Oscara Wilde 'a wizja socjalizmu estetycznego

• Autorzy: Andrzej Diniejko

Warianty tytułu

Oscar Wilde's Vision of Aesthetic Socialism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono poglądy społeczno-polityczne Oscara Wilde'a wyrażone przez niego w stosunkowo mało znanym eseju politycznym pt. The Soul of Man under Socialism (Dusza ludzka w socjalizmie), opublikowanym w 1891 roku, w którym "król estetów" przedstawia swój dość osobliwy światopogląd socjalistyczny i krytykuje altruizm oraz filantropię jako działania, które nie likwidują nędzy. Z charakterystycznym aforystycznym dowcipem i wdziękiem Wilde snuje swoją wizję socjalizmu estetycznego z perspektywy artysty, a nie filozofa czy ideologa. Twierdzi, że socjalizm zniweluje różnice społeczne i majątkowe oraz doprowadzi do nieznanego w kapitalizmie ożywienia twórczych zdolności artystów, którzy będą realizować swoje cele artystyczne bez obawy ulegania koniunkturalizmowi i komercji. Co sprawia, że esej Wilde'a, mimo że zawiera anachroniczne i skompromitowane przez historię pomysły dotyczące wizji socjalizmu jako idealnego ustroju społecznego, nadal stanowi interesującą lekturę i jest ciekawym kawałkiem prozy późnowiktoriańskiej wywołującym u czytelnika głębszą refleksję? Próbą odpowiedzi na to pytanie jest niniejszy artykuł. (abstrakt oryginalny)

EN

In his article, the author discussed the Oscar Wilde's socio-political views expressed by him in a relatively recondite essay entitled The Soul of Man under Socialism, published in 1891, in which the 'king of aesthetes' presents his quite a specific socialist ideology and criticises altruism and philanthropy as the measures that do not liquidate poverty. With a characteristic aphoristic with and charm, Wilde spins his vision of aesthetic socialism from the perspective of an artist and not a philosopher or an ideologist. He alleges that socialism will level social and financial differences and will lead to an unknown in capitalism recovery of creative abilities of artists who will be accomplishing their artistic objectives free of the threat of being subjective to opportunism and commerce. What causes that the Wilde's essay, despite it contains the outdated and compromised by the history ideas concerning the vision of socialism as an ideal social system, still is an interesting reading and is an interesting piece of the late Victorian prose evoking a deeper reflection of the reader? This article is an attempt to answer this question. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Eseje; Socjalizm; System polityczny; Altruizm

EN

Essays; Socialism; Political system; Altruism

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 52(1)
• Strony: 104--121

Twórcy

autor

Andrzej Diniejko

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Brown J.P. (1999), Cosmopolitan Criticism: Oscar Wilde's Philosophy of Art, University of Virginia Press, Charlottesville and London.
• Clarke W. (1889), The Growth of the Great Industry, (w:) Bernard Shaw G. (Ed.), Fabian Essays in Socialism, The Fabian Society, London.
• Danson L. (1997), Wilde as Critic and Theorist", (w:) Raby P. (Ed.), The Cambridge Companion to Oscar Wilde, Cambridge University Press, New York.
• Goodway D. (2006), Anarchist Seeds Beneath the Snow: Left-Libertarian Thought and British Writers from William Morris to Colin Ward, University of Liverpool Press, Liverpool.
• Haggard R.F. (2001), The Persistence of Victorian Liberalism: The Politics of Social Reform in Britain, 1870-1900, Greenwood Publishing Group, Westport.
• Jewniewicz T. (1907), Krótki zarys rozwoju związków zawodowych na Zachodzie oraz o sądach rozjemczych w E uropie Zachodniej, Druk Rubieszewskiego i Wrotnowskiego, Warszawa.
• Krajewska W. (1968), "Oscar Wilde w literaturze Młodej Polski", "Pamiętnik Literacki", nr 59/1.
• Morris W. (1902), Wiadomości znikąd. Powieść utopijna, przekł. z ang. Maria Kreczowska, Księgarnia Polska, Lwów.
• Morris W., Morris M. (2012), The Collected Works of William Morris: With Introductions by His Daughter, vol. 23, Signs of Changes: Lectures on Socialism, (edycja cyfrowa), Cambridge University Press, Cambridge.
• Parandowski J. (2000), Król życia, Puls, Londyn.
• Proudhon P.-J. (1841), Qu'est-ce que la propriété?: ou Recherches sur le principe du droit et du gouvernement, tom 2, A la librairie de Prévot, Paris.
• Raby P. (Ed.) (1997), The Cambridge Companion to Oscar Wilde, Cambridge University Press, New York.
• Ross I. (2013), Oscar Wilde and Ancient Greece, Cambridge University Press, Cambridge.
• Shaw G.B. (Ed.) (1889), Fabian Essays in Socialism, The Fabian Society, London.
• Sloan J. (2003), Authors in Context: Oscar Wilde, Oxford University Press, New York.
• Wilde O. (1908), Dusza człowieka w epoce socyalizmu, tł. z ang. L. B. (Leo Belmont), Polskie Towarzystwo Nakładowe, Lwów.
• Wilde O., Dusza ludzka w socjalizmie, przekład Stanisław Jan, Wydawnictwo Domowe Agnostyków "WDA" [dostęp: 8.05.2016]. Tekst dostępny w Internecie: http://www.innyswiat.most.org.pl/ulica/DUSZAlUDZKAwSOCJALIZMIEOskarWilde.pdf.
• Wilde O. (1906), Dyalogi o sztuce, przekład Maria Feldmanowa, Księgarnia Narodowa, Lwów.
• Wilde O. (1906), De Profundis, G.P. Putnam's sons, New York and London.