Zwiedzanie dźwiękami : muzyczne podróże po Lizbonie

• Autorzy: Karolina Golemo

Warianty tytułu

Visiting through the Tunes : Lisbon Music Tours

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel. Ukazanie dźwiękowej warstwy Lizbony ze szczególnym uwzględnieniem wieloetnicznego muzycznego bogactwa, będącego rezultatem kolonialnych zależności obszarów portugalskojęzycznych oraz imigracyjnej teraźniejszości Portugalii. Próba pokazania, że to dziedzictwo muzyczne może być alternatywą dla standardowych ofert turystycznych w Lizbonie.
Metoda. Analiza źródeł zastanych (polskiej i zagranicznej literatury naukowej z zakresu turystyki kulturowej, socjologii muzyki i etnomuzykologii, artykułów prasowych, zawartości stron internetowych) oraz wykorzystanie źródeł wywołanych podczas badań terenowych w Lizbonie w okresach: listopad 2014, luty 2015, czerwiec - lipiec 2015 (metoda etnograficzna, obserwacja, obserwacja uczestnicząca, cykl wywiadów swobodnych).
Wyniki. Badania ukazały, że współczesna muzyczna oferta dla zwiedzających Lizbonę ogranicza się niemal wyłącznie do fado. Brakuje strategii promocji miasta jako międzykulturowego, wieloetnicznego obszaru, w którym - wskutek doświadczeń kolonialnych, a także dzięki obecności imigrantów w epoce postkolonialnej - łączą się wpływy kulturowe (także muzyczne) różnych kontynentów. W oficjalnych kanałach promocji turystycznej miasta i dostępnych materiałach informacyjnych brakuje odniesień do koncepcji luzofonii jako idei łączącej kulturowo Portugalię z jej byłymi koloniami.
Ograniczenia badań i wnioskowania. Badania miały charakter pilotażowy i egzemplifikacyjny, w związku z tym nie mogą być uznane za reprezentatywne. Zwrócono jedynie uwagę na zaistniały problem, który powinien zostać poddany dalszej eksploracji. W artykule wykorzystano tylko pewien fragment materiału zebranego w terenie. Pominięto niemal całkowicie informacje uzyskane w trakcie wywiadów swobodnych (pozostawiono je do dalszych opracowań).
Oryginalność pracy. Tematyka turystyki muzycznej w Lizbonie nie była jak dotąd podejmowana przez polskich badaczy. Niewiele się też pisze o tym zjawisku za granicą (trudno o takie opracowania nawet w Portugalii). Można więc podejmowany temat uznać za pionierski. Wykorzystano materiały uzyskane w czasie prac w terenie, a także oryginalne publikacje powiązane z tematem, autorstwa badaczy z różnych kręgów kulturowych: polskiego, portugalskiego, brytyjskiego, francuskiego, hiszpańskiego.
Rodzaj pracy. Studium przypadku, z elementami prezentacji wyników badań empirycznych i odniesień teoretycznych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose. The main goal of the article is to present the "sound dimension" of Lisbon with particular regard to multi-ethnic musical wealth, which is the result of colonial interdependence of Portuguese-speaking areas, and the immigration reality of contemporary Portugal. It is an attempt to show that this musical heritage can be an alternative to the standard tourist offers in Lisbon.
Method. Analysis of existing secondary sources (Polish and foreign scientific literature from the area of cultural tourism, sociology of music and ethnomusicology, press articles, web sites) and the use of primary data collected during field research in Lisbon in the following period of time: November 2014, February 2015, June - July 2015 (ethnographic method, observation, participatory observation, non-directive interviews).
Findings. The research showed that the current music offer for visitors of Lisbon is based almost exclusively on fado. The Portuguese capital seems to be lacking a promotional strategy focusing on Lisbon as a multiethnic and intercultural city, the area of convergence of many cultural influences (including music) from different continents (a consequence of both colonial experiences and the presence of immigrants in the post-colonial era). The official channels of the tourist promotion of the city and the available information is missing references to the concept of "lusophony" (Lusofonia), as the idea of a particular cultural tie and proximity connecting Portugal and its former colonies.
Research and conclusion limitations. The research should be treated as a kind of pilot study, an exemplification of existing trends and cannot be considered representative. It was aimed at drawing attention to existing problems which should be subjected to further exploration. The article uses only a limited part of the material collected during field work. Broad information obtained during interviews was almost entirely omitted (left for further analysis).
Originality. The subject of music tourism in Lisbon has not been analyzed by Polish researchers so far, and even abroad, there is a very small number of studies on this issue (even in Portugal it seems difficult to encounter such reports). Hence, the problematics of this article may be considered pioneering. The sources of data used for the research were both materials collected during field work and original publications related to the theme, by researchers from different cultures: Polish, Portuguese, British, French, Spanish.
Type of paper. Case study, with the preliminary presentation of partial results of an empirical study and theoretical background. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka kulturowa; Dziedzictwo kulturowe; Rynek muzyczny; Wpływ kulturowy

EN

Cultural tourism; Cultural heritage; Music market; Cultural influence

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 39 Turystyka w antropologicznej perspektywie
• Strony: 171--198

Twórcy

autor

Karolina Golemo

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Acosta L. (1989), Música e descolonização, Editorial Caminho, Lisboa.
• Adorno T. (1990), Sztuka i sztuki. Wybór esejów, PIW, Warszawa.
• Amirou R. (2000), Imaginaire du tourisme culturel, PUF, Paris.
• Attali J. (1997), Bruits. Essai sur l'économie politique de la musique, PUF, Paris.
• Augusto C.B. (2014), Sons e Silêncios da Paisagem Sonora Portuguesa, FFMS, Lisboa.
• Bernat S. (2014), Turystyka dźwiękowa jako nowa forma turystyki zrównoważonej, "Zeszyty Naukowe Turystyka i Rekreacja", Vol. 13 (1), s. 25-39.
• Bettencourt da Câmara J. (2001), O essencial sobre a música tradicional portuguesa, Imprensa Nacional-Casa da Moeda, Lisboa.
• Blacking J. (1973), How Musical is Man?, Faber, London.
• Buczkowska K. (2009), Kulturowa turystyka eventowa, [w]: Buczkowska K., Mikos von Rohrscheidt A., red., Współczesne formy turystyki kulturowej, AWF im. E. Piaseckiego, Poznań.
• Cidra R. (2008), Produzindo a música de Cabo Verde na diáspora: redes transnacionais, world music e múltiplas formações crioulas, [w:] Góis P., red., Comunidade(s) Cabo-verdiana(s): As múltiplas faces da imigração cabo-verdiana, Lisboa, s. 105-125.
• Cunha Ferreira S. (2015a), Qual a melhor estratégia para promover Portugal?, "Turisver", Vol. 6.
• Cunha Ferreira S. (2015b), Oferta no centro estava em crescendo, "Turisver", Vol. 6.
• De Azeredo Grünewald R. (2003), Turismo e etnicidade, "Horizontes Antropológicos", Vol. 20, s. 141-159.
• De la Barre J. (2010), Música, cidade, etnicidade: explorando cenas musicais em Lisboa, "Revista Migrações", Vol. 7, s. 147-166.
• De Souza Alves F.V., Diniz Ferreira M.H., Dias Marquezini M. (2009), A música como experiência e diferencial mercadológico no turismo: um estudo de caso sobre o trecho Serro a São Gonçalo do Rio Preto - Estrada Real - MG, "Caderno Virtual de Turismo", Vol. 9, N° 2, s. 59-71.
• Golemo K. (2015), Muzyka jako droga do samookreślenia w wielokulturowym świecie. Odnajdywanie tożsamości i reinterpretowanie tradycji poprzez muzykę, na przykładzie twórczości portugalskich artystek pochodzenia kabowerdeńskiego, "Politeja", nr 35, s. 313-331.
• Hannerz U. (2006), Skreolizowany świat, [w:] Kempny M., Nowicka E., red., Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, PWN, Warszawa, s. 284-298.
• Hayllar B, Griffin T., Edwars D., red. (2008), City Spaces - Urban Spaces. Urban Tourist Precincts, Butterworth-Heinemann, Oxford.
• Henriques C. (2003), Turismo, cidade e cultura. Planeamento e gestão sustentável, Edições Silabo, Lisboa.
• Jabłońska B. (2014), Socjologia muzyki, Scholar, Warszawa.
• Kowalczyk A. (2008), Turystyka kulturowa. Spojrzenie geograficzne, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
• Kydryński M. (2013), Lizbona. Muzyka moich ulic, National Geographic, Warszawa.
• Leite A. M. (2010), Formas e lugares fantasmas da memória colonial e póscolonial, "Via Atlântica", Vol. 17, s. 69-82.
• Macedo I., Cabecinhas R., Abadia L. (2013) Audiovisual Post-colonial Narratives: Dealing with the Past In 'Dundo, Colonial Memory', [w:] Cabecinhas R., Abadia L, red., Narratives and social memory: theoretical and methodological approaches, CESC, Braga, s. 159-174.
• Mikos von Rohrscheidt, A. (2008), Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, KMB, Gniezno.
• Nobis A. (2007), Film Belisario Franca 'Zamorska przygoda Portugalczyków' jako koncepcja zmian kulturowych, [w:] Janiak A., Krzemińska W., Wojtasik-Tokarz A., red., Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław, s. 161-169.
• Piasecka E. (2012), Uczestnictwo w muzycznych wydarzeniach kulturalnych - forma turystyki czy tylko sposób spędzania czasu wolnego?, "Turystyka Kulturowa", nr 2, s. 41-52.
• Rei L. (2006), Orgulho crioulo, blog "Crónicas da terra" 2006, 14 IX [online], http://cronicasdaterra.com/cronicas/blog/entrevista-sara-tavares-orgulho-crioulo/, (20.08.2015).
• Ribeiro J. C. (2010), Migração, sodade e conciliação: a prática do batuque cabo-verdiano em Portugal, "Revista Migrações", Vol. 7., s. 99-117.
• Sardo S. (2010), Proud to be Goan: memórias coloniais, identidades pós-coloniais e música, "Revista Migrações", Vol. 7., s. 55-71.
• SEF - Serviço de Estrangeiros e Fronteiras, Relatório de Imigração, Fronteiras e Asilo, Barcarena, Lisboa 2014, http://sefstat.sef.pt/Docs/Rifa_2014.pdf (22.08.2015).
• Turismo musical: el ahora y el ayer, https://turismomusical.wordpress.com/turismo-musical-el-ahora-y-el-ayer/ (20.08.2015).
• Wieczorkiewicz A. (2008), Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży, Universitas, Kraków.
• Varela Villalba R. (2011), Turismo musical en Barcelona: el caso de los locales con programación permanente de flamenco y rumba catalana en directo, praca dyplomowa obroniona na Uniwersytecie Barcelońskim, http://diposit.ub.edu/dspace/bitstream/ 2445/48699/1/TESIS%20RICARDO%20VARELA%20VILLALBA.pdf, (20.08.2015).