Superordynacja i subordynacja w stosunkach międzynarodowych : geopolityka hegemonii i podporządkowania

• Autorzy: Stanisław Bieleń

Warianty tytułu

Superordination and Subordination in International Relations : Geopolitics of Hegemony and Subjection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Punktem wyjścia w analizie są wzajemne relacje między geopolityką i globalizacją, które wydają się najważniejsze w objaśnianiu współczesnej rzeczywistości międzynarodowej. Wielkie potęgi, które są filarami procesów globalizacyjnych, promują swoje wartości, ale jednocześnie nie tracą okazji i woli do wkraczania w nowe domeny wpływów, często kosztem partnerów czy kontrahentów. Ważna zmiana w pojmowaniu światowej geopolityki polega na tym, że środek ciężkości potęgi przesuwa się z Zachodu na Wschód i Południe. Jednocześnie ma miejsce "wielka rekonwergencja" Wschodu i Zachodu, polegająca na próbach stworzenia przeciwwagi wobec USA przez takie potęgi, jak Chiny czy Rosja. Wszystko to oznacza, że pozimnowojenny ład międzynarodowy jest ciągle w trakcie transformacji, a jego cechą charakterystyczną jest policentryzm i interpolarność, a nawet zanik tradycyjnie pojmowanej biegunowości. Ze względu na rozmiary potęgi występuje hierarchiczne i heterarchiczne zróżnicowanie uczestników, natomiast zasadami, które regulują funkcjonowanie systemu międzynarodowego jako całości, są koordynacja i jej pochodne - superordynacja i subordynacja. (abstrakt oryginalny)

EN

The starting point for the analysis is the relationship between geopolitics and globalization, which seem to be crucial in explaining the contemporary international reality. Great superpowers, which are the pillars of globalization processes, promote their values, but at the same time miss no opportunity and do not lose their willpower to enter new domains of influence, often at the expense of their partners or contractors. A major change in understanding world geopolitics lies in the fact that the centre of gravity of power is shifting from the West to the East and South. Simultaneously, a "great reconvergence" of the East and the West is underway, involving efforts to create a counterweight to the U.S. by such powers as China or Russia. All this means that the post-Cold War international order is still in transition, and it is marked by polycentrism and interpolarity, and even a decline of polarity understood traditionally. With regard to the scale of power, there is a hierarchical and heterarchical diversity of participants, while the principles that govern the functioning of the international system as a whole are coordination and its derivatives - superordination and subordination. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Geopolityka; Stosunki międzynarodowe; Globalizacja

EN

Geopolitics; International relations; Globalization

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 4 (55)
• Strony: 196--219

Twórcy

autor

Stanisław Bieleń

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Akihiko T., The New Middle Ages. The World System in the 21st Century, The International House of Japan, Tokyo 2002.
• Baylis J., Smith S. (red.), Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych, tłum. M. Filary i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Bieleń S., Rosja we współczesnym świecie, "Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych" nr 2, 2009.
• Bierzanek R., Doświadczenie historyczne w badaniach nad stosunkami międzynarodowymi, "Studia Nauk Politycznych" nr 1, 1980.
• Brown S., New Forces in World Politics, Brookings Institute, Washington, D.C. 1974.
• Brzeziński Z., Scowcroft B., Ameryka i świat. Rozmowy o globalnym przebudzeniu politycznym, tłum. D. Rossowski, Wydawnictwo Aha! Świat i My, Łódź 2009.
• Bull H., The Anarchical Society: A Study of Order in World Politics, Columbia University Press, New York 1977.
• Clegg J., China's Global Strategy: Towards a Multipolar World, Pluto Press, London-New York 2009.
• Clippinger J.H.I. (ed.), The Biology of Business: Decoding the Natural Laws in Enterprise, Jossey-Bass Publishers, San Francisco 1999.
• Cohen-Tanugi L., The Shape of the World to Come: Charting the Geopolitics of a New Century, Columbia University Press, New York 2008.
• Dahl R., Poliarchy: Participation and Opposition, Yale University Press, New Haven, CT, 1971.
• DiCicco J.M., Levy J.S., Power Shifts and Problem Shifts: The Evolution of the Power Transition Research Program, "Journal of Conflict Resolution" nr 6, 1999.
• Donnelly J., Rethinking Political Structures: From 'Ordering Principles' to 'Vertical Differentiation' - and Beyond, "International Theory" nr 1, 2009.
• Doyle M.W., Empires, Cornell University Press, Ithaca 1986.
• Doyle M., Kant, Liberal Legacies, and Foreign Affairs, "Philosophy and Public Affairs" nr 34, 1983.
• Easterly W., Pomoc zagraniczna dla łajdaków, "Europa. Magazyn Idei Newsweeka", nr 12 (297), grudzień 2010.
• Eberhardt P. (red.), Studia nad geopolityką XX wieku, "Prace Geograficzne" nr 242, 2013.
• Ferguson N., Amerykańska nemezis. Czy kryzys gospodarczy zwiastuje koniec hegemonii, "Europa. Magazyn Idei Dziennika", nr 224 z 27-28 września 2008 r.
• Ferguson N., Imperium. Jak Wielka Brytania zbudowała nowoczesny świat, tłum. B. Wilga, Wydawnictwo Sprawy Polityczne, Warszawa 2007.
• Flint C., Wstęp do geopolityki, tłum. J. Halbersztat, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Funabashi Y., Keeping Up with Asia: America and the New Balance of Power, "Foreign Affairs" nr 5, 2008.
• Gill S., Power and Resistence in the New World Order, Palgrave Macmillan, Basingstoke-New York 2008.
• Gilpin R., War and Change in World Politics, Cambridge University Press, Cambridge 1981.
• Grevi G., The Interpolar World: A New Scenario, "Occasional Paper", European Union Institute for Security Studies, nr 79, 2009.
• Haass R.N., The Age of Nonpolarity. What Will Follow U.S. Dominance, ,,Fore-ign Affairs" nr 3, 2008.
• Hansen B., Heurlin B. (eds), The New World Order. Contrasting Theories, Macmillan, London 2000.
• Hassner P., Koniec pewników. Eseje o wojnie, pokoju i przemocy, tłum. M. Ochab, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2002.
• Ikenberry G.J., The Rise of China and the Future of the West: Can the Liberal System Survive?, ,,Foreign Affairs" nr 1, 2008.
• Indyk M.S., Lieberthal K.G., O'Hanlon M.E., Zmieniając historię: polityka zagraniczna Baracka Obamy, tłum. J. Kędzierska, PISM, Warszawa 2013.
• Jean C., Geopolityka, tłum. T. Orłowski, J. Pawłowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2003.
• Kissinger H., World Order: Reflections on the Character of Nations and the Course of History, Penguin, London 2014.
• Kołodko G.W., Świat na wyciągnięcie myśli, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2010.
• Kownacki P., Trzeci Świat a polityczny aspekt globalizacji gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe ASKON, Warszawa 2006.
• Krajewski D., Unilateralizm USA po zimnej wojnie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
• Krauthammer Ch., The Unipolar Moment, "Foreign Affairs" vol. 70, nr 1, 1990/1991.
• Kukułka J., Problemy teorii stosunków międzynarodowych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
• Kuźniar R., Globalizacja, geopolityka i polityka zagraniczna, "Sprawy Międzynarodowe" nr 1, 2000.
• Kuźniar R., Pozimnowojenne dwudziestolecie: 1989-2010. Stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011.
• Legro J.W., Rethinking the World. Great Power Strategies and International Order, Cornell University Press, Ithaca-London 2005.
• Madej M., Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, PISM, Warszawa 2007.
• Mahbubani K., The New Asian Hemisphere: The Irresistible Shift of Global Power to the East, Public Affairs Press, New York 2008.
• Marber P., Globalization and Its Contents, "World Policy Journal" vol. 21, nr 4, 2004-2005.
• Mearsheimer J.J., The Tragedy of Great Power Politics, W.W. Norton, New York 2001.
• Mich W., Nowak J. (red.), Wokół teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012.
• Miklaszewski S., Molendowski E. (red.), Gospodarka światowa w warunkach globalizacji i regionalizacji rynków, Difin, Warszawa 2009.
• Miłoszewska D., Nowy Porządek Świata jako polityczna forma globalizacji, "Geopolityka. Biuletyn Naukowo-Analityczny Instytutu Geopolityki" 2009, nr 1.
• Moi'si D., Geopolityka emocji. Jak kultury strachu, upokorzenia, nadziei przeobrażają świat, tłum. R. Włoch, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• Mosher S.W., Hegemon: droga Chin do dominacji, tłum. M. Kowalczyk, Wydawnictwo Sprawy Polityczne, Warszawa 2007.
• Motyl A.J., Imperial Ends: The Decay, Collapse, and Revival of Empires, Columbia University Press, New York 2001.
• Nayar B.R., The Geopolitics of Globalization. The Consequences for Development, Oxford University Press, Oxford 2008.
• Nexon D.H., Wright T., What's at Stake in the American Empire Debate, "American Political Science Review" nr 2, 2007.
• Nye J.S. Jr, Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej, tłum. J. Zaborowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
• Paul T.V., Wirtz J.J., Fortmann M. (eds), Balance of Power: Theory and Practice in the Twenty-first Century, Stanford University Press, Stanford, CA 2004.
• Pei M., Miraż "azjatyckiego stulecia", "Europa. Magazyn Idei Dziennika", nr 275 z 11-12 lipca 2009 r.
• Penttila R.E.J., The G 8 As a Concert of Powers, "Adelphi Papers" nr 43, 2003.
• Poppe A.E., Whither to, Obama? U.S. Democracy Promotion after the Cold War, Frankfurt am Main 2010.
• Rosecrance R.N., The Rise of the Virtual State: Wealth and Poverty in the Coming Century, Basic Books, New York 2000.
• Sanger D.E., The Inheritance: The World Obama Confronts and the Challenges to American Power, Harmony Books, New York 2009.
• Scholte J.A., Globalizacja. Krytyczne wprowadzenie, tłum. K. Ślęczka, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2006.
• Schwarzenberger G., Power Politics: A Study of International Society, Frederick A. Praeger, London-New York 1951.
• Schweller R., Bandwagoning for Profit, "International Security" vol. 19, nr 1, 1994.
• Scott D., 'The Chinese Century'?: The Challenge to Global Order, Palgrave Macmillan, New York 2008.
• Sills D.L. (ed.), International Encyclopedia of the Social Sciences, Macmillan, New York 1968.
• Symonides J. (red.), Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
• Toynbee A., Civilization on Trial, Oxford University Press, London 1948.
• Walt S.M., Taming American Power: The Global Response to American Primacy, W.W. Norton, New York 2005.
• Waltz K.N., Struktura teorii stosunków międzynarodowych, tłum. R. Włoch, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
• Walzer M., Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Rozważania natury moralnej z uwzględnieniem przykładów historycznych, tłum. M. Szczubiałka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• Weinstein M. (ed.), Globalization. What's New?, Columbia University Press, New York 2005.
• Youngs R. (ed.), The European Union and Democracy Promotion: A Critical Global Assessment, Johns Hopkins University Press, Baltimore 2010.
• Zakaria F., Koniec hegemonii Ameryki, tłum. S. Kroszczyński, Media Lazar NADIR, Warszawa 2009.
• Zank W. (ed.), Clash or Cooperation of Civilizations? Overlapping Integration and Identities, Ashgate, Burlington 2009.
• Zartman I.W. (ed.), Imbalance of Power. US Hegemony and International Order, Lynne Rienner, Boulder-London 2009.