminishing the susceptibility to this phenomenon. The latter is understood as a factor that especially facilitates becoming a probable victim. Victimology is not by any means a science serving the justification of criminals' deeds (e.g. rapists accusing women of provocative clothing) but it aims at expanding one's knowledge of social mechanisms of crime, developing social awareness of the way certain behaviours or life choices favour crimes, provoking criminals into committing crimes. In other words, the article presents how one may become a victim unknowingly. One of the categories of victimology is susceptibility to victimisation. This article is focused on this particular area in the context of the methods preventing victimisation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przestępczość

EN

Crime

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2016
• Tom: 10
• Numer: nr 2
• Strony: 24--30

Twórcy

autor

Anna Opar

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. Grodka w Sanoku

Bibliografia

• Bieńkowska E. (1999), Osoby starsze grupą o podwyższonym stopniu ryzyka wiktymizacji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 1, s. 111-113.
• Czapska J. (1999), Zapobieganie wiktymizacji ludzi starszych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 1, s. 119-130.
• Dudka K. (2006), Skuteczność instrumentów ochrony praw pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym w świetle badań empirycznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Fajst M. (2006), Leszek Lernell, Stanisław Batawia i warszawska szkoła w latach pięćdziesiątych XX wieku. Studia Iuridica, t. XLVI, s. 61-87.
• Falandysz L. (1979), Wiktymologia. Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Finkelhor D. (2007), Wiktymizacja dzieci: perspektywa rozwojowa. Dziecko Krzywdzone, nr 3. http://www.ebos.pl/pliki/dziecko_swiadek/Wiktymizacja_dzieci_D.Finkelhor_2007.pdf (data dostępu: 01.10.2015).
• Gronowska B. (1989), Ochrona uprawnień pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym (zagadnienia karnoprocesowe i wiktymologiczne). Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Hołyst B. (1979), Kryminologia. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Hołyst B. (2006), Psychologia kryminalistyczna, (część IV - Psychologia ofiar przestępstw). Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
• Hołyst B. (1997), Wiktymologia. Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa.
• Hołyst B., Wojtera E. (2011), Wiktymizacja społeczeństwa polskiego w świetle badań ogólnopolskich. Wyższa Szkoła Administracyjno-Społeczna, Warszawa.
• Klaus W., Woźniakowska-Fajst D. (2012), Związki między wiktymizacją oraz ubóstwem i wykluczeniem społecznym Archiwum Kryminologii, T. XXXIV, s. 43-89.
• Lach B. (2014), Profilowanie kryminalistyczne. Lex a Wolters Kluwer Business, Warszawa.
• Lernell L. (1973), Zarys kryminologii ogólnej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Lernell L. (1975), Rozważania o przestępstwie i karze na tle zagadnień współczesności. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Lis T. (2008), Wiktymologia olimpijska. Gazeta Wyborcza, nr 190, s. 6.
• Mirska N. (2009), Podatność wiktymizacyjna a samoocena i optymizm. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, nr 1-2, s. 136-138.
• "Ponton" (1968), Nie zgadzam się na przemoc! Aktywizacja młodzieży w zakresie przeciwdziałania przemocy seksualnej i wiktymizacji, Warszawa.
• Sajkowska M. (2006), Wiktymizacja wychowanków z domów dziecka - raport z badań, Studia Iuridica, t. XLVI, www.dzieckokrzywdzone.pl (data dostępu: 01.10.2015).
• Sajkowska M. (2013), Wiktymizacja wychowanków z domów dziecka - raport z badań, www.dzieckokrzywdzone.pl (data dostępu: 01.10.2015).
• Schafer S. (1968), The Victim and His Criminal. A Study in Functonal Responsibility. New York.
• Sych W. (2006), Wpływ pokrzywdzonego na tok postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym. Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków.
• Włodarczyk J., Makaruk K. (2013), Ogólnopolska diagnoza problemu przemocy wobec dzieci. Wyniki badania, Warszawa, artykuł dostępny także w wersji elektronicznej na stronie internetowej http://fdn.pl/vol-12-nr-3-ogolnopolska-diagnoza-problemu-przemocy-wobec-dzieci (data dostępu: 01.10.2015).
• Wojciechowska K., Nierządnica, święta, czy postać symboliczna - warianty interpretacji spotkania Jezusa z Samarytanką J4,1-42. http://chat.academia.edu/KalinaWojciechowska (data dostępu: 01.10.2015).
• Zarycki T. (2005), Uciemiężona forpoczta Zachodu wiktymizacja i okcydentalizacja we współczesnym polskim dyskursie regionalnym. Kultura i Społeczeństwo, nr 2, s. 116-122, http://www.iss.uw.edu.pl/zarycki/pdf/forpoczta.pdf (data dostępu: 01.10.2015).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny, Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz.553 z późn. zm. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970880553 (data dostępu: 01.10.2015).