Porozumienie Unii Europejskiej z Turcją w sprawie migrantów a przestrzeganie zasady non-refoulement

• Autorzy: Anna Moszczyńska

Warianty tytułu

The EU-Turkey Agreement and the Principle of Non-Refoulment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasada non-refoulement jest jedną z najważniejszych reguł prawa międzynarodowego chroniących osoby prześladowane. Stanowi ona, że osoby, której odmówiono przyznania statusu uchodźcy, nie wolno deportować na teren kraju, w którym groziłoby jej niebezpieczeństwo prześladowania. Powinna zostać otoczona inną formą ochrony (ochrona uzupełniająca, pobyt tolerowany). Niegdyś zasada non-refoulement była częścią prawa zwyczajowego, obecnie jest zawarta w wielu umowach i można stwierdzić, że ma status "twardego" prawa międzynarodowego1. Do najważniejszych uwzględniających ją umów należy Konwencja dotycząca statusu uchodźców sporządzona 28 lipca 1951 r. (...) Celem niniejszego artykułu jest analiza porozumienia UE z Turcją w sprawie migrantów w odniesieniu do przestrzegania zasady non-refoulement. Nasuwa się tu przede wszystkim pytanie, czy Turcja jest bezpiecznym krajem trzecim dla osób poszukujących ochrony międzynarodowej. Porozumienie między UE a Turcją weszło w życie 20 marca 2016 r. Ma ono zniechęcić uchodźców do nielegalnego przekraczania granic Europy, a tym samym zapobiec śmierci wielu osób przeprawiających się przez Morze Egejskie, natomiast w samej Turcji - rozwiązać problem migrantów i poprawić sytuację w obozach dla uchodźców4. Zdaniem przewodniczącego Rady Europejskiej Donalda Tuska porozumienie stanowi przełom we wzajemnych relacjach sygnatariuszy i ważny krok w walce z nielegalną imigracją do Europy. Jednakże umowa została skrytykowana przez wiele instytucji międzynarodowych, które między innymi zarzucają UE, że zmierza do zawracania ludzi do Turcji, unikając zajęcia się kwestią uchodźstwa w inny sposób, np. przez zapewnienie legalnych i bezpiecznych dróg do Europy, czy też podjęcie większych wysiłków na rzecz przesiedleń. (fragment tekstu)

EN

The article examines the European Union-Turkey agreement on migrants in the aspect of its compliance with the principle of non-refoulement. The EU has come under fire from many international institutions for failure to respect this principle and to solve the problem of refugees by other measures, such as providing legal and safe routes to Europe or making greater efforts in favour of resettlement. While the agreement might reduce the number of refugees arriving in Greece, the controversial problem of organised smuggling groups remains and those are likely to diversify the routes usedfor illegal crossings to Europe both by land and by sea. As the agreement does not even mention an establishment of legal migration channels for refugees, dangerous crossings into EU territory are likely to continue. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Migracja ludności; Migracja wojenna; Porozumienia międzynarodowe; Prawo międzynarodowe

EN

Population migration; War migration; International agreements; International law

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 4
• Strony: 51--63

Twórcy

autor

Anna Moszczyńska

• Centrum Naukowe Instytutu Nauk Prawnych PAN i Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie

Bibliografia

• B. Wierzbicki, Uchodźcy w prawie międzynarodowym, PWN, 1993, s. 52-53.
• Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r., Dz.U. z 1991 r.', nr 119, poz. 515.
• Rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 604/2013 z 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, Dz.U. UE 2013, L 180.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego: Dalsze etapy operacyjne we współpracy między UE a Turcją w dziedzinie migracji, 16 marca 2016 r., http://ec.europa.eu.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej, http://eur-lex.europa.eu.
• Oświadczenie UE-Turcja, 18 marca 2016 r., www.consilium.europa.eu.
• Szczyt UE-Turcja: Zadano śmiertelny cios prawu ubiegania się o azyl, 8 marca 2016 r., https://amnesty.org.pl.
• M. Matzke, Uchodźcy w Turcji dostają od UE karty płatnicze, 27 września 2016 r., www.dw.com/pl.
• M. Makowska, Układ nie całkiem idealny: porozumienie UE-Turcja w sprawie kryzysu uchodźczego, 25 marca 2016 r., Centrum Inicjatyw Międzynarodowych, http://blog.centruminicjatyw. org.
• M. Matzke, Grecja wywozi uchodźców z wysp. "Sytuacja może eskalować" 28 września 2016 r., www.dw.com/pl.
• A. Jarecka, Greckie wyspy zbyt niebezpieczne dla unijnych urzędników, 29 października 2016 r., www.dw.com/pl.