Zarządzanie atrakcjami turystycznymi w świetle aktualnych badań

• Autorzy: Marek Nowacki

Warianty tytułu

Management of Visitor Attractions in Current Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel. W artykule przedyskutowano pojęcie atrakcji turystycznej oraz problematykę ich klasyfikacji, a także przedstawiono przegląd metod badań atrakcji turystycznych oraz aktualne problemy związane z zarządzaniem atrakcjami turystycznymi.
Metoda. Zastosowano analizę krytyczną polskiej i zagranicznej literatury z dziedziny zarządzania atrakcjami turystycznymi.
Wyniki. Przegląd literatury wykazał, iż konieczne jest wdrożenie efektywnych metod zarządzania atrakcjami turystycznymi oraz metod badań atrakcji turystycznych. Do najbardziej obiecujących zaliczono metody benchmarkingu i yield managementu. Zidentyfikowano także problemy zarządzania ruchem odwiedzających oraz współpracy pomiędzy atrakcjami.
Ograniczenia badań i wnioskowania. Ograniczenia przeprowadzonych badań wynikają z ich teoretycznego charakteru oraz z zakresu analizowanej literatury polsko- i angielskojęzycznej.
Implikacje praktyczne. Omówiony w końcowej części model efektywnego zarządzania atrakcjami oraz kierunki przyszłych badań powinny ułatwić prowadzenie badań w obszarze atrakcji zarówno menadżerom atrakcji, jak i teoretykom.
Oryginalność. Artykuł ma charakter przeglądowy i przedstawia aktualne metody i kierunki badań prowadzonych w obszarze atrakcji turystycznych.
Rodzaj pracy. Artykuł o charakterze przeglądowym. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose. The paper discusses the concept of a visitor attraction and problems of classification and presents an overview of visitor attraction research methods and current issues related to the management of tourist attractions.
Method. Critical analysis of Polish and foreign scientific literature in the field of management of visitor attractions was implemented.
Findings. The literature review showed that it is necessary to implement effective management methods as well as research methods of visitor attractions. The most promising methods include benchmarking and yield management. The problems of traffic management and cooperation between visitor attractions was also discussed.
Research limitations. Limitations in the studies included their theoretical nature and the extent of the analysed literature - only Polish and English-language.
Practical implications. It is supposed that the attractions' efficient management model and directions of future research, which are discussed in the final part of the paper, should facilitate theoretical and practical research in the field of visitor attractions.
Originality. The paper presents current methods and research trends in the field of visitor attractions.
Type of paper. Review article. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka; Atrakcyjność turystyczna; Klasyfikacja; Zarządzanie turystyką; Badania naukowe

EN

Tourism; Touristic attractiveness; Classification; Tourism management; Scientific research

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 31 Atrakcje turystyczne
• Strony: 31--52

Twórcy

autor

Marek Nowacki

• Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu

Bibliografia

• Baker D., Crompton J.L. (2000), Quality, satisfaction and behavioral intentions, [w:] "Annals of Tourism Research", 27(3), s. 785-804.
• Barańska K. (2013), Muzeum w sieci znaczeń, T. XIII, Attyka, Krakow.
• Benckendorff P.J. (2004), Planning for the Future: A profile of Australian Tourist Attractions, James Cook University, Townsville.
• Bendell T., Boulter L., Kelly J. (1993), Benchmarking for Competitive Advantage, Financial Times, London.
• Bigne J., Andreu L., Gnoth J. (2005), The theme park experience: An analysis of pleasure, arousal and satisfaction, [w:] "Tourism Management", 26, s. 833-844.
• Boorstin D. (1964), The image: a guide to pseudo-events in America, Harper and Row, New York.
• Buckley R. (2004), The effects of World Heritage listing on tourism to Australian national parks, [w:] "Journal of Sustainable Tourism, 12(1), s. 70-84.
• Camp R. (1989), Benchmarking: The Search for Industry Best Practices That Lead to Superior Performance, Quality Press, Milwaukee, Wis.
• Chhabra D. (2010), Back to the past: a sub-segment of Generation Y's perceptions of authenticity, [w:] "Journal of Sustainable Tourism", 18(6), s. 793-809 (doi: 10.1080/09669582.2010.483280).
• Cohen E. (1972), Toward a Sociology of International Tourism, [w:] "Social Research", 1(39), s. 164-189.
• ETC (2000), Action for Attractions, English Tourism Council.
• Frochot I., Hughes H. (2000), HISTOQUAL: the development of a historic houses assessment scale, [w:] "Tourism Management", 21(2), s. 157-167.
• Fuchs M., Weiermair K. (2004), Destination Benchmarking: An Indicator- System's Potential for Exploring Guest Satisfaction, [w:] "Journal of Travel Research", 42(3), s. 212-225 (doi: 10.1177/0047287503258- 827).
• Fyall A. (2003), Marketing visitor attractions: a collaborative approach, [in:] Managing Visitor Attractions. New Directions, A. Fyall, B. Garrod, A. Leask (ed.), Butterworth-Heinemann, Oxford, 236-252.
• Fyall A., Garrod B., Leask A. (red.) (2003), Managing Visitor Attractions. New Directions, Butterworth-Heinemann, Oxford.
• Garrod B. (2003), Managing visitor impacts, [in:] Managing Visitor Attractions. New Directions, A. Fyall, B. Garrod, A. Leask (ed.), Butterworth- Heinemann, Oxford, 124-139.
• Godwin M., Lieberman W., Wilson D. (2000), Hotel yield management: the American experience, [w:] "Turistica, January-March, s. 75-89.
• Gunn C.A. (1972), Vacationscape: designing tourist regions, Bureau of Business Research, University of Texas at Austin.
• Hall C.M., McArthur S. (1996), Heritage tourism in New Zealand and Australia: The human dimension, Oxford University Press Australia, Melbourne.
• Hall C.M., Piggin R. (2002), Tourism business knowledge of World Heritage sites: a New Zealand case study, [w:] "International Journal of Tourism Research", 4(5), s. 401-411 (doi: 10.1002/jtr.391).
• Hein G.E. (2004), Learning in the Museum. Museum Meanings, Routledge, New York.
• Kimes S. (1989), Yield management: a tool for capacity-constrained service firms, [w:] "Journal of Operations Management", 8(4), s. 348-363.
• Kowalczyk A. (2009), Proces przekształcania zasobów kulturowych w atrakcje turystyczne (na przykładzie zagospodarowywania turystycznego pól bitewnych), [w:] Kultura i turystyka. Razem ale jak?, A. Stasiak (red.), WSTH, Łodź, s. 33-46.
• Kozak M., Nield K. (2004), The role of quality and eco-labelling systems in destination benchmarking, [w:] "Journal of sustainable tourism", 12(2), s. 138-148.
• Kruczek Z. (2011), Atrakcje turystyczne. Fenomen, typologia, metody badań, Proksenia, Krakow.
• Kruczek Z. (2013), Skansen Archeologiczny "Karpacka Troja" - Kreacja nowej atrakcji turystycznej i ocena jej jakości, [w:] Kultura i turystyka: miejsca spotkań, B. Krakowiak, A. Stasiak, B. Włodarczyk (red.), ROTWŁ, Łodź.
• Leask A. (2003), The nature and purpose of visitor attractions, [in:] Managing Visitor Attractions. New Directions, A. Fyall, B. Garrod, A. Leask (ed.), Butterworth-Heinemann, Oxford, 5-15.
• Leask A. (2010), Progress in visitor attraction research: Towards more effective management, [w:] "Tourism Management", 31(2), s. 155-166 (doi: 10.1016/j.tourman.2009.09.004).
• Leask A., Fyall A. (2012), Managing World Heritage Sites, Francis, Taylor.
• Leask A., Fyall A., Barron P. (2013), Generation Y: An Agenda for Future Visitor Attraction Research: Gen Y: Agenda for Visitor Attraction Research, [w:] "International Journal of Tourism Research" (doi: 10.1002/ jtr.1940).
• Leiper N. (1990), Tourist attraction system, [w:] "Annals of Tourism Research", 17, s. 367-384.
• Lennon J. (2006), Benchmarking national tourism organizations and agencies understanding best practice, Elsevier, Oxford (http://www.sciencedirect. com/science/book/9780080446578).
• Lew A. (1987), A framework of tourist attraction research, [w:] "Annals of Tourism Research", 14, s. 553-575.
• Lew A. (1994), A Framework of Tourist Attraction Research, [w:] Travel, Tourism, and Hospitality Research: A Handbook for Managers and Researchers, J.R.B. Ritchie, Ch.R. Goeldner (ed), John Wiley, Sons, New York.
• Lieberman W. (1993), Debunking the myths of yield management, [w:] "Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly", 34(1), s. 34-41.
• Lundberg D.E. (1985), The tourist business, Van Nostrand Reinhold, New York, N.Y.
• MacCannell D. (2002), Turysta: nowa teoria klasy próżniaczej, Muza, Warszawa.
• Mason P. (2005), Visitor management in protected areas: from "hard" to "soft" approaches?, [w:] "Current Issues in Tourism", 8(2/3), s. 181-194 (doi: 10.1080/13683500508668213).
• McLean F. (1997), Marketing the Museum, Routledge.
• Middleton V.T.C. (2001), Marketing in Travel and Tourism, Francis, Taylor.
• Mill R.C., Morrison A.M. (2002), The Tourism System, Kendall/Hunt Pub.
• Milman A. (2003), Hourly employee retention in small and medium attractions: the Central Florida example, [w:] "International Journal of Hospitality Management", 22(1), s. 17-35 (doi: 10.1016/S0278-4319(02)00033- 6).
• Modica P., Landis C., Pavan A. (2009), Yield management and coastal hospitality indystry demand, Bridges/Tiltai, 47(3) (http://search.ebscohost.com/ login.aspx?direct=true&profile=ehost&scope=site&authtype=crawler& jrnl=13923137&AN=44900956&h=OVAV2FtRXN7YHBrh50Um- MYVcibz7IHaGLeACfdIrEVyv8 w99Ygo4j8eV1aztI1vcXXv- Vfbsb4AtCLuYb88XxA &crl=c).
• Moscardo G. (1999), Making Visitors Mindful. Principles for Creating Quality Sustainable Visitor Experiences through Effective Communication, Sagamore Publishing, Champaign.
• Nowacki M. (2001), Analiza jakości produktu atrakcji turystycznych na przykładzie muzeów i innych obiektów dziedzictwa zachodniej Polski, [w:] "Muzealnictwo", 43, s. 78-86.
• Nowacki M. (2002), Ocena jakości produktu atrakcji turystycznej z wykorzystaniem metody SERVQUAL, [w:] "Turyzm", 12(1), s. 55-73.
• Nowacki M. (2003), Wrażenia osób zwiedzających atrakcje turystyczne, [w:] "Folia Turistica", 14, s. 117-132.
• Nowacki M. (2005), Motywy, korzyści i zadowolenie osób zwiedzających atrakcje krajoznawcze, [w:] "Folia Turistica", 16, s. 89-104.
• Nowacki M. (2006), Visitor learning at heritage sites, [w:] "Studies in Physical Culture, Tourism", 13(1), s. 49-58.
• Nowacki M. (2007), Museums and Related Institutions in Poland Following Political Transformation, [w:] "Museum Management and Curatorship", 22(3), s. 287-302 (doi: 10.1080/09647770701628636).
• Nowacki M. (2009a), Quality of visitor attractions, satisfaction, benefits and behavioural intentions of visitors: Verification of a model, [w:] "International Journal of Tourism Research", 11(3), s. 297-309.
• Nowacki M. (2009b), Skłonność do zapłaty a cena wstępu do atrakcji turystycznej, [w:] "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", 568, s. 101-114.
• Nowacki M. (2012), Atrakcje turystyczne: koncepcje, stan, determinanty zadowolenia osób zwiedzających, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego.
• Pawlicz A. (2012), Zastosowanie technik yield management w komercjalizacji turystyki kulturowej, [w:] "Turystyka Kulturowa (Cultural Tourism)", 1, s. 5-18.
• Pearce P., Benckendorff P. (2006), Benchmarking, Usable Knowledge and Tourist Attractions, [w:] "Journal of Quality Assurance in Hospitality, Tourism", 7(1-2), s. 29-52 (doi: 10.1300/J162v07n01_03).
• Phillips P., Louvieris P. (2005), Performance Measurement Systems in Tourism, Hospitality, and Leisure Small Medium-Sized Enterprises: A Balanced Scorecard Perspective, [w:] "Journal of Travel Research", 44(2), s. 201-211 (doi: 10.1177/0047287505278992).
• Prentice R.C. (1995), Evaluating the Experiences and Benefits Gained by Tourists Visiting A Socio-Industrial Heritage Museum: An Application of ASEB Grid Analysis to Blists Hill Open-Air Museum, The Ironbridge Gorge Museum, United Kingdom, [w:] "Museum Management and Curatorship", 14(4), s. 229-251.
• Purchla J. (red.) (2011), Zarządzanie miejscami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce i w Norwegii, Międzynarodowe Centrum Kultury, Krakow.
• Reece W., Sobel R. (2000), Diagrammatic Approach to Capacity-Constrained Price Discrimination, [w:] "Southern Economic Journal", 66(1), s. 1001-1008.
• Reichel A., Haber S. (2005), A three-sector comparison of the business performance of small tourism enterprises: An exploratory study, [w:] "Tourism Management", 26, s. 681-690.
• Richards B. (1992), Marketing atrakcji turystycznych, POT, Warszawa.
• Sandell R., Janes R.R. (2007), Museum Management and Marketing, Routledge.
• Scottish Tourist Board (1991), Tourist Attractions: A Development Guide, Scottish Tourist Board, Edinburgh.
• Shackley M. (2001), Managing sacred sites: Service provision and visitor experience, Continuum, London.
• Swarbrooke J. (2002), Development and Management of Visitor Attractions, Francis, Taylor.
• Tomas S., Scott D., Crompton J.L. (2002), An investigation of the relationships between quality of service performance, benefits sought, satisfaction and future intention to visit among visitors to a zoo, [w:] "Managing Leisure", 7, s. 239-250.
• United Nations, Statistical Division, World Tourism Organization (2010), International recommendations for tourism statistics 2008, United Nations, New York.
• Urry J. (2007), Spojrzenie turysty, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Vitterso J., Vorkinn M., Vistad O., Vagland J. (2000), Tourist Experiences and Attractions, [w:] "Annals of Tourism Research", 27(2), s. 432-450.
• Walsh-Heron J., Stevens T. (1990), The management of visitor attractions and events, Prentice-Hall, New Jersey.
• Watson S., McCracken M., Hughes M. (2004), Scottish visitor attractions: managerial competence requirements, [w:] "Journal of European Training", 28(1), s. 39-66.
• Winter T. (2002), Angkor Meets Tomb Raider: setting the scene, [w:] "International Journal of Heritage Studies", 8(4), s. 323-336 (doi: 10.1080/1352725z-022000037218).