Presupozycje ontologiczne tekstu prawnego

• Autorzy: Marek Smolak

Warianty tytułu

Ontological Presuppositions of a Legal Text

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest wskazanie, że zakładana w presupozycjach ontologicznych tekstu prawnego rzeczywistość społeczna ma charakter instytucjonalny. Presupozycje ontologiczne tekstu prawnego to twierdzenia o określonej wartości logicznej, informujące o rzeczywistości społecznej założonej przez prawodawcę. Twierdzenia te mają charakter akontekstualny w tym sensie, że ich odtworzenie nie wymaga odwoływania się do ich kontekstu. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej omawiam podstawowe założenia pragmatyki języka, w drugiej - szczególne właściwości presupozycji ontologicznych tekstu prawnego, a w trzeciej - podstawowe założenia koncepcji ontologii rzeczywistości społecznej J. Searle'a oraz instytucjonalnego porządku normatywnego N. MacCormicka. W czwartej części na podstawie analizy dwóch przepisów prawnych argumentuję na rzecz normatywno-instytucjonalnego charakteru rzeczywistości społecznej presuponowanej w tekście prawnym. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to answer the question whether ontological presuppositions may be useful in analysing a legal text. In the author's opinion they may. Ontological presuppositions are statements of a certain logical value which indicate a given state of affairs, which inform that the legislator prefers a certain state of affairs, a certain event or a certain conduct. Those statements are of an a-contextual character in the sense that in order to reconstruct them it is not necessary to refer to the context of a given expression. As it is shown in the paper, despite many views to the contrary, ontological presuppositions may constitute an independent source of knowledge of the ontological assumptions of the drafter of a legal text, irrespective of its extralinguistic context. Based on J. Searle's theory of social ontology and N. MacCormick's theory of legal institution author argues that presupposed social reality in the legal text has normative and institutional character. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Regulacje prawne; Analiza tekstu

EN

Law; Legal regulations; Text analysis

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 4
• Strony: 41--51

Twórcy

autor

Marek Smolak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• G. Lorini, Ontologia społeczna Czesława Znamierowskiego, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2010, z. 4.
• J. Searle, Ontologia społeczna. Niektóre podstawowe zasady, w: L. Rasiński (red.), Język, dyskurs, społeczeństwo, PWN, Warszawa 2009.
• J. Searle, The Construction of Social Reality, Penguin, London-New York 1995.
• J. Wróblewski, Presupozycje rozumowania prawniczego, "Studia Prawno-Ekonomiczne", t. XXXVII, 1986.
• M. Smolak, Prawo, fakt, instytucja, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1998.
• N. MacCormick, Institutions of Law. An Essay in Legal Theory, Oxford University Press, Oxford 2007.
• N. MacCormick, O. Weinberger, An Instututional Theory of Law, Dordrecht-Boston-Lancaster-Tokyo1986.
• R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• R. Sarkowicz, Poziomowa interpretacja tekstu prawnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1995.
• S. Czepita, Koncepcje teoretycznoprawne Czesława Znamierowskiego, Poznań, 1988.
• T. Buksiński, Interpretacja źródeł historycznych pisanych, PWN, Warszawa-Poznań 1992.
• T. Gizbert-Studnicki, Język prawny a obraz świata, w: G. Skąpska, J. Czapska, K. Daniel, J. Górski, K. Pałecki (red.), Prawo w zmieniającym się społeczeństwie, Wydawnictwo A. Marszałek, Kraków 1992.
• T. Pietrzykowski, John R. Searle i ontologia prawa, "Studia Prawnicze" 2009, z. 1-2.
• Z. Łyda, Presupozycje a dyskurs prawniczy, "Studia Prawnicze" 1992, z. 3.
• Z. Ziembiński, M. Zieliński, Dyrektywy i sposób ich wypowiadania, Warszawa 1992.
• Z. Ziembiński, Założenia faktyczne wypowiedzi normatywnych, "Etyka" 1977, nr 15.