Alternatywne kierunki użytkowania owiec szansą na przetrwanie drobnych gospodarstw na terenach gór i pogórza

• Autorzy: Edyta Molik , Michał Błasiak

Warianty tytułu

Alternative Use Types of Sheep as a Chance of Survival for Small Farms in Mountain and Foothill Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W polskich warunkach owce wykorzystuje się do kształtowania i utrzymywania środowiska naturalnego, zwłaszcza na terenach górskich. Niska opłacalność produkcji rolniczej prowadzi do tworzenia odłogów, których udział w skali kraju sięga 10% ogólnej powierzchni gruntów ornych. Sposobem zagospodarowania tych nieużytków zielonych może być wypas owiec. Chów zwierząt na terenach wyłączonych z intensywnego użytkowania jest postrzegany jako działalność proekologiczna, gdyż wypas chroni użytki zielone przed degradacją. W wielu krajach europejskich pielęgnację zieleni przy pomocy owiec uznaje się za działalność usługową zgodną z naturą. Ponadto coraz większego znaczenia nabiera kolejna pozaprodukcyjna funkcja owiec, tj. spasanie nimi polan pełniących rolę krajobrazową i rekreacyjną. Wzrost zainteresowania produktami pochodzącymi z terenów ekologicznych stwarza możliwości promocji serów owczych i mięsa jagnięcego. Wykorzystanie walorów ekologicznych i prozdrowotnych produktów pozyskiwanych od owiec może stanowić szansę dla rozwoju polskiego owczarstwa. (abstrakt oryginalny)

EN

In the Polish conditions, sheep are used to shape and maintain the natural environment, especially in mountainous regions. A low profitability of agricultural production leads to the formation of fallows, whose share reaches currently 10% of the whole area of arable land in the country. One of the ways of utilising this uncultivated green land may be putting it to sheep grazing purposes. Animal husbandry in the areas withdrawn from intensive agricultural use is seen as an eco-friendly activity, since grazing protects grassland from degradation. In many European countries, employing sheep to tend the greenery is treated as a service, moreover, such an activity is considered as one performed in peace with nature. Other non-production function of sheep, i.e. the grazing of forest clearings with a high landscape and recreational value, grows in importance as well. The increasing interest in products from organic farms provides an opportunity to promote sheep cheeses and lamb meat. Taking advantage of the ecological and health-promoting values of sheep-derived products can offer a chance of developing the sheep farming sector in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekologia; Agroturystyka; Krajobraz wsi; Krajobraz wiejski; Środowisko przyrodnicze; Nieużytki; Zwierzęta gospodarcze

EN

Ecology; Agrotourism; Village landscape; Rural landscape; Natural environment; Wasteland; Livestock

• Czasopismo: Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 1
• Strony: 29--41

Twórcy

autor

Edyta Molik

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Michał Błasiak

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Bibliografia

• Bernacka H., Siminska E., Niedźwiecki P. (2011), Alternatywne metody wykorzystania owiec. Wiadomości Zootechniczne, R. XLIX, nr 3, s. 59-66.
• Caballero R., Moreira M.B., Boltshauser A., Hofstätter P., Niemeyer K., Röder N., Ciuryk S., Molik E., Musiał W. (2003), Governance of co-operative livestock systems (CLS) in Europe. Report no. 07/2003. Narvik/Tromso, NORUT Social Science Research Ltd.
• Caballero R., Riseth J.A., Laba N., Tyran E., Musiał W., Molik E., Boltshauser A., Hoffstetter P., Gueydon A., Roleder N., Hoffman H., Moreira B.M., Coelho I.S., Brito O, Gil A. (2007), Comparative typology in six European low-intensity systems of grassland management. Advances in Agronomy, vol. 96, s. 351-420.
• Clare D.A., Swaisgood H.E. (2000), Bioactive milk peptides: A prospectus. Journal of Dairy Science, vol. 83, no. 6, s. 1187-1195.
• Drożdż A. (2002), Rola pasterstwa w kształtowaniu i utrzymaniu krajobrazu górskiego. Biuletyn Informacyjny IZ, nr 1, s. 115-126.
• Dyb K. (2014), Alternatywne kierunki użytkowania owiec. Praca inżynierska. Kraków, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie.
• Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Dz. Urz. WE L 375 z 31.12.1991, s. 1.
• Gacek J., Molik E. (2005), Tradycje pasterskie i kultura obrzędowa jako praca wychowawczo-- oświatowa w szkołach podhalańskich. Biuletyn Owczarski PZO, nr 4, s. 2-3.
• Gaworecki W. (2003), Turystyka. Warszawa, PWE.
• Kawęcka A., Sikora J. (2009), Rodzime rasy owiec w górskich rejonach Polski. Zeszyty Naukowe PTIE i PTG Oddz. w Rzeszowie, z. 11, s. 103-108.
• Kuźnicka E. (2004), Możliwości wykorzystania owiec w celu uatrakcyjnienia wiejskiej przestrzeni turystycznej. Kraków, Instytut Botaniki PAN.
• Lachowski W., Szewczuk M., Durnaś B. (2008), Szorstkowłose owce pomorskie. Przegląd Hodowlany, nr 4, s. 21-23.
• Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2009), Ekologia. Krótkie wykłady. Warszawa, Wyd. Nauk. PWN.
• Mirek Z. 2004. Problemy ochrony różnorodności biologicznej obszarów pasterskich Polski w kontekście rozwoju zrównoważonego. Kraków, Akademia Rolnicza w Krakowie, Instytut Botaniki w Krakowie, s. 7-13.
• Molik E., Murawski M., Bonczar G., Pustkowiak H. (2007a), Skład chemiczny mleka polskich owiec górskich, owiec olkuskich i ich mieszańców, [w:] Zdrowie i środowisko jako czynniki warunkujące efektywność produkcji owczarskiej. Kraków, Akademia Rolnicza w Krakowie, Instytut Botaniki PAN w Krakowie, s. 9-16.
• Molik E., Musiał W., Tyran E., Wierzchoś E. (2006), Ocena wypasu owiec w Beskidzie Niskim i Bieszczadach. Acta Agraria et Silvestria, ser. Agraria, vol. XLVI/1, s. 193-199.
• Molik E., Musiał W., Tyran E., Wierzchoś E. (2007b), Produkcyjno-ekonomiczne problemy wypasu owiec w regionach Karpat Polskich. Przegląd Hodowlany, nr 2, s. 21-23.
• Molik E., Wierzchoś E., Musiał W., Tyran E. (2005), Kształtowanie krajobrazu i różnorodności biologicznej obszarów wypasu wspólnotowego w Europie. Biuletyn Owczarski PZO, nr 4, s. 3-4.
• Mroczkowski S. (2004), Pielęgnowanie krajobrazu za pomocą owiec. Mat. konf. "Miejsce wypasu i gospodarki owczarskiej w koncepcji rozwoju zrównoważonego", Zakopane, 9-11.02.2004, s. 39-46.
• Musiał W., Mikołajczyk J., Molik E., Tyran E., Wierzchoś E. (2006). Koszty opłacalności produkcji owczarskiej w analizie statystycznej i scenariuszowej, [w:] E. Wierzchoś, red., Wypas wspólnotowy a zdrowie zwierząt. Kraków, Akademia Rolnicza w Krakowie, Instytut Botaniki PAN w Krakowie, s. 161-178.
• Musiał W., Wierzchoś E., Molik E., Tyran E. (2004), Badania nad zrównoważonym rozwojem obszarów górskich w aspekcie podtrzymania wypasu kulturowego - wyjściowe problemy badawcze. Mat. konf. "Miejsce wypasu i gospodarki owczarskiej w koncepcji rozwoju zrównoważonego", Zakopane, 9-11.02.2004, s. 25-32.
• Obermair K. (1998), Future trends in tourism - Executive summary. Stockholm, AIT.
• Paraponiak P. (2006), Chów owiec w gospodarstwie ekologicznym. Radom, CDR Brwinów, O/Radom.
• Paraponiak P. (2007), Hodowla owiec w aspekcie ekologicznym. Wiadomości Zootechniczne, R. XLV, nr 4, s. 7-10.
• Paraponiak P., Paschma J., Kaczor A. (2011), Wyniki odchowu oraz jakości surowca rzeźnego pozyskanego od jagniąt utrzymywanych na pastwiskach ekologicznych i nawożonych mineralnie. Roczniki Naukowe Zootechniki, t. 38, z. 2, s. 257- 267.
• Paraponiak P., Pietruczuk U. (2011), Utrzymanie owiec ras zachowawczych w gospodarstwie ekologicznym i agroturystycznym. Wiadomości Zootechniczne, R. XLIX, nr 1, s. 11-146.
• Szewczuk M., Czerniawska-Piątkowska E., Lachowski W. (2009), Alternatywne kierunki użytkowania owiec. Wiadomości Zootechniczne, R. XLVII, nr 1, s. 45- 50.
• Szewczyk W. (2006), Racjonalne nawożenie łąk i pastwisk, [w:] E. Molik, E. Wierzchoś, red., Program Aktywizacji Gospodarczej i Ochrony Dziedzictwa Małopolskich Karpat - OWCA Plus - 2006. Materiały szkoleniowe. Kraków, Akademia Rolnicza w Krakowie, s. 70-80.
• Tyran E. (2007), Owca w turystyce. Wiadomości Zootechniczne, R. XLV, nr 4, s. 11-15.
• Żebrowska A., Bonczar G., Molik E. 2009, Właściwości prozdrowotne tłuszczu mlekowego. Wiadomości Zootechniczne, R. XLVII, nr 2, s. 19-23.
• http://www.naukawpolsce.pap.pl - Ekologia

Identyfikatory

DOI

10.15576/PDGR/2015.1.29