Spółdzielczość - działania grupowe jako forma działalności gospodarczej na obszarach wiejskich

• Autorzy: Marta Czekaj , Janusz Żmija

Warianty tytułu

Cooperative Activity as a form of Business Activity in Rural Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Funkcjonowanie spółdzielni na obszarach wiejskich od dziesiątek lat było siłą napędową rozwoju wsi. W Polsce spółdzielnie działające w rolnictwie i jego najbliższym otoczeniu przechodziły różne fazy zmian - rozkwitu, stagnacji i upadku - w zależności od społeczno-gospodarczej sytuacji kraju. Znalazło to wyraz w zmieniającej się (szczególnie w ostatnich kilku latach) liczbie spółdzielni. W pracy skupiono się na wskazaniu, w jaki sposób spółdzielczość wiejska na początku XXI w. może korzystnie wpłynąć na polskie rolnictwo i polską wieś. Niestety, negatywne postrzeganie podmiotów spółdzielczych przez społeczeństwo owocuje nieufnością do tej formy prowadzenia działalności. Stereotypy te zaczynają być jednak stopniowo przełamywane, do czego przyczyniają się m.in. pozytywne przykłady kooperacji, które można obserwować w krajach Unii Europejskiej. Informacje prezentowane w opracowaniu zaczerpnięto z literatury przedmiotu oraz danych Głównego Urzędu Statystycznego. Analizę zmian w zakresie liczebności spółdzielni wiejskich przeprowadzono dla okresu 1989-2014. Od 1989 r. w Polsce zmniejsza się liczba spółdzielni wiejskich. Faktu tego nie można jednak wprost utożsamiać z malejącym znaczeniem tej formy gospodarowania, bowiem część spółdzielni przekształca się w inne formy prawne, a część poprzez konsolidację umacnia swoją pozycję rynkową. O znaczeniu spółdzielni rolniczych na terenie Unii Europejskiej dobitnie świadczy fakt, że działa ich tam 40 tys., a zrzeszonych w nich jest 660 tys. osób. Charakterystyczną cechę spółdzielni europejskich stanowi ich silna specjalizacja. Spółdzielczość działająca w obszarze rolnictwa i na jego potrzeby jest szczególnie dobrze rozwinięta w takich krajach, jak Dania, Szwecja, Niemcy, Włochy czy Irlandia. Spółdzielczość wiejska ma przed sobą wiele szans, których właściwe wykorzystanie może w najbliższej przyszłości przynieść wymierne efekty. Dość wspomnieć o wsparciu finansowym, po które może sięgać, czy o nowych, dotychczas niedocenianych dziedzinach, w których może się rozwijać (np. spółdzielczość socjalna na wsi), a w których upatrywać można rozwiązanie wielu różnych problemów, z którymi zmaga się polska wieś. (abstrakt oryginalny)

EN

The functioning of cooperatives has been for decades the driving force of the development of rural areas. The cooperatives functioning in Poland in agriculture and its nearest surroundings have undergone various changes, from prosperity, through stagnation, to collapse, depending on the country's socio-economic situation. This has translated into the ever changing number of cooperatives, especially in the past several years. The study attempts at indicating the ways in which rural cooperatives can cause positive changes to the Polish agriculture and countryside at the beginning of the 21st century. Unfortunately, the society's negative perception of cooperative entities creates a climate of mistrust towards this form of conducting business activity. Such stereotypes, however, are slowly starting to be overcome, which is prompted, among others, by positive examples of cooperation, observed in the European Union member states. The material for the study was obtained from the literature on the subject and the data of the Central Statistical Office of Poland. An analysis of the changes in the numbers of rural cooperatives was conducted for the period 1989-2014. Although those numbers have steadily decreased since 1989, this fact cannot be directly identified with the diminishing importance of this form of activity, as a part of the cooperatives have been transformed into other legal forms of operation, and some have strengthened their market position through consolidation. There are 40 thousand agricultural cooperatives operating within the European Union and associating 660 thousand people, which attests best to their importance. Strong specialisation is the characteristic trait of a European cooperative. Cooperative initiatives operating in the area of agriculture and for its needs are highly developed in such countries as Denmark, Sweden, Germany, Italy and Ireland. It is to be expected that rural cooperatives will have excellent opportunities for growth, which, if grasped, can bring measurable effects in the near future. Those will include financial support to be gained, and new or previously underestimated fields for development (i.e. social cooperatives in rural areas), to mention a few, in which one can seek the solution to a host of various problems faced by the Polish countryside. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Spółdzielnie; Obszary wiejskie

EN

Cooperatives; Rural areas

• Czasopismo: Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 4
• Strony: 15--23

Twórcy

autor

Marta Czekaj

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

autor

Janusz Żmija

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• Bomba J. (2013), Historyczne i społeczno-gospodarcze uwarunkowania rozwoju spółdzielczości na polskiej wsi, [w:] Spółdzielczość w świadomości rolników i doradców oraz praktyczne wykorzystanie idei spółdzielczej do rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Kraków, CDR w Brwinowie Oddział w Krakowie, s. 13-29.
• Brzozowski B. (2005), Spółdzielczość wiejska w aktywizacji środowisk lokalnych na tle jej współczesnych problemów. Kraków, MSDR.
• Czekaj M. (2013), Innowacyjne wykorzystanie idei spółdzielczej dla rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, [w:] Spółdzielczość w świadomości rolników i doradców oraz praktyczne wykorzystanie idei spółdzielczej do rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Kraków, CDR w Brwinowie Oddział w Krakowie, s. 133-145.
• Domański T., Bryła P. (2010), Marketing produktów żywnościowych. Warszawa, PWE.
• Herrmann P. (2009), Gospodarka i ekonomia społeczna - sytuacja w Republice Irlandii, [w:] J. Kundera, red., Integracja gospodarcza w rozszerzonej UE: od wolnego handlu do unii walutowej. Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, ser. e-materiały z konferencji, nr 1, s. 409-442.
• Matuszak E., Skórnicki H. (2012), Doradztwo rolnicze w Danii. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, nr 2, s. 104-112.
• Pudełkiewicz E. (2009), Spółdzielcze formy gospodarowania w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, nr 2(51), s. 259-295.
• Suchoń A. (2012), Spółdzielnie w rolnictwie w wybranych państwach Europy Zachodniej; aspekty prawne i ekonomiczne. Zeszyty Naukowe SGGW, Problemy Rolnictwa Światowego, t. 12, z. 2, s. 94- 103.
• Vinohradnk K., Kiełbasa B., Bogusz M. (2013), Funkcjonowanie różnych form działalności spółdzielczej na obszarach wiejskich - studia przypadków, [w:] Spółdzielczość w świadomości rolników i doradców oraz praktyczne wykorzystanie idei spółdzielczej do rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Kraków, CDR w Brwinowie Oddział w Krakowie, s. 146-177.
• Żmija J. (2013), Historia i rozwój spółdzielczości wiejskich, [w:] Spółdzielczość w świadomości rolników i doradców oraz praktyczne wykorzystanie idei spółdzielczej do rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Kraków, CDR w Brwinowie Oddział w Krakowie, s. 7-12.