Doświadczenie - stary-nowy paradygmat turystyki

• Autorzy: Andrzej Stasiak

Warianty tytułu

Experience - an Old-new Paradigm of Tourism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel. Implementacja ogólnej teorii tzw. gospodarki doświadczeń (experience economy) na grunt turystyczny i próba odpowiedzi na pytanie, czy należy zmodyfikować filozofię działania branży turystycznej, stawiając w centrum zainteresowania przede wszystkim doświadczenie turysty.
Metoda. Desk research - studia literatury zagranicznej i polskiej.
Wyniki. Podróżowanie od zawsze wiązało się z silnymi wewnętrznymi przeżyciami. Traktowano je jednak raczej jako "uboczny" efekt podróżowania, a nie istotny cel działalności firm turystycznych. Rozwój gospodarki doświadczeń wzmógł popyt na wyjątkowe doznania i emocje również w turystyce. Ważniejsze od standardu usług turystycznych stają się wewnętrzne doznania, ekscytacja, psychiczne satysfakcje z pobytu w danym miejscu. Konstatacja ta prowadzi do postrzegania doświadczenia turysty jako fundamentu całościowej strategii marki turystycznej, celu i sensu wszystkich działań marketingowych firmy (obszaru). Przyjęcie nowego paradygmatu turystyki wymaga opracowania zupełnie nowych metod i narzędzi profesjonalnego kształtowania produktów turystycznych silnie nasyconych emocjami. Aby zamienić zwykły produkt w niezwykłe doświadczenie (turning ordinary product to extraordinary experience - Lasalle, Britton 2003), niezbędna jest reorientacja myślenia: pakiet usług turystycznych → pakiet doświadczeń turystycznych.
Ograniczenia badań i wnioskowania. Praca opiera się na globalnej koncepcji gospodarki doświadczeń oraz wielu zagranicznych i polskich publikacjach. Można zakładać, że przedstawione wnioski są prawdziwe dla wszystkich nowoczesnych rynków turystycznych.
Implikacje praktyczne. Artykuł, dając podstawy teoretyczne, ukazuje też korzyści wynikające z koncentracji działań na niepowtarzalnym doświadczeniu turystycznym i wdrażania przez firmy turystyczne w praktyce gospodarczej marketingu doświadczeń (experience marketing - ExM).
Oryginalność. Problematyka gospodarki doświadczeń jest stosunkowo nowa zarówno na świecie, jak i w Polsce. Choć samo doświadczenie nie jest w turystyce pojęciem nowym, zmieniło się jednak podejście do niego - postawiono je w centrum zainteresowania sektora turystycznego, zalecając koncentrację na świadomym kształtowaniu produktów turystycznych dostarczających unikatowych doznań.
Rodzaj pracy. Artykuł prezentujący koncepcje teoretyczne. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose. Implementing the general theory of experience economy in the domain of tourism and attempting to answer the question whether the philosophy of tourism industry should be modified, placing the tourist's experience in the focus of attention.
Method. Desk research - studies of foreign and Polish literature.
Findings. Travel has always involved strong emotions. They were treated as a "side effect" of travelling rather than an important aim of tourism enterprise activity. The development of experience economy increased the demand for unique experiences and emotions, also in tourism. Feelings, excitement, mental satisfaction with a stay at a given place are becoming more important than the standard of tourism services. This statement leads to perceiving the tourist's experience as the foundation of the comprehensive tourist brand strategy, the aim and sense of a company's marketing activity. Adopting a new paradigm of tourism would require devising totally new methods and tools to professionally shape tourism products, strongly saturated with emotions. In order to turn an ordinary product to an extraordinary experience (Lasalle, Britton 2003), it is necessary to reorient thinking: tourist services package → tourist experience package.
Research and conclusion limitations. The paper is based on the global conception of experience economy as well as many foreign and Polish publications. It can be assumed that the presented conclusions are true for all modern tourism markets.
Practical implications. Apart from providing a theoretical foundation, the article also shows the benefits of focusing on unrepeatable tourist experiences and implementing experience marketing into the economic practice by tourism firms.
Originality. The problems of experience economy are relatively new, both globally and in Poland. Although experience itself is not a new concept in tourism, the approach to it has changed - it has been placed in the focus of the tourism sector's attention, recommending concentration on consciously shaping tourism products which provide unique experiences.
Type of paper. An article presenting theoretical conceptions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Produkt turystyczny; Marketing doświadczeń; Turystyka; Gospodarka doświadczeń

EN

Tourist product; Experience marketing; Tourism; Experience economy

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 41 Zarządzanie i transfer wiedzy w turystyce
• Strony: 191--216

Twórcy

autor

Andrzej Stasiak

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Ali F., Kim W.G., Li J., Jeon H.-M. (2016), Make it delightful: Customers' experience, satisfaction and loyalty in Malaysian theme parks, "Journal of Destination Marketing & Management", Vol. 2, No. 1, s. 67-74.
• Bigné J.E., Andreu L., Gnoth, J. (2005), The theme park experience: An analysis of pleasure, arousal and satisfaction, "Tourism Management", 26(6), s. 833-844.
• Bogacz T. (2012), Propozycje kulturowych doświadczeń w ofertach biur podróży i ich wiązek z nowym modelem konsumpcji, [w:] Leniartek M.K., Widawski K., red., Nowa ekonomia turystyki kulturowej. Praca zbiorowa pod redakcją, Wyd. WSZ "Edukacja", Wrocław, s. 209-223.
• Boguszewicz-Kreft M. (2010a), Doświadczenie jako propozycja wartości dla klienta, "Zeszyty Naukowe Polityki Europejskie, Finanse i Marketing", nr 3 (52), s. 79-91.
• Boguszewicz-Kreft M. (2010b), Doświadczenie - nowy paradygmat marketingu, http://www.uslugi.ue.poznan.pl/file/129_849319547.doc.
• Boguszewicz-Kreft M. (2013), Marketing doświadczeń. Jak poruszyć zmysły, zaangażować emocje, zdobyć lojalność klientów?, wyd. II, CeDeWu Sp. z o.o., Warszawa.
• Carù A., Cova B., red. (2007), Consuming Experience, Routledge, London. Cohen E. (1979), A phenomenology of tourist experiences, "Sociology", 12, s. 179-202.
• de Rojas C., Camarero C. (2008), Visitors' experience, mood and satisfaction in a heritage context: Evidence from an interpretation center, "Tourism Management", 29(3), 525-537.
• Dziewanowska K., Kacprzak A. (2013), Marketing doświadczeń, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa.
• Hardini W., Karta N.L.P.A., Suarthana J.H.P. (2015), The Study on Bali Tourism Village Management Towards Four Dimensions of Experience Economy, "E-Journal of Tourism Udayana University", Vol. 2, No. 1, s. 67-74.
• Hultén B., Broweus N., van Dijk M. (2011), Marketing sensoryczny, PWE Warszawa.
• Idziak P. (2009), Konkurencyjność muzeów w gospodarce doznań i kreatywności, [w:] Stasiak A., red., Kultura i turystyka - wspólnie zyskać!, Wydawnictwo WSTH w Łodzi, Łódź, s. 219-237.
• Idziak W. (2012), Turysta jako współtwórca oferty turystyki kulturowej, [w:] Włodarczyk B., Krakowiak B., red., Kultura i turystyka - wspólne korzenie, ROTWŁ, Łódź, s. 259-268.
• Kaczmarek J., Stasiak A., Włodarczyk B. (2010), Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, wyd. II, PWE, Warszawa.
• Kim J.-H., Ritchie J.R.B., McCormick B. (2012), Development of a scale to measure memorable tourism experiences, "Journal of Travel Research", 51(1), s. 12-25.
• Kivits R.F.W.J., Stierand M.B., Wood R.C. (2011), The 4M model of the meal experience. [w:] Hartwell H.H., Lugosi P., Edwards J.S.A., red., International Conference on Culinary Arts and Sciences VII: Global, National and Local Perspectives, s. 41-48.
• Koltler Ph. (2004), Marketing od A do Z, PWE, Warszawa.
• Larsen S., Mossberg L., red. (2007), The Diversity of Tourist Experiences, "Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism", Volume 7, Issue 1.
• LaSalle D., Britton T.A. (2003), Priceless. Turning ordinary products into extraordinary experience, Harvard Business School Press, Boston.
• Ma J., Gao J., Scott N., Ding P. (2013), Customer delight from theme park experiences: The Antecedents of Delight based on Cognitive Appraisal Theory, Annals of Tourism Research", 42, s. 359-381.
• MacCannell D. (2002), Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, Muza, Warszawa.
• Marciszewska B. (2010), Produkt turystyczny a ekonomia doświadczeń, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Mazurek-Łopacińska K. (2002), Orientacja na klienta w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa.
• Mokras-Grabowska J. (2015), Czas wolny w dobie postmodernizmu, "Folia Touristica", nr 34, s. 11-30.
• Mossberg L. (2007), A Marketing Approach to the Tourist Experience, "Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism", vol. 7, nr 1, s. 59-74.
• Mroczkowska D. (2008), Czas wolny jako kategoria społecznie i kulturowo zmienna. Przeobrażenia w czasowej organizacji oraz doświadczaniu czasu wolnego, [w:] Muszyński W., red., Czas ukoi nas? Jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 89-102.
• Niezgoda A. (2013), Turystyka doświadczeń - dawna czy nowa forma turystyki?, [w:] Wiluś R., Wojciechowska J., red., Nowe-stare formy turystyki w przestrzeni. Warsztaty z Geografii Turyzmu, t. 3, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 37-47.
• Nowalska-Kapuścik D. (2008), Czas wolny czy czas niewolny? O znaczeniu czasu wolnego w społeczeństwie konsumpcyjnym, [w:] Muszyński W., red., Czas ukoi nas? Jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 26-36.
• OESD (2012), Food and the Tourism Experience The OECD-Korea Workshop, OESD Studies on Tourism, OESD Publishing.
• Ooi C.-S. (2003), Crafting tourism experiences: Managing the attention product, paper presented at the 12th Nordic Symposium on Tourism and Hospitality Research, Stavanger, 2-5 October, http://fama2.us.es:8080/turismo/turismonet1/economia%20del%20turismo/marketing%20turistico/crafting%20tourism%20experiences%20attenting%20experience%20product.pdf, (10.06.2016).
• Pine B.J., Gilmore J. H. (1999), The Experience Economy: Work Is Theater & Every Business a Stage, Harvard Business School Press, s. 254.
• Podemski K. (2005), Socjologia podróży, Seria Socjologia, nr 40, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Richards G. (2015a), Food experience as integrated destination marketing strategy, paper presented at the World Food Tourism Summit in Estoril, Portugal, 10.04.2015, https://www.academia.edu/12107978/Food_experience_as_integrated_destination_marketing_strategy (10.06.2016).
• Richards G. (2015b), Gastronomic experiences: From foodies to foodscapes, "Journal of Gastronomy and Tourism", 1, s. 5-18.
• Rymarczyk P. (2006), Turystyka jako zwierciadło współczesnej kultury konsumpcyjnej, [w:] Kosiewicz J., Obodyński K., red., Turystyka i rekreacja. Wymiary teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 28-32.
• Schmitt B. H. (1999), Experiential Marketing, The Free Press, New York. Scott N., Laws E., Boksberger Ph., red. (2010), Marketing of Tourism Experineces, Routledge, London & New York.
• Shaw C. (2005), Revolutionize Your Customer Experience. Palgrave Macmillan, New York.
• Skowronek I. (2012), Marketing doświadczeń. Od doświadczenia klienta do wizerunku firmy, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
• Stasiak A. (2011) , Współczesna przestrzeń turystyczna, [w:] Durydiwka M., Duda-Gromada K., red., Przestrzeń turystyczna. Czynniki, różnorodność, zmiany, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa, s. 39-51.
• Stasiak A. (2013a), Produkt turystyczny w gospodarce doświadczeń, "Turyzm", 23/1, s. 29-38.
• Stasiak A. (2013b), Nowe przestrzenie i formy turystyki w gospodarce doświadczeń, "Turyzm", 23/2, s. 65-74.
• Stasiak A. (2015a), Triada doświadczeń turystycznych i efekt "wow!" podstawą kreowania nowoczesnej oferty turystycznej, [w:] Rapacz A., red., Gospodarka turystyczna w regionie. Przedsiębiorstwo. Samorząd. Współpraca, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Nr 379, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 332-347.
• Stasiak A. (2015b), Turystyka kontrowersyjna jako emanacja gospodarki doświadczeń, [w:] Godlewski G., Zalech M., red., Turystyka kontrowersyjna na współczesnym rynku podróży - formy, uwarunkowania, skutki, AWF Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Filia w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska, s. 53-69.
• Stasiak A. (2016), Escape rooms - nowa oferta sektora rekreacji w Polsce, "Turyzm", 26/1 (w druku).
• Stasiak A., Włodarczyk B. (2013), Miejsca spotkań kultury i turystyki, [w:] Krakowiak B., Stasiak A., Włodarczyk B., red., Kultura i turystyka - miejsca spotkań, ROTWŁ, Łódź, s. 29-46.
• Tung V.W.S., Ritchie J.R.B. (2011), Exploring the essence of memorable tourism experiences, Annals of Tourism Research", 38(4), s. 1367-1386.
• Tynan C., McKechnie S. (2009), Experience marketing: a review and reassessment, "Journal of Marketing Management", 25(5), s. 501-517.
• Uriely N. (2005), The Tourist Experience. Conceptual Developments, "Annals of Tourism Research", Vol. 32, No. 1, s. 199-216.
• Urry J. (2007), Spojrzenie turysty, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wieczorkiewicz A. (2008), Apetyt turysty. O doświadczeniu świata w podróży, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• Williams H.A., Williams Jr. R.L., Omar M. (2014), Experiencing the experience: an examination of the significance of impact factors during the three stages of transnational gastronomic tourism, Transnational Marketing Journal", Vol. 2, No.1, s. 21-37.
• Zajas P. (2008), O "autentyczności" i ponowoczesnym rozumieniu doświadczenia turystycznego, "Teksty Drugie", 4, s. 215-230.
• Żemła M. (2014), Autentyczność obiektywistyczna wybranych typów atrakcji w oczach turysty w kształtowaniu doświadczeń turystów, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 805, Ekonomiczne Problemy Turystyki, nr 1 (25), s. 385-404.
• http://performance-solutions.com (25.07.2016)
• http://sjp.pwn.pl/sjp/doswiadczenie;2453772.html (25.07.2016)
• http://c-x-a.co.uk (25.07.2016)