Oddziaływanie fosforu na proces eluwialny w glebach ornych

• Autorzy: Tadeusz Chodak

Warianty tytułu

Influence of Phosphorus on Eluvial Process in Arable Soils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Analizowano profile glebowe o różnej zasobności w fosfor przyswajalny wytworzone z piasku gliniastego lekkiego i gliny lekkiej (utwory fluwioglacjalne), pyłu ilastego (utwór wodno-eoliczny) oraz z gliny lekkiej (utwór wietrzeniowo-deluwialny), reprezentujące gleby brunatne wytworzone na Dolnym Śląsku. W poziomach genetycznych tych gleb oznaczono skład mineralogiczny frakcji koloidalnej, właściwości fizyczne, chemiczne i fizykochemiczne. W wyciągach z poszczególnych poziomów oznaczono ważniejsze mikro- i makroelementy, stosując ich ekstrakcję: wodą destylowaną roztworem wodnym KCl - odpowiadającym 300 kg K₂O·ha^-1, roztworem wodnym Ca(H₂PO₄)₂ H₂O - odpowiadającym 200kg P₂O₅·ha^-1 oraz roztworem wodnym o pH 3 i pH 8,5. W poziomach próchnicznych wymienionych gleb umieszczonych w lizymetrach stosowano przez trzy miesiące ciągłe przemywanie wymienionymi roztworami. Analizowano materiał glebowy, jak również chemizm uzyskanych przesączy lizymetrów utrzymywanych w warunkach tlenowych i beztlenowych. Stwierdzono, że trwałość układów koloidalnych badanych gleb w istotny sposób zależy od zasobności w fosfor. W glebach zasobnych w fosfor następuje wzrost intensywności procesu eluwialnego. Zachodzące wówczas zjawiska związane z rozpuszczaniem, wymywaniem i przemieszczaniem się cząstek wysokodyspersyjnych i jonów powodują degradację kompleksu sorpcyjnego gleb oraz wpływają na eutrofizację wód wgłębnych i powierzchniowych. Ponieważ trwałość układów koloidalnych zależy od wartości elektrokinetycznego potencjału cząstek, zaproponowano, aby pomiar tego potencjału wykorzystać do oceny intensywności procesu eluwialnego. (abstrakt oryginalny)

EN

Soil profiles representatives of Cambisols of Lower Silesia with different abundance of available phosphorus developed of light loamy sand and light loam (fluvio-glacial formation), loamy silt (aluvial-eluvial formation) and light loam (weathering-deluvial formation) were analysed. In genetical horizon of these soils the mineralogical composition of the coloidal fraction, physical, chemical and physico-chemical properties were determined. More important micro- and macroelements were determined in extracts from soils of each horizons by: water. water solution of KCl - corresponding with 300kg K₂O·ha^-1, water solution of Ca(H₂PO₄)₂ H₂O - corresponding with 200 kg P₂O₅·ha^-1 and water solution of pH 3 and pH 8,5. In lysimeters the humus horizons of the abov-mentioned soils were percolated by the mentioned Solutions throughout a period of three months. Soils and the chemism of the percolates under aerobic and anaerobic conditions were analysed. It was started, that the stability of coloidal structures of the analysed soils really depends on their abundance of phosphorus. In soils rich of phosphorus the intensity of eluvial process increases. Phenomena connected with solubility, washing out and dislocation of high dispersive particles and ions cause degradation of the soil sorption соmplех and influence the eutrophisation of subterranean and surface water. Because of the fact, that stability of colloidal structures depends on value of the electrokinetic potential of the particles it was suggested to аvаіl the maesurements of this potential for intensity evaluation of the eluvial process. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gleboznawstwo; Związki chemiczne

EN

Soil science; Chemical compounds

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 1017 Chemia : związki fosforu w chemii, rolnictwie, medycynie i ochronie środowiska
• Strony: 11--24

Twórcy

autor

Tadeusz Chodak

• Akademia Rolnicza we Wrocławiu

Bibliografia

• Chodak Т. (2000). Proces eluwialny jako czynnik degradujący środowisko glebowe, "Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu", 398, Monografie XXI.
• Czyż E., Dexter A.R., Terelak H. (2001). Content of readily-dispersible clay in arable layer of some Polish soils, Int. Conf. Florence, Italy, 36-48.
• Dexter A.R. (2001). Soil structure the key to soil function, Int. Conf. Flornce, Italy, 78-90.
• Fotyma M. (1996). Systemy doradztwa nawozowego z uwzględnieniem ochrony środowiska, a szczególnie ochrony wód gruntowych. "Zeszyty Edukacyjne, IMUZ" 1/96: 55-66.
• Koc J., Szymczyk S., Procyk Z. (1999). Czynniki kształtujące wymywanie azotu, fosforu i potasu z gleb uprawnych, "Zesz. Probl. Post. Nauk Roln.", 467: 119-125.
• Marcinek J., Komisarek J., Kazimierowski C. (1995). Degradacja fizyczna gleb płowych i czarnych ziem intensywnie użytkowanych rolniczo w Wielkopolsce, "Zesz. Probl. Post. Nauk Roln.", 418: 141- 147.
• Moskal S. (1984). Wpływ nawożenia i zmianowania na formy fosforu w glebie, Symp. Nauk., Skierniewice, 31.05-01.06.1984: 72-78.
• Ruszkowska М., Rębowska Z., Sykut S., Kusio M. (1993). Bilans składników pokarmowych w doświadczeniu lizymetrycznym (1985-1989). I Bilans azotu, fosforu i potasu, "Pam. Puł.", 103: 79-96.
• Sapek A., Sapek B., Pietrzak A. (1997). Propozycje działań ograniczających zanieczyszczenie obszarowe pochodzenia rolniczego, IMUZ, Falenty, 56-67.